Жезқазған ауданыңдағы біздің заманымызға дейінгі ескерткіштер (мақала) бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Жезқазған ауданыңдағы біздің заманымызға дейінгі ескерткіштер''' – [[Қаныш Сәтбаев]]тың ғылым мақаласы. Алғаш рет «Народное хозяйство Казахстана» журналының 1941 жылғы 1-санында жарияланып, ғалымның «Ғылым мен мәдениет туралы таңдамалы мақалалары» («Наука», А., 1989) кітабына енген. Мақалада ғалым [[Жезқазған ауданы]]ның кең-байтақ аумағында көптеген көне ескерткіштердің бар екенін айта келіп, геологиялық тұрғыдағы олардың ерекшеліктерін жан-жақты сипаттайды. Мысалы, [[Бұланты|Бұланты өзенінің]] оң жағалауындағы тік жартастардың бетінде әр алуан аңдар мен аңшылық өмірдің суреттері бейнеленген. Олар- дың ішінде біздің заманымыздан мыңдаған жылдар бурын тіршілік еткен буғы, аю, тағы басқалары аңдардың бейнелерін кездестіруге болады. Мұндай суреттер Көксай және Тамды өзендерінің қосылған тусында, [[Ұлытау таулары|Ұлытаудан]] батысқа қарай 35 км жердегі Жетіқыз өзенінің төменгі жағалауында да ұшырасады. Едіге тауының солтүстік-батысынан 8-10 км жерде орналасқан әйел адамның мүсіндік бейнесі де назар аудартады. [[Жезқазған]] ауданында мұндай тас ескерткіштермен қатар адамзат дамуының мыс-қола дәуіріндегі мысты кендерді өндіру мен қорытуға байланысты ескерткіштер де аз емес.

Оларды зерттеу нәтижелері [[Жезқазған]] өңірінде ерте дәуірде кемінде 1 млн. тонна бай мыс кені өндірілгенін көрсетеді. Кен өндіруде балға, балта тәрізді әр алуан тас құралдар пайдаланылған. Отын ретінде баялыш, тал, тағы басқалары ағаш түрлері қолданылған. Инженер-металлург В.Б.Шевченконың пікірінше, ежелгі металлургтер бұл жерлерде мыс кентастарын қорытудың өзіндік тәсілдерін білген. Осы фактілердің барлығы [[Жезқазған ауданы]] біздің заманымызға дейінгі уақытта мыс кентастарын жоғары деңгейде қорытқан өзіндік индустриялды мәдениет кезеңін бастан кешірген деп айтуға негіз береді. Осыларды айта келіп [[Сәтбаев]], бұл мақаласы арқылы [[Жезқазған]]ның көне ескерткіштеріне толық сипаттама беруді мақсат етпейтінін, тек [[Археология|археологтар]] мен өлкетанушыларға, зерттеушілерге бұл ауданның өзіндік ерекшеліктерін көрсету үшін жазылғандығын ескертеді.<ref>Қаныш Сатпаев. Энциклопедия / Бас редактор Б.Ө.Жақып. — Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]», 2011 жыл. ISBN 9965-893-74-8</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Қаныш Сәтбаев мақалалары]]
[[Санат:Геология]]


{{stub}}