Бағалы тас бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Жартылай асыл тастар.jpg|thumb|right|200px|<small>Жартылай бағалы тастар</small>]]
'''Бағалы тастар''' - әдемi, көз тартарлық жылтырақ қасиетке ие (әдетте, жылтырату немесе қыру жұмыстарынан кейiн)  сирек және бағалы минералдар. Оларды зергерлiк бұйымдар жасау үшiн кең қолданады, коллекциялау үшін жинайды, банк активтерi ретінде қолданады. Бағалы тастардың көрер көзге айырмащылығын білу қиын иммитациялары қолдан жасалады, тастардың имитациялары  (мұндай синтетикалық тастар және асыл тастардың имитациясы осы заманда жоғары сұранысқа ие, өйткенi  әлдеқайда арзандау тұрады) Ежелгi Римнiң замандарында да iстелiндi. Француз химигі М.А.Вернейль 1902 жылы синтетикалық лағылдарды әлемдiк нарыққа тұңғыш рет шығара бастады. Мысалы, синтетикалық сапфирлар мен синтетикалық шпинелдер.

Синтетикалық тастардың санының көбеюі табиғи асыл тастардың мән және құнын азайтқан жоқ. Қайта жоғарылаттты. Көп кездесетін минералдары әдетте жартылай құнды  деп атайды.

Бағалы тастарды зерттеумен, синтетикалық  минералдарды табиғи минералдардан дәл айырып тануының әдiстерi мен тәсілдерін анықтаумен айналысатын  минералогияның бөлiмiн ГЕММОЛОГИЯ деп атайды.

Асыл және жартылай құнды тастарды айырып,белгiлi классификацияға жіктеу осы күнде жолға қойылмаған
[[Сурет:Жартылай асыл тастар (2).jpg|thumb|left|200px|:Жылтырлатырылған жартылай асыл тастар.]]
== Асыл және жартылай асыл тастардың тізімі ==
* Алмаз
* Хризолит
* Эвклаз
* Рубин
* Сапфир
* Таффеит
* Берилл
* Аквамарин
* Изумруд
* Гелиодор
* Хризоберилл
* Александрит
* Шпинель
* Гиацинт
* Гранаты
* Демантоид
* Цаворит
* Пироп
* Родолит
* Альмандин
* Кварц
* Аметист (қою бояуға ие)
* Цитрин
* Горный хрусталь
* Дымчатый кварц
* Празеолит
* Аметрин
* Розовый кварц
* Турмалин
* Верделит (жасыл)
* Индиголит (сапфирлі-көк)
* Опал 
* Топаз

=Жасанды тастар=
* Кварц
* Горный хрусталь
* Аметист (ашық боялған)
* Цитрин
* Аметрин
* Празеолит
* Раухтопаз (булы кварц)
* Морион
* Волосатик 
* Халцедон
* Хризопраз
* Сердолик
* Агат
* Моховой агат
* Оникс
* Яшма
* Опал (отты опал, сүтті опал, жасыл хризопал)
* Авантюрин
* Нефрит
* Жадеит
* Родонит 
* Лазурит
* Малахит
* Бирюза
* Чароит
* Змеевик (серпентин)
* Симбирцит
=Органикалық тастар=
* Янтарь
* Жемчуг
* Перламутр
* Гагат
* Коралл
=Асыл және жартылай асыл тастардың түсіне қарай бөлу=
{| class="wikitable"
|-
! Түстер !! Мөлдір тастар !! Мөлдір емес тастар
|-
| Түссіз немесе ақ || Алмаз+, корунд+, топаз+, шпинель+*, берилл+*, тау хрусталі || Лағыл, опал
|-
| Қара ||Алмаз || Морион, агат, меланит, диопсид, гагат, оникс
|-
| Розовый || Топаз+*, рубелит+, шпинель+, морганит+, кунцит || Розовый кварц, родонит
|-
| Қызыл || Рубин+, александрит+(электрлік жарық түсіру кезінде), топаз+*, шпинель+, гиацинт+, морганит+, пироп, альмандин || Яшма, корнеол
|-
| Қоңыр || Топаз+, шпинель+, гиацинт+, турмалин, рутил, гроссуляр, спессартин || Сардер, яшма, карнеол, тигровый глаз, дымчатый кварц, нефрит*, янтарь
|-
| Фиолотовый || Аметист+, топаз+*, турмалин+*, таффеит+*, корунд+ || Чароит, аметисттік кварц
|-
| Ашық көк || Аквамарин+, топаз+*, сапфир+, индиголит+, шпинель+*, эвклаз+ || Бирюза, лазурит
|-
| Көк || Сапфир+,индиголит+, топаз+, берилл+, шпинель+*, танзанит || Бирюза, лазурит, азурит, содалит, лабрадорит
|-
| Жасыл || Изумруд+, хризоберилл+, хризолит+, сапфир+, топаз+*, александрит+ (күндізгі жарықта), аквамарин+, турмалин+, эвклаз+, шпинель+, андрадит, гроссуляр, диопсид, эпидот, энстатит, оливин || Изумруд+, диоптаз, хризопраз, яшма*, празем, гелиотроп, хризопал, амазанит, нефрит, жадеит, малахит, Змеевик (серпентин)
|-
| Сары || Топаз+, Гелиодор+, хризоберилл+, корунд+, шпинель+, гиацинт, цитрин, гадденит, турмалин* || сердолик, яшма, нефрит, янтарь
|-
| Ала || мавра || Яшма, агат, благородный опал,оникс, гелиотроп, авантюрин, тигровый глаз
|}

=Дереккөздер=
* Дронова Н. Д. Оценка рыночной стоимости драгоценных камней и ювелирных изделий — М.: Дело, 2001 г, 295 с.
* Дронова Н. Д., Аккалаева Р. Х. Оценка рыночной стоимости ювелирных изделий. М.: МАОК, 2004, 158 с.
* Дронова Н. Д. Ювелирный бизнес М.: Научный центр по сертификации и оценке, 2009
* Краткий справочник «Альфа и Омега», изд. четвертое, стр. 93. Таллин.: А/О Принтэст, 1991

[[Санат:Геология]]
[[Санат:Асыл тастар]]
[[Санат:Минералдар]]