Абд әл-Қадыр бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Abd al-Qadir.jpg|thumb|Абд ул-Қадыр [[Дамаск]]іде]]
'''Абд әл-Қадыр''' (Абд әл-Қадар (Кадир), Насыр-ад-дин ибн Мұхиддин әл-Хасани {{lang-ar|عبد القادر الجزائري}}; [[6 (6.9.1808 — 25.5.1883, [[Дамаск]]) — [[Алжир]] халқының [[Франция]] отаршыларына қарсы күресінің (1832 — 47) [[көсем]]і, қолбасшы, [[ғалым]], [[ақын]]. 
* [[Алжир]] халқы 1832 ж. АБД ул-ҚАДЫР-ды сұлтан, кейін әмір сайлады. 
* [[1832 — 34]] жылдардағы француздарға қарсы [[көтеріліс]]те үлкен жеңістерге жетті. [[Франция]] 2 жылға бейбіт [[бітім]] жасауға мәжбүр болды. 
[[Алжир]]дің ішкі бөлігінде әмірлік құрылды. АБД ул-ҚАДЫР елде реформа жүргізіп, мектептер аштырды, сирек кітаптар мен қолжазбаларды жинатты, тұрақты армия құрды, бекіністер салдырып, [[қару-жарақ]] жасаттырды. 
* [[1835]] ж. қайта жанданған соғыста [[Француздар|француз]] әскерлері тағы жеңіліс тапты.
* [[1837]] ж. 30 мамырда әмір билігіне [[Алжир]] жерін түгел дерлік қайтаруға мәжбүр болған шартқа қол қойды. 
* [[1843]] ж. француздар келісімді бұзып, [[Алжир|Алжирге]] қайта [[шабуыл]] жасады. 
* [[1847]] ж. олар [[Алжир]] жерін түгелдей басып алды. 
* АБД ул-ҚАДЫР 1847 — 52 ж. [[Франция|Францияда]] тұтқында болды. Босағаннан кейін [[Дамаск|Дамаскіде]] тұрды. 
* [[Дамаск]]іде 1860 ж. [[француз]] жансыздары ұйымдастырған христиандарға қарсы бүлікте АБД ул-ҚАДЫР жауласқан екі жақты арашалап, 1,5 мың христианның өмірін аман алып қалды. Бұл үшін оны [[Франция]] үкіметі [[Құрметті Легион|Құрметті Легионның]] үлкен кресімен, [[Ресей]] [[Ақ Қыран ордені|Ақ Қыран орденімен]] марапаттады.<ref>Қазақ ұлттық энциклопедиясы</ref>
== Дереккөздер ==
<references/>

[[Санат:1808 жылы туғандар]]
[[Санат:1883 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Алжир қолбасшылары]]
[[Санат:Алжир ақындары]]
[[Санат:Ұлт-азаттық қозғалыстардың көсемдері]]
[[Санат:Алжир ғалымдары]]