Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Тұлға
 |Есімі                 = Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков
 |Шынайы есімі          = 
 |Сурет                 = Қайрат Рысқұлбеков.jpg 
 |Сурет ені             =
 |Сурет атауы           = 
 |Туылған кездегі есімі = 
 |Туылған күні          = 13.03.1966
 |Туылған жері          = Бірлік ауылы, [[Мойынқұм ауданы]], [[Жамбыл облысы]], [[ҚазКСР]]
 |Мансабы               = [[Желтоқсан көтерілісі]]нің қаһарманы
 |Азаматтығы            = {{USSR}}
 |Ұлты                  = [[қазақтар|қазақ]]
 |Қайтыс болған күні    = 21.5.1988
 |Қайтыс болған жері    = Семей, ҚазКСР, [[КСРО]]
 |Әкесі                 = 
 |Анасы                 = 
 |Жұбайы                = 
 |Балалары              = 
 |Марапаттары           = 
 |Сайты                 =  
 |Басқалары             = 
 |Commons               = 
}}
'''Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков''' ([[13 наурыз]] [[1966]], Мойынқұм ауданы Бірлік ауылы – [[21 мамыр]] [[1988]], Семей қаласы) – 1986 жылғы [[Желтоқсан көтерілісі]]нің қаһарманы.<ref>Тараз энциклопедиясы</ref>

== Өмірбаяны ==
1973 – 81 жылы [[Шу ауданы]] [[Төле би]] ауылындағы орналасқан Сәду Шәкіров атындағы мектеп-интернатта оқып, 8 жылдық білім алды. 1981 – 83 жылы Бірлік ауылындағы бұрынғы Киров атындағы орта мектепте оқып, он жылдықты бітірген соң, әскер қатарына шақырылғанға дейін әкесі Ноғайбайға жәрдемші-малшы болып, Көктерек тауарлы-сүт фермасында жұмыс істеді.

1984 – 86 жылы [[Амур өлкесі]] Белогор қаласында әскери міндетін өтеді. Әскери-саяси қызметтердің үздігі ретінде бірнеше мақтау қағазымен марапатталып, әскери бөлімше командирлері ата-анасына алғыс айтқан құрмет қағаздарын жіберді. 1986 жылы мамырда әскери борышын өтеп ауылға оралды. Тамыз айында әскери бөлімшенің жолдамасымен Алматыдағы [[Сәулет-құрылыс институты]]на келіп сынақтан сүрінбей өтіп, оқуға түсті.

Осы жылы 16 – 18 желтоқсанда болған қазақ жастарының отаршылдық және әміршілдік жүйеге қарсы [[көтерілісіне]] белсене қатысты. Бірақ көтеріліс қатыгездікпен жаншылғаннан кейін 1987 жылдың қаңтарында ішкі істер органының қызметкерлері «[[Алматы]]да бір төбелеске қатысты» деген желеумен Рысқұлбековті [[Мойынқұм ауданы]]ның орталығында тұратын нағашысы – М.Асанбаевтың үйінде демалып жатқан жерінен ұстап әкетеді. Кейіннен, көпшілікке мәлім болғанындай, тергеушілер зымиян әрекеттерімен Рысқұлбековке неше түрлі айла-шарғылар қолдана отырып, оны С.Савицкийдің өліміне кінәлі етеді.

Қазақ КСР-і Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі коллегиясының төрағасы Е.Грабарниктің 1987 жылы 16 маусымдағы Үкімімен Рысқұлбеков – ең жоғары жаза – өлім жазасы – атуға бұйырылды. Зиялы қауым өкілдері СОКП Бас хатшысы [[Горбачёв Михаил Сергеевич|Горбачев]] пен КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының төрағасы Громыконың атына Рысқұлбековтің жазасын жеңілдету туралы өтініштерін жолдады. Кейіннен Рысқұлбековтың ату жазасы амалсыздан 20 жылға бас бостандығынан айыру жазасымен ауыстырылды. Бірақ Шу, [[Қарағанды]] темір жол бекеттері арқылы Рысқұлбеков белгісіз себептермен Семей түрмесіне жеткізіліп, құпия жағдайда оның өміріне қастандық жасалды.

== Жетістіктері ==
Желтоқсан көтерілісінің бас құрбаны болған Рысқұлбеков еліміз егемендік алғаннан кейін Қазақстан Жоғарғы Соты Пленумының 1992 жылы 21 ақпандағы шешімімен толықтай ақталды. Оған «[[Халық қаһарманы]]» атағы берілді. Тараз қаласында Рысқұлбеков есімімен аталатын демалыс паркі бар. Сондай-ақ онда Рысқұлбековке ескерткіш қойылған.

== Дереккөздер ==
<references/>

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.azattyq.org/content/kazakhstan_political_portrait_of_ex_kgb_chief_who_conducted_antirally_operations_in_1986/2273928.html Желтоқсанға - 25 жыл]
* [http://www.egemen.kz/19450.html Қайраттың хаты]

[[Санат:Қазақ ақындары]]
[[Санат:Саяси қуғын-сүргін құрбандары]]
[[Санат:Желтоқсаншылар]]
[[Санат:Желтоқсан көтерілісі]]