Металдардың қосылыстары. Оксидтер мен гидроксидтер бетінің бастапқы мәтінін қарау

Атомдарының құрылысына байланысты металдар әртүрлі тотығу дәрежесін көрсетіп, алуан түрлі қосылыстар түзеді.
I және II негізгі топша металдарының сыртқы энергетикалық деңгейінде 1—2 электрон бар. [[Химиялық реакция]] кезінде олар осы электрондарын беріп, тұрақты +1 немесе +2 тотығу дәрежесін көрсететін қосылыстар түзеді. Бұл қосылыстар — бізге бұрыннан белгілі негіздік сипаты бар ([[Бериллий|Be]] басқасы) [[оксидтер]] мен [[гидроксидтер]].
III топтың оксидтері +3 тотығу дәрежесін көрсететін екідайлы ([[Амфотерлік|амфотерлі]]) оксидтер мен гидроксидтер түзеді:<br />
::Сr<sup>+2</sup>О — негіздік оксид
::Сr<sub>2</sub><sup>+3</sup>О<sub>3</sub> — екідайлы оксид
::CrО<sub>3</sub><sup>+6</sup> — қышқылдық оксид
Бұған сай гидроксидтердің де сипаты әртүрлі болады:<br />
::Cr<sup>+2</sup>(ОН)<sub>2</sub> — суда ерімейтін негіз
::Cr<sup>+3</sup>(ОН)<sub>3</sub> — нашар еритін екідайлы [[гидроксид]]
::Н<sub>2</sub><sup>+6</sup>CrО<sub>4</sub> — [[хром]] қышқылы, ерімтал
<p style="text-indent: 25px;">  Осылайша валенттік электрондары көп қосымша топша элементтері химиялық сипаты бойынша алуан түрпі қосылыстар түзеді.
<p style="text-indent: 25px;">  [[Металдар]]дың негіздік сипаты бар қосылыстары, негізінен, қышқылдармен әрекеттеседі:<br /> 
::СаО + 2НСІ = СаСІ<sub>2</sub> + Н<sub>2</sub>O
::СаО + 2Н<sup>+</sup> = Са<sup>2+</sup> + Н<sub>2</sub>O
Суда еритін гидроксидтер қышқылдармен бейтараптану реакциясына кіріседі:<br />
::Са(ОН)<sub>2</sub> + 2HNO<sub>3</sub> = Ca(N0<sub>3</sub>)<sub>2</sub> + 2Н<sub>2</sub>О
::OH<sup>-</sup> + Н<sup>+</sup> = H<sub>2</sub>O
Суда ерімейтін гидроксидтер қышқылдармен әрекеттеседі:<br />
::Cu(OH)<sub>2</sub> + 2HNO<sub>3</sub> = Cu(N03)2 + 2Н<sub>2</sub>O
::Cu(OH)<sub>2</sub> + 2Н<sup>+</sup> = Сu<sup>2+</sup> + 2Н<sub>2</sub>O
Негіздік оксидтер қышқылдық оксидтермен әрекеттеседі:
::СаO + СO<sub>2</sub>= СаСО<sub>3</sub>
Металдардың екідайлы қосылыстары қышқылдармен әрекеттескенде негіздік қасиет, ал негіздермен әрекеттескенде қышқылдық қасиет көрсетеді. Тұз қышқылымен:<br />
::ZnO + 2НСl = ZnCl<sub>2</sub> + Н<sub>2</sub>O
::ZnO + 2Н<sup>+</sup> = Zn<sup>2+</sup> + Н<sub>2</sub>O
::Zn(OH)<sub>2</sub> + 2НСl = ZnCl<sub>2</sub> + 2Н<sub>2</sub>О
::Zn(OH)<sub>2</sub> + ::2Н<sup>+</sup> = Zn<sup>2+</sup> + 2Н<sub>2</sub>0
[[Натрий]] [[Гидроксидтер|гидроксидімен]]:<br />
::ZnO + 2NaOH = Na<sub>2</sub>ZnO<sub>2</sub> + Н<sub>2</sub>O
::ZnO + 20Н<sup>-</sup> = ZnO<sup>2-</sup><sub>2</sub> + Н<sub>2</sub>O
::Zn(OH)<sub>2</sub> + 2NаОН = Na<sub>2</sub>ZnO<sub>2</sub> + 2Н20
::Zn(OH)<sub>2</sub> + 20Н<sup>-</sup> = ZnO<sub>2</sub>ZnO<sub>2</sub>+ 2H<sub>2</sub>О
Металдардың қышқылдық сипаты бар қосылыстарына сілтілермен әрекеттесу [[реакция]]лары тән:<br />
::HMnO<sub>4</sub> + КОН = КМnO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>O
<p style="text-indent: 25px;">  '''[[Метал]]л [[атомдар]]ы тотығу дәрежесіне байланысты негіздік, екідайлы, қышқылдық сипатты [[оксидтер]] мен [[гидроксидтер]] түзе алады. I—II топтың негізгі топшасынын [[металдар]]ы негіздер, ал III топтың металдары екідайлы [[гидроксидтер]] түзеді. Ал қосымша топшаның металдары сипаты бойынша әртүрлі заттар түзеді.'''<ref>Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7</ref></p>

==Дереккөздер==

<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Химия]]


{{Chem-stub}}