Химиялық формулалар. Заттың салыстырмалы молекулалық массасы бетінің бастапқы мәтінін қарау

Элементтердің таңбалары əліппенің әріптері тәрізді. Әріптерден сөз құрауға болатыны секілді элементтердің таңбаларын қолданып кез келген молекуланың құрамын өрнектеуге болады. Химиялық формулалар заттың сапалық және сандық құрамын көрсетеді, сандық құрамы индекстер аркылы белгіленеді (бір саны жазылмайды). Жай заттар үшін [[элементтер|элементтің]] таңбасы - формуласы да болады:<big> Ғе, Cu, Ag, Ar</big>.<br>
Мысалы, Н<sub>2</sub>0 (аш екі о) судың формуласы, су молекуласы сутек пен оттек элементтерінен (сапалык құрамы) және сутектің екі [[атом]]ы мен [[оттек]]тің бір атомынан (сандық құрамы) тұратынын көрсетеді.<br>
Формуланың алдындағы коэффициенттер молекулалар санын көрсетеді. Мысалы, <big>5S0<sub>2</sub></big>(бес эс о екі), <big>Р<sub>2</sub>0</big>. (рэ екі о бес), т.б.

1.	Формулалар бойынша зат күрделі немесе жай зат екенін анықтай аламыз: <big>0<sub>2</sub></big> - жай зат; <big>Н<sub>2</sub>0</big> - күрделі зат.

2.	Молекула құрамына кіретін элемент атомдарының сандарының ара қатынасын анықтауға болады. <big>NaOH</big> - Бұл қосылыста атомдар сандарының қатынасы 1:1:1 болады, ал <big>CuS0<sub>4</sub></big> молекуласында бұл қатынас - 1:1:4

3.	Заттың формуласы бойынша оның молекулалык массасын аныктауға болады.<br>
[[Сурет:Formula01.JPG|left|250px]]
[[Сурет:Sred1.JPG|left|250px]]
[[Сурет:Formula02.JPG|left|250px]]

''Салыстырмалы молекулалық масса'' деп зат молекуласы массасының атомдық масса бірлігінен неше есе ауыр екенін көрсететін шаманы айтады, ол М<sub>R</sub>деп белгіленеді.

Бұл шама молекуланың [[абсолюттік масса]]сы деп аталады. Зат молекуласы атомдардан тұратындықтан, оның [[салыстырмалы молекулалық масса]]сын табу үшін зат құрамына  кіретін элементтердің салыстырмалы атомдық массаларын (А<sub>R</sub>) индекстеріне көбейтіп қосамыз.

Мысалы, <big>CuS0<sub>4</sub></big> молекуласының салыстырмалы молекулалық массасы:<br>
<big>M<sub>r</sub>(CuS0<sub>4</sub>)=Ar(Cu)+Ar(S)+4Ar(0) 
M<sub>r</sub>(CuS0<sub>4</sub>)=64+32+4 • 16=160</big><br>
Енді осы заттың бір молекуласының массасын табу үшін  формуланы пайдаланамыз.<br>
<big>m<sub>M</sub>(CuS0<sub>4</sub>) = 160 • 1,66 • 10<sup>−27</sup> = 2,66 • 10<big>-25</big></big> кг.<ref>Химия: Жалпы білім беретін мектептің сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. –Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN9965-34-887</ref>

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}


[[Санат:Химия]]


{{Chem-stub}}