Докторлық диссертация бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Докторлық диссертация''' ([[латын|лат]]. ''dіssertatіo'' – талдау, зерттеу) – ғылыми дәреже алу үшін көпшілік алдында қорғауға даярланған ғылыми [[еңбек]]; ғылыми [[дәреже]] алу үшін міндетті әдеби және ғылыми [[тақырып]]тарға жазылған [[шығарма]]ны көпшілік алдында қорғау жүйесі.

<br/>
[[Неміс]] тілінде сөйлесетін ортағасырлық елдердің [[университет]]терінде пайда болып қалыптасқан. XVI–XVII ғасырларда бұл жүйе басқа елдерге де тарады. [[Ресей]]де [[машинка]]ға басылған диссертацияны қорғау ісі 1755 ж. [[Мәскеу]] университеті құрылғаннан кейін ұйымдастырылған. Ғылыми дәреже алудың 1819 жылғы [[Ресей]]лік ережесі бойынша ауызша және жазбаша емтихан кезінде [[магистр]] және доктор атағын алу үшін көпшілік алдында диссертация қорғалуы бекітілген. Магистрлік диссертация [[латын]] және [[орыс]] немесе басқа да тілдерде, ал докторлық диссертация [[латын]] тілінде қорғалып, міндетті түрде [[автореферат]] талап етілген. [[КСРО]]-да ғылыми [[кандидат]] және ғылыми доктор ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғау тәртібі 1932 ж. енгізілді. [[Қазақстан|Қазақстан Республикасында]] ғылыми дәреже мен ғылыми [[атақ]] алу үшін диссертация қорғау тәртібі арнаулы ережемен бекітілген.
==Абай шығармалары туралы диссертация==
Абай мұрасын жариялау, тану, бағалау мерзімді баспасөз беттерінде 19 ғасырдың аяқ кезінен (1899) көріне бастады. Ал арнайы кандидаттық, докторлық диссертациялар 40 жылдардың 2-жартысынан бастап қорғалды. Ақын мұраларының [[теория]]лық мәселелерін терең де жан-жақты ғылыми зерттеу үздіксіз жүргізіліп келеді. Абай [[мұра]]сын зерттеуге байланысты (1946-1992): 
*Қ. [[Жұмалиев Қажым|Жұмалиев]] «''Абайға дейінгі қазақ поэзиясының тілі жəне Абай поэзияның тілі''» (докторлық, 1946)
*Ә.Жиреншин «''Абай және оның орыс достары''» (кандидаттық, 1946)
*Қ. Мұқаметханов «''Абайдың әдеби мектебі''» (кандидаттық, 1951)
*Н. А. Полибина «''Абай және Лермонтов''» (кандидаттық, 1951)
*X. Сүйіншәлиев «''Абай Құнанбаевтың қара сөздері''» (кандидаттық, 1952)
*3.Ахметов «''Абай және Лермонтов''» (кандидаттық, 1954)
*Ә. Н. Тәукелев «''Қазақ ағартушысы Абай Құнанбаевтың қоғамдық-саяси көзқарастары''» (кандидаттық, 1954)
*М. [[Тілеужанов Матжан Мақсымұлы|Тілеужанов]] «''20-ғасырдағы қазақ әдебиетіндегі (1905-1917) Абайдың сатиралық дәстүрі''» (кандидаттық, 1956)
*Қ. Бейсенбиев «''Қазақ халқының Россияға қосылғаннан кейінгі Қазақстанның қоғамдық-саяси, философиялық ойларының дамуы''» (докторлық, 1957)
*М. С. [[Сильченко Митрофан Семенович|Сильченко]] «''Абайдың творчестволық өмірбаяны''» (докторлық, 1957)
*Ғ. Әбетов «''Абайдың саяси сатираларындағы идеялық-көркемдік ерекшеліктер''» (кандидаттық, 1958)
*Б. А. Ғабдуллин «''Абай Құнанбаевтың этикалық танымдары''» (кандидаттық, 1959)
*М. Бөжеев «''Абай Құнанбаев творчествосындағы идеялық-көркемдік ерекшеліктер жайыңда''» (кандидаттық, 1960)
*М. [[Мырзахметұлы Мекемтас|Мырзахметов]] «Абай Құнанбаевтың әдеби мұраларын зерттеу жайыңда» (кандидаттық, 1965)
*Ғ. Бисенова «''Абай Құнанбаевтың ән творчествосы''» (кандидаттық, 1966)
*С. Құспанов «''Абай аудармалары''» (кандидаттық, 1966)
*Р. Сыздықова «''Абай тіліндегі негізгі морфологиялық ерекшеліктер''» (кандидаттық, 1971) және «''Абай шығармаларының тілі''» (докторлық, 1974)
*М. Сұлтанбеков «''Абай поэмалары''» (кандидаттық, 1973)
*Г. М. Қамбарбаева «''Абай лирикасы''» (кандидаттық, 1974)
*К. А. Тәңкібаева «''Абай реализмі''» (кандидаттық, 1983)
*К. Шәймерденова «''Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарастары''» (кандидаттық, 1987) деген тақырыптарда диссертациялар қорғалды.
<ref name=source1>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, V том</ref>
<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref>

== Сыртқы сілтемелер ==
==Дереккөздер</span>==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Ғылым]]
[[Санат:Абай энциклопедиясы]]


{{stub}}

[[fi:Tieteellisten yliopistotutkintojen opinnäytetyöt#Väitöskirja]]