Ғарыштың микротолқынды фон нұрлануы бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:WMAP image of the CMB anisotropy.jpg|thumb|right|200px|WMAP негізіндегі ғарыштың микротолқынды фон нұрлануын көрсететін сурет]]
'''Ғарыштың микротолқынды фон нұрлануы''', Қысқаша "ҒМФН"（''ағылшынша''：CMB, cosmic microwave background)，— ғаламдағы [[жойқын жарылыс]]тан қалған нұрлану {радияция) болып, ол [[әлем]]дегі ең ежелгі жарықтарды, [[жойқын жарылыс]]тың алғашқы сәтінде пайда болған нұр-сәулелерді көрсетеді. Оны көбінесе галактикалар мен жұлдыздарара бос кеңістікте шашылған сәулелер арқылы айқындайды.

1964 жылы АҚШ радиоастрономия ғалымдары Арно Пензиас және Роберт Вильсон кездейсоқ ғарыштың микротолқынды фон нұрлануын ашты және осы еңбектері үшін олар 1978 жылы Нобель сыйлығына ие болды.

Ғарыштың микротолқынды фон нұрлануы ғарыштағы ең ежелгі жарық сәулесі болып, олар ғарыш пайда болып, 380,000 мың жыл өткен кезде ғарышқа шашылған екен. Ол темпратураның алғашқы өзгерісін, алғашқы тығыздықтың өзгешелігін, кейін пайда болған құрылымдардың әсерін көрсетеді, қазіргі [[жұлдыз]]дар мен [[галактика]]лардың алғашқы тамыры есептеледі.

[[Санат:Астрономия]]
[[Санат:Әлем]]