Шарын ұлттық паркі бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Қорық аймақ
| name = Шарын ұлттық паркі<br>[[Сурет:IMG 7431-Sharyn canyon.jpg|300px|Шарын шатқалы]]
| iucn_category = II
| image = Kazakhstan locator blank.svg
| caption =
| locator_x = 238
| locator_y = 113
| location = {{Қазақстан байрағы}} [[Қазақстан]], [[Алматы облысы]]
| lat_degrees = 43
| lat_minutes = 21
| lat_seconds = 00
| lat_direction = N
| long_degrees = 79
| long_minutes = 04
| long_seconds = 00
| long_direction = E
| area = 127 050 [[га]]
| established = [[2004]] жылдың [[ақпанның 23]]
| governing_body = Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті
| world_heritage_site =
| website =
}}
'''Шарын ұлттық табиғи паркі''' – [[Алматы облысы]]ның [[Еңбекшіқазақ ауданы|Еңбекшіқазақ]], [[Райымбек ауданы|Райымбек]] және [[Ұйғыр ауданы|Ұйғыр]] аудандарында орналасқан мемлекеттік парк. [[2004]] жылы ұйымдастырылған. Жер көлемі 93,2 мың га. Ұлттық парк [[1964]] жылдан бері республикалық маңызы бар табиғат ескерткіші ретінде қорғалып келді.

Шарын ұлттық табиғи саябағы [[Үлкен Бөгеті]] тау жотасын, [[Сөгеті]] аңғары мен шекаралас шөлді жерлерді [[Шарын өзені]]нің бойындағы ''«Қызғылт қамалдар»'' аңғарын, сол маңдағы далалы алқапты және [[Торайғыр тауы]] беткейлерін қамтиды. [[Саябақ]] аумағынан [[Шарын өзені]] ағып өтіп, [[Іле]] өзеніне құяды. [[Шарын өзені]]не тау беткейлерінен басталатын [[Шалкөдесу]], [[Кеген]], [[Қарқара]], [[Кенсу]], [[Орта Мерке]], [[Шет Мерке]], [[Темірлік (өзен)|Темірлік]], т.б. ұсақ өзендер қосылады. Парк ауа райы құрғақ [[қоңыржай]], жауын-шашынның жылдық мөлшері 150 мм-дей. Шарын ұлттық табиғи саябағында [[геология]]лық ежелгі кезеңдерден сақталып келе жатқан ''«Қызғылт қамалдар»'' аңғарының кескін-келбеті өте таңданарлық. [[Шарын өзені]]нің миллиондаған жылдар бойы жуып-шаюынан өзен аңғарында ойдым-ойдым қызғылт түсті [[шатқал]]дар пайда болған. Дәл осындай табиғаты ерекше [[Шарын шатқалы|шатқал]] дүние жүзінде Шарыннан басқа тек [[АҚШ]]-тағы [[Колорода]] штатында ғана кездеседі ([[Үлкен каньон шатқалы]]). Паркта өсімдіктердің 940 түрі өседі, оның 60-қа жуық түрі [[эндемик]]тер. Ондағы өсімдіктердің 21 түрі қорғауға алынып, [[Қазақстан]]ның ''«[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына]]»'' тіркелген. [[Сүтқоректі]]лердің 60, құстардың 300, бауырымен жорғалаушылардың 20, балықтардың 10 түрі кездеседі. [[Саябақ]] аумағынан ерте кездерде тіршілік етіп, кейіннен жойылып кеткен жануарлардың ([[піл]]дердің, [[мастодонт]]тардың, [[мүйізтұмсық]]тардың, қорқау [[қасқыр]]дың, [[стенон жылқысы]]ның, т.б.) қаңқа қалдықтары да табылған.

Оны [[Үлкен Колорадо каньоны]]ның (АҚШ) кіші бауыры деп те атайды. Каньонның «Қызғылт қамалдар» деген тағы бір аталуы бар. Себебі бұл жердегі үнсіз жатқан алып жартастар өздерінің таңғажайып пішіндерімен таңқалдырады.

«[[Шарын шатқалы|Шарын каньоны]]» – жаратылысында табиғи кешен. Ол Үлкен Колорадоның шағын түрі іспеттес. 
<gallery>
Сурет:CharynCanyon.jpg|Шарын каньоны
Сурет:CharynRoad.jpg|Шарын каньонның жанындағы жол
Сурет:Valley_of_the_Castles.jpg|Сарайлар жазығы:төбеден көрінісі
Сурет:CharynCanyon2.jpg|Шарын каньонның жары
Сурет:Sharyn.jpg|Шарын 
</gallery>

{{commonscat|Sharyn canyon}}

== Дереккөздер ==
<references/>[[Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]

{{Қазақстан ЕҚТА-лары}}

[[Санат:Қазақстан ұлттық парктері]]
[[Санат:Алматы облысы]]
[[Санат:Қазақстанның көрікті орындары]]