Аяққамыр күмбезі

Аяққамыр күмбезі — 12 ғасырдың ақырындағы сәулет өнері ескерткіші.

Қарағанды облысы Жезді кентінен солтүстік-батысқа қарай 9 км жерде орналасқан. Орталық Қазақстанның көрнекті ескерткіштерінің бірі болып табылады. Биіктігі 1 м тас іргетастың үстіне 8,10 м х 9,84 м көлемде тік бұрышты жобамен порталды-күмбезді пішінде салынған. Алдыңғы беті П әрпі сияқты жиектеліп, монумент портал түрінде әшекейленген. Кіретін қуыс түзу аркамен жабылған. Күмбезі күйдірілген кірпіштен қаланып, жарты оюлармен әшекейленген тақталармен қапталған. Шаршы негізден бұрыштарын кеміте қалау арқылы күмбез шығарылған. Архитектура құрылымы мен безендірілуі 9 — 11 ғ-лардағы осындай құрылыстарға тән.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref> ҚарағандыоблысыЖездікентіненсолтүстік-батысқақарай 9 км жердеорналасқан. Орталық Қазақстанның көрнект іескерткіштерініңбіріболыптабылады. Биіктігі 1 м тасіргетастыңүстіне 8,10 м х 9,84 м көлемдетікбұрыштыжобаменпорталды-күмбездіпішіндесалынған. АлдыңғыбетіПәрпісияқтыжиектеліп, монумент портал түріндеәшекейленген. Кіретінқуыстүзуаркаменжабылған. Күмбезікүйдірілгенкірпіштенқаланып, жарты оюларменәшекейленгентақталарменқапталған. Шаршынегізденбұрыштарынкемітеқалауарқылыкүмбезшығарылған. Архитектура құрылымы мен безендірілуі 9 — 11 ғ-лардағыосындайқұрылыстарғатән. Аяққамыр мазары шамамен 14- ғасырдағы Құтлық Темір мазары деп аталған деген болжам бар. Аяққамыр мазары Жезді өзенінің оң жақ жағалауында орналасқан. Аяқамыр мазары жайлы Шоқан Уалиханов өз еңбектерінде атап кеткен болатын. Мазар портальды күмбезді күрделі құрылыстар қатарына жатады.

Аяққамыр кесенесі. XIV ғасыр. 1947 жылғы фотосурет. (Мавзолей Аяккамыр. XIV век. Фотография 1947 года.)

Аяққамыр кесенесі. XIV ғасыр. Қайта жөндеуден кейін.(Мавзолей Аяккамыр. XIV век. После реставрации)

Дереккөздер

<references/>

• Герасимов Г.Г. 1955 жыл (https://prezi.com/dsr3pgflu-gm/presentation/)
• «От Алтая до Каспия. ТОМ 1» кітабі (http://lib.yessenovfoundation.org/atlas-tom-1/files/assets/basic-html/page531.html)
• Жезқазған тарихи-геологиялық мұражайының веб-парақшасы (http://www.zhezmuzey.kz/Exkursii/vyezdnye/vyezdnye_kaz.htm)

Үлгі:Stub: Қазақ мәдениеті {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}} {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}