http://kk.encyclopedia.kz/api.php?action=feedcontributions&user=Kasymov&feedformat=atomҚазақстан Энциклопедиясы - Қатысушы үлестері [kk-kz]2024-03-29T14:51:48ZҚатысушы үлестеріMediaWiki 1.23.15http://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D2%AE%D0%BB%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D1%88%D1%8B%D2%A3%D1%8BҮлкен Алматы шыңы2017-04-19T15:33:50Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Тау<br />
|Түрі = Шың<br />
|Атауы = Үлкен Алматы шыңы<br />
|Шынайы атауы = <br />
|Сурет = Үлкен Алматы шыңы.jpg <br />
|Сурет ені = <br />
|Сурет атауы = Үлкен Алматы шыңы (Алматы қаласының оңтүстік-батысынан көрінісі)<br />
|lat_dir = |lat_deg = 43 |lat_min = 3|lat_sec = 18<br />
|lon_dir = |lon_deg = 76 |lon_min = 56 |lon_sec = 3 <br />
|region = <br />
|CoordScale = <br />
|Орналасуы = {{KAZ}}, [[Іле Алатауы]] <br />
|Тау жүйесі = <br />
|Пайда болған кезеңі = <br />
|Аумағы = <br />
|Ұзындығы = <br />
|Ені = <br />
|Ең биік шыңы = <br />
|Биіктігі = 3684<br />
|Карта = <br />
|Позициялық карта 1 = Қазақстан<br />
|ПозКарта 1 ені = <br />
|crosses180 = <br />
|Позициялық карта 2 = Қазақстан Алматы облысы<br />
|ПозКарта 2 ені = <br />
|Ортаққордағы санаты = <br />
}} <br />
<br />
'''Үлкен Алматы шыңы''' (3684 м) — аса ірі пирамида тәрізді шың. Бұл шыңды [[Алматы]] қаласының кез-келген жерінен көруге болады. Шыңға [[Үлкен Алматы көлі]], немесе [[Жосалыкезең|Жосалыкезең асуы]] (3330 м) арқылы, Проходной шатқалымен Космостанция арқылы оңай көтерілуге болады. <br />
<br />
Бұл - [[19 ғасыр|ХІХ ғасыр]]да Верный қаласының тұрғындары тұңғыш көтерілген шың. Бүгінгі күні де шың төбесі Алматыны, әсем табиғатты тамашалау орнына айналған. Жосалыкезең асуының оң қабатын ала орналасқан Турист шыңына (3954 м) тау шаңғысы трассасы арқылы көтерілуге болады. Ол үшін арнайы дайындық және 5-6 сағат уақыт керек болады. Трапеция тәрізді Б.Момышұлы атындағы қос басты (4047 м) шың Турист шыңының оңтүстігінде орналасқан. Оған көтерілу ерекше техникалық дайындықты қажет етпейді, шыңның оңтүстігіндегі көкорай шалғынды бойлай, Үлкен Алматы көлінің жоғарғы жағындағы шатқалмен көтерілуге болады. <ref>Жетісу кітабы.</ref><br />
<br />
[[Сурет:Үлкен Алматы шыңы (наурыз айы, 2017 жыл).jpg|thumb|right|600px|Үлкен Алматы шыңы (наурыз айы).]]<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:Қазақстан шыңдары]]<br />
[[Санат:Іле Алатауы]]<br />
<br />
{{stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%94%D1%96%D0%BD%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D2%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D2%9A%D2%B1%D0%B4%D0%B0%D0%B9%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайбергенов2017-04-17T05:17:54Z<p>Kasymov: /* Отбасы */</p>
<hr />
<div>{{Музыкант<br />
|Есімі = Димаш Құдайберген<br />
|Атауы = <br />
|Сурет = <br />
|Сурет ені = <br />
|Сурет тақырыбы = <br />
|Фон = <br />
|Туылған кездегі есімі = <br />
|Толық аты = Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайберген<br />
|Туған күні = 24.05.1994<br />
|Туған жері = {{туғанжері|Ақтөбе|Ақтөбеде}}<br />
|Қайтыс болған күні = <br />
|Қайтыс болған жері = <br />
|Белсенділік жылдары = <br />
|Мемлекет = {{KAZ}}<br />
|Мамандықтары = {{әнші|Қазақстан}}<br />
|Дауыс түрі = <br />
|Аспаптары = вокал<br />
|Жанрлары = <br />
|Лақап аттары = <br />
|Ұжымдары = <br />
|Қызметтес болған = <br />
|Лейблдері = <br />
|Марапаттары = <br />
|Сайты = <br />
}}<br />
'''Димаш Құдайберген''' (''Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайберген'', [[24 мамыр]] [[1994 жыл]], [[Ақтөбе]]) — қазақстандық әнші. Витебск қаласында өткен XXIV Халықаралық эстрадалық ән орындаушылар «Славян базары-2015» байқауында Гран-при жеңіп алған, «Халық сүйіктісі» Ұлттық сыйлығының лауреаты,<ref>{{Cite news|url = http://www.inform.kz/rus/article/2865435|author = |title =''«Геннадий Головкин, Нуртас Адамбай и Димаш Кудайберген стали „Народными любимцами“»''|work =МИА «Казинформ» |date =2016-01-30 |accessdate=2016-02-24}}</ref>, «Қазақстан халқының бірлігін нығайтуға лайықты үлес қосқаны үшін» [[Қазақстан Республикасының Президенті]] Құрмет грамотасымен марапатталған, [[Азия-Тынық мұхит телевизиялық ән фестивалі 2015|«ABU TV song»]] халықаралық фестивалінің қатысушысы <ref name="ABU">{{Cite news|title =''«Димаш Кудайберген представил Казахстан на международном фестивале»''|author =Ержан Жүнис, Седат Денли |url = http://24.kz/ru/news/culture/item/89722-dimash|work =www.24.kz |date =2015-10-29|accessdate=2016-02-24}}</ref><br />
<br />
== Отбасы ==<br />
Димаштың ата-анасы танымал әншілер Қанат Айтбаев және Светлана Айтбаева. Димаштың әкесі Қанат Айтбаев - облыстық филармонияның басшысы, анасы Светлана Айтбаева – облыстық маслихат депутаты. Димаштың ата-әжелері де музыка адамдары. Бірі домбырада ойнаса, екіншісінің ән айтуға бейімі мол. Димаштың Раушан атты қарындасы, Мансұр атты інісі бар.<br />
<br />
Димаш Құдайберген 24 мамыр 1994 жылы Ақтөбе қаласында Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткерлері Қанат Құдайбергенұлы мен Светлана Айтбаева отбасында дүниеге келген. Ең алғаш рет спектакльде ойнауымен таныла бастады. Бес жасында музыкалық колледж сахнасында алғаш әнші ретінде ән салған. Алты жасында “Айналайын” Республикалық байқауының “Фортепиано” номинациясында жеңімпаз атанған. 2010 жылы "Байқонырдың Әсем дауыстары" Халықаралық фестивалінің І жүлде лауреаты атанды. 2012 жылы “Жас қанат” Республикалық жас ән орындаушылар байқауының Гран-при жүлдесіне ие болды. 2012 жылы “Восточный базар” Халықаралық байқауында І жүлде лауреаты атағына ие болды. Бір жылдан соң, “Мейкин Азия” І Халықаралық фестивалінің жеңімпазы болып атанды. 2014 жылы Ақтөбе қаласында А.Жұбанов атындағы Музыкалық колледжінде “академиялық ән орындау” факультетін бітіріп, Қазақ Ұлттық өнер университетінің “эстрада өнері” факультетіне түсті.<br />
<br />
Нағыз танымалдық Витебск қаласында XXIV Халықаралық эстрадалық ән орындаушылар «Славян базары-2015» байқауында Гран-при жеңіп алған соң келген. Екі күн ішінде, жас әнші 175 ұпай жинаған. Бірінші күні ол Константин Меладзе композиторінің «Опять метель» әнін, ал екінші күні Француз әншісі Грегори Лемаршаль репертуарынан алынған «Sos dun terien un detresse» әнін орындады. 2015 жылы 28 қазан күні Стамбулда Димаш Құдайбергенов “Abu TV” Халықаралық Азия-Тынық мұхит фестивалінде Қазақстан Республикасының атынан алғаш рет қатысты.<br />
<br />
27 наурызда 2017 Қазақстанның сүйікті әншісі Димаш Құдайбергенов "Top Chinese Music Awards" номинацияның жеңімпазы атанды. Әншінің PR-директоры Алпамыс Шаримовтың айтуы бойынша, біздің әнші "Азиядағы ең атақты әнші" номинациясын жеңіп алды. Марапаттау церемониясы кезінде Димаш SOS d'un terrien en d&eacute;tresse әнін орындады.<ref>{{Cite web|url = http://sazalem.com/kk/news/dimash-kudaibergenov-china-grammy|title = Димаш Құдайбергенов "Қытайдағы Грэмми" жеңіп алды| author = |work = |date =2017-03-27 |publisher = |lang=kk}}</ref><br />
<br />
15 сәуір 2017 Димаш Құдайбергенов Қытайдағы "I am a Singer" жобасында екінші орын алды. Димаш өзінің ақтық сынағында Қытайдың әншісі Шан Венжемен дуэт құрып ән айтады. Ақтық сынақта ол Майкл Джексонның: Dangerous, Billie Jean, The Way You Make Me Feel және Earth song атты әндерін айтып шығады. Ал бірінші орынды болса Қытай қызы Sandy Lam жеңіп алады.<ref>{{Cite web|url = http://sazalem.com/kk/news/dimash-i-am-a-singer-ekinshi-oryn|title = Димаш Құдайбергенов "I am a Singer" жобасында екінші орын алды| author = |work = |date =2017-04-16 |publisher = |lang=kk}}</ref><br />
<br />
== Білімі ==<br />
5 жасынан бастап фортепианода ойнауды үйренеді. Балалар хорында ән айтқан. 2014 жылы Димаш Ахмет Жұбанов атындағы музыкалық колледжде академиялық ән орындау сыныбын тәмамдады. Қазір Астана қаласындағы Қазақ Ұлттық Өнер университетінің 2 курс студенті. Димаш серб, итальян, француз, ағылшын, орыс т.б тілдерде ән орындайды.<br />
<br />
== Телешоу ==<br />
* «7 ән» («Хабар») — қатысушы<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=3lnqnF6jkpk|title = Димаш Кудайбергенов — Киналама (7 ан)|author = |work = |date =2015-04-24 |publisher = |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
* Орталык хабар («Хабар», 15.05.2015) — гость вместе с родителями<br />
* Таңшолпан («Қазақстан» РТРК) — қонақ<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=0zyBy3L8SqQ|title =«Таңшолпан» ақпаратты-сазды бағдарламасы — Димаш Құдайберген |author = |work = |date =2015-07-14 |publisher =«Қазақстан» Ұлттық арнасының |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
* Орталық хабар («Хабар») — қонақ<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=emiq_SlTg8Q|title = Димаш Кудайбергенов — Орталык Хабар 14.08.2015|author = |work = |date =2015-08-14 |publisher = |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
* «Тунги студияда Нурлан Коянбаевпен» (РТРК «Казахстан») — гость<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=WQLS7MYp1MY|title = "ТҮНГІ СТУДИЯ" Нұрлан Қоянбаев" Қонақта: Димаш Құдайбергенов (2015)|author = |work = |date =2015-09-09 |publisher = |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
* «ҚызықTimes» («Хабар») — қонақ, Әдемі атты әншімен бірге<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=YRrlLVO-6Vw|title = Димаш Құдайбергенов және Адэми (Жаңа times) (2016)|author = |work = |date =2015-12-31 |publisher =Project X Kazakhstan |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
* «Бенефис шоу» Майра Мұхаммедқызы («Хабар») — қонақ<ref>{{Cite web|url = https://www.youtube.com/watch?v=S_x4brNcaPg|title = Майра Мұхамедқызы & Димаш Кудайбергенов — Аккуым| author = |work = |date =2016-01-23 |publisher = |accessdate=2016-02-24|lang=kk}}</ref><br />
<br />
==Марапаттары==<br />
* 2014 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» Мемлекеттік Жастар сыйлығының лауреаты;<br />
* «Жыл таңдауы Халықтың сүйіктісі» Ұлттық сыйлығының лауреаты;<br />
* 2017 жылы Қазақстан Республикасының мәдениет пен өнер саласындағы мемлекеттік степендиясының иегері;<br />
* 2017 жылы Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті – елбасы қоры сыйлығының иегері.<br />
<br />
==Дереккөздер==<br />
{{Дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:Дарын мемлекеттік сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Қазақстан Президенті сыйлығының иегерлері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%96%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%95%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%80%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%96%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B2Жанат Ескендірұлы Жақиянов2017-04-13T10:25:35Z<p>Kasymov: /* Кәсіпқой мансабы */</p>
<hr />
<div>{{Боксшы<br />
|Есімі = Жанат Жақиянов<br />
|Шынайы есімі =<br />
|Суреті =<br />
|Толық есімі = Жанат Ескендірұлы Жақиянов<br />
|Лақап аты = ZZ<br />
|Азаматтығы = {{KAZ}}<br />
|Туған күні = 4.11.1983<br />
|Туған жері = Петропавл<br />
|Қайтыс болған күні =<br />
|Қайтыс болған жері =<br />
|Тұрғылықты жері = Петропавл<br />
|Салмағы = Аса жеңіл салмақ<br />
|Тұрысы = Оңқай<br />
|Бойы = 170 см<br />
|Қолдың қарқыны = 170 см<br />
|Стилі =<br />
|Бапкері = [[Рикки Хаттон]]<br />
|Команда = Hatton promotions<br />
|Алғашқы айқасы = [[3 тамыз]] [[2007]]<br />
|Соңғы айқасы = [[7 қараша]] [[2015]]<br />
|Чемпион белдігі = EBU, WBA interim<br />
|Айқастар = 26<br />
|Жеңістер саны = 25<br />
|Нокаут = 18<br />
|Жеңілгені = 1<br />
|Тең түскендері = 0<br />
|Болмағандары = 0<br />
|Әуесқой айқастары =<br />
|Әуесқой айқастарда жеңгені =<br />
|Әуесқой айқастарда жеңілгені =<br />
|Әуесқой айқастарда нокауты =<br />
|Әуесқой айқастарда тең түскендері =<br />
|Рейтинг1 =<br />
|Позиция1 =<br />
|Үздік позициясы1 =<br />
|Рейтинг2 =<br />
|boxrec_id = <br />
|Сайты =<br />
}}<br />
'''Жанат Ескендірұлы Жақиянов''' (4 қараша 1983 жыл, Петропавл, [[Қазақстан]]) — қазақстандық кәсіпқой боксшы, EBU тұжырымы бойынша Еуропа чемпионы, аса жеңіл салмақта (53,5 кг) өнер көрсетеді. Онымен қоса WBA тұжырымы бойынша уақытша чемпион (2015—қ.у.), Петропавл қаласында тұрады, әрі бірінші жартылай орта салмақтағы IBF, WBO және IBO тұжырымы бойынша бұрынғы чемпион [[Рикки Хаттон]]ның қарамағында жаттығады.<br />
<br />
== Кәсіпқой мансабы ==<br />
Жанат 2006 жылы Ғалым Жарлығапов атындағы халықаралық турнирдің чемпионы атанып, Серік Қонақбаевтың арнайы сыйлығына ие болады. 2007 жылы әуесқой бокстағы соңғы кездесуін Копейск (Ресей) қаласындағы халықаралық турнирдің финалында өткізді. Содан кейін жаттықтырушысы және Азаматтың қолдауымен кәсіби боксқа көшеді. <br />
<br />
Жанат кәсіпқой рингтегі дебютін 2007 жылы 3 тамызда жасады. Оның алғашқы қарсыласы отандасы Нәби Қадыров болды, айқас Жақияновтың жеңісімен аяқталды. Кәсіпқой рингтегі алғашқы жеңіліс дәмін Жанат 2008 жылы 4 қазанда ресейлік Сахиба Усаровқа қарсы айқаста татты.<br />
<br />
2014 жылы 26 сәуірде Жақиянов EBU тұжырымы бойынша Еуропа чемпионы атағын жеңіп алды. Осы жолы ол француз Карим Гуэрфиды 5 раундта нокаутпен жеңді. 2015 жылы 7 қарашада Йонфрез Парехоны жеңіп аса жеңіл салмақтағы WBA тұжырымы бойынша уақытша чемпион атағын жеңіп алды. Кәсіби бокста Жанат 27 кездесу өткізіп, оның 26-сін жеңіспен аяқтады. Соңғы кездесуі Йонфрез Парехомен Монте-Карло қаласында өткізіп, жеңіске жетті. <ref>[http://boxrec.com Боксрек сайтындағы Жанат Жақиянов жайлы мәлімет]</ref><ref>[http://allboxing.ru Жанат Жақиянов чемпион атанды]</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
[[Санат:Қазақстан боксшылары]]<br />
[[Санат:Қазақ кәсіпқой боксшылары]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%B5%D1%80_(%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%85%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%8F)Викингтер (телехикая)2017-04-11T17:36:34Z<p>Kasymov: Kasymov Викингтер(телехикая) бетін Викингтер (телехикая) бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)</p>
<hr />
<div>{{Тексерілмеген мақала|date=сәуір 2017}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --><br />
<br />
{{Телесериал<br />
| Қазақша атауы = Викингтер<br />
| Шынайы атауы = Vikings<br />
| суреті = <br />
| тақырыбы = <br />
| сурет ені = <br />
| жанры = Тарихи драма<ref>[https://www.film.ru/movies/vikingi-1]</ref><br />
| формат = <br />
| авторы = <br />
| желісі = <br />
| өндіріс = <br />
| рөлдерде = Трэвис Фиммел<br />
Кэтрин Винник<br />
Клайв Стэнден<br />
Джессалин Гилсиг<br />
Густаф Скарсгорд<br />
Джордж Благден<br />
Гэбриэл Бирн<br />
Александр Людвиг<br />
Алисса Сазерленд<br />
Донал Лог<br />
Бен Робсон<br />
Кевин Дюранд<br />
Лотер Блюто<br />
Лайнас Роуч<br />
Джон Кавана<br />
Петер Францен<br />
Яспер Пяаккёнен<br />
Алекс Хог<br />
Марко Илсо<br />
Дэвид Линдстрём<br />
Джордан Патрик Смит<br />
| баяндаушы = <br />
| бет басы = <br />
| композиторы = Тревор Моррис<br />
| мемлекет = {{IRL}}<br />
{{CAN}}<br />
| тілі = ағылшын<br />
| маусымдар = <br />
| сериялар саны = <br />
| сериялардың тізімі = <br />
| атқарушы продюсері = Майкл Хёрст<br />
Джон Уэбер<br />
Джеймс Флинн<br />
Шерри Марш<br />
Алан Гасмер<br />
Шейла Хокин<br />
Морган О’Салливан<br />
| продюсері = Стив Уайкфилд<br />
Кит Томпсон<br />
Элиза Меллор<br />
| режиссёрі = Йохан Ренк<br />
Ciaran Donnelly<br />
Кен Джиротти<br />
Джефф Вулнаф<br />
Кари Скогланд<br />
Келли Макин<br />
Хелен Шейвер<br />
Daniel Grou<br />
| операторы = Джон С. Бартли<br />
| сценарист = Майкл Хёрст<br />
| түсірілім орны = <br />
| ұзақтығы = 45 минут<br />
| студия = MGM Television<br />
| статусы = <br />
| телеарна = History<br />
| бейне форматы = 16:9<br />
| дыбыс форматы = <br />
| көрсете бастады = 3 наурыз 2013<br />
| соңғы рет көрсетілді = <br />
| алдыңғы = <br />
| келесі = <br />
| байланысы бар шоу = <br />
| imdb_id = <br />
| tv_com_id = <br />
| сайт = <br />
}}<br />
'''«Викингтер»''' (ағыл. Vikings)—Майкл Херстың арнайы History<ref>[http://www.irishfilmboard.ie/irish_film_industry/news/VIKINGS_Tops_The_Ratings_With_83_Million_Viewers/2149]</ref> телеарнасы үшін дайындаған канада-ирландиялық тарихи драма. Тұсаукесері 2013 жылдың 3 наурызына<ref>[http://www.history.com/shows/vikings]</ref> сәйкес келді.<br />
<br />
Алғашқы тек бір ғана маусым болады деп жоспарланған. Бірақ кейін көрермендердің қолдауымен екінші маусым түсіріле бастады. Әр бөліммен танымалдылығы да артып келеді. Соған орай бесінші, тіпті алтыншы маусымдар жоспарлануда.<br />
<br />
== Сюжеті ==<br />
<br />
Фильмнің сюжеті тікелей тарихқа қатысты емес, скандинавиялық дастандар мен викингтердің Британия мен Франктердің жерлеріне шапқыншылықтары туралы. Басты кейіпкер викингтердің аңыз көсемі Рагнар Лодброк болып саналады.<br />
<br />
===== 1 маусым (2013) =====<br />
<br />
793-жыл, Скандинавия. Каттегат шығанағындағы Каттегат қалашығы. Жас болса да соғысқұмар дандықтар тайпасының ярлы Рагнар ярл Харльдсонға шығысқа шабуды доғарып, теңіз асып әлі барып көрмеген Англияға бару туралы айтады. Рагнарды қандас бауыры батыр Ролло қолдайды. Ролло Рагнарды әйелі Лагертаға сырттай ғашық болады. Дарынды ұста Флокидің көмегімен олар жылдам кеме жасап ярлдың рұқсатынсыз Англияға аттанады.<br />
<br />
Толқындар жауынгерлерді Британия Нортумбрия атты жерінің жағалауына әкеледі. Онда викингтер жергілікті шіркейлерді тонайды. Жорықтан кейін Рагнар өзімен бірге тұтқынға түскен оқымысты монахты ала кетеді.<br />
<br />
Ярл Харльдсонмен Рагнардың арасындағы араздық арта түсті және ол ярлдың өлімімен аяқталды. Осылайша Рагнар Лодброк жаңа ярл атанып өзіне көп қолдау тапты. Кейін викингтер Англияға шапқыншылықтарын жалғастырды.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
<br />
{{Дереккөздер|2}}<br />
<br />
==Сілтемелер==<br />
*[http://vikingi-online.com/ Сериал сайты]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%95%D1%80%D1%81%D3%99%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%BE%D0%B2Балтабек Ерсәлімов2017-04-11T17:16:21Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>'''Ерсәлімов Балтабек'''([[1938]] жылы туған) - филолог, этнограф, өлкетанушы, журналист. Еңбек жолын ерте бастаған ол обл. "Прииртышская правда" газетіне курьер (қағаз тасушы) болып, күндіз сабақ оқыпбтүнде жұмыс істеді. Кейіннен [[ҚазМУ]]-дің(қаіргі [[ҚазҰУ]]) журналистика факультетін бітіріп, редакцияда журналист болып істеді. <br />
<br />
Абайдың жиені. Ақын шығармаларын насихаттау ісіне белсене араласып келеді. Абайдың, Шәкәрімнің, М.Әуезовтің рухани мұрасын насихаттауға сіңірген ерекше еңбегі, белсенді қоғамдық қызметі үшін Семей қаласының құрметті азаматы атағы берілді. [[Семей]]дегі Абай қорын ұйымдастырып, ашушылардың бірі. 1990 жылдан оның директоры. 1992 ж. «Абай» журналының қайта шыға бастауына айтарлықтай үлес қосты. 1993 ж. баспадан жарық көрген «Абайдың ақын шәкірттері» деген жинақтың жауапты шығарушысы.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
{{wikify}}<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:1938 жылы туғандар]]<br />
[[Санат:Қазақстан филологтары]]<br />
<br />
<br />
{{stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D2%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D0%9D%D2%B1%D1%80%D2%93%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BA%D1%85%D0%BE%D0%B6%D0%B8%D0%BDҚалижан Нұрғожаұлы Бекхожин2017-04-11T17:15:10Z<p>Kasymov: DilnazKhamitova (т) өңдемелерінен Нұрлан Рахымжанов соңғы нұсқасына қайтарды</p>
<hr />
<div>[[Сурет:Қалижан Бекхожин.TIF|thumb|right|200px|]]<br />
'''Қалижан Нұрғожаұлы Бекхожин'''(15.12.[[1913 жыл]], [[Павлодар]] қаласы, [[Павлодар облысы]] - 2.10.[[1990 жыл]], [[Алматы]] қаласы) - ақын, драматург, аудармашы, [[Қазақстан]]ның халық жазушысы (1986), мемлекеттік сыйлықтың иегері.<ref>Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл</ref><br />
<br />
* [[Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті (ҚазҰПУ)|Қазақ педагогикалық институтын]] бітірген (1938). <br />
* [[Ұлы Отан соғысы]]на қатысқан. <br />
* 1938 жылдан соғысқа аттанғанға дейін Қазақстан [[комсомол]]ы ОК-нің баспасында, [[Қазақстан жазушылар одағы]]нда, [[Тіл білімі институты|Тіл және әдебиет институтында]], соғыстан кейін Тіл және әдебиет институтында, [[Қазақстан жазушылар одағы]]нда жұмыс істеді.<br />
* 1949 жылдан шығармашылық жұмыста болды. Алғашқы лирикалық туындыларында замандастарының қиындыққа толы күрделі өмірін жырлады.<ref>“Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6</ref><br />
<br />
== Абаймен сырласу ==<br />
''«Абаймен сырласу»'' (''«Қазақ әдебиеті», 1972, 18 ақпан'') атты өлеңіңде Бекхожинұлы ақынның қазақ әдебиет тарихындағы орны мен маңызына тоқталады. Бүгінгі поэзиямыздың жай-күйін талқылаған ақындар жиынын тілге тиек ете келіп, қабырғадағы суреттен қараған [[Абай Құнанбайұлы|Абайға]] сұрақ қояды:<br />
<poem><br />
''«- Абай аға,<br />
''Дауымыз жақпады ма?<br />
''Мұрамыз жоқ<br />
''Өзіңдей баптануға -<br />
''Жыр шіркінді<br />
''Түйдектеп жазамыз да<br />
''Асығамыз<br />
''Жарыла мақтануға».<br />
</poem><br />
Бұдан кейін жазық далада асқар таудай болып дара тұрған, даналық биігіндей Абайдың дарабоз даңқы мадақталады. <br />
''«Абаймен сырласу»'' елеңінің мәні мұнымен ғана тәмәмдалмайды. Бекхожин қазіргі заман поэзияға ауыр жүк артып отырғанын ескерте келіп, бізге бір емес, жүз Абай қажеттігін мойындайды. Ол Абай жөнінде бірнеше мақала жазған. Оның Абай аудармаларын сөз ететін <br />
* «Лермонтов және Абай» (''«Социалистік Қазақстан», 1939 ж., 15 қазан''),<br />
* '' «Абай және Крылов» («Сталин туы», 1939, 15 тамыз)'' деген мақалалары жарияланған.<br />
* '' «Абай және біздер» («Лениншіл жас», 1939, 23 маусым),<br />
* «Ақын, жыраулар өнері - халқымыздың қасиетті қазынасы» («Қызыл ту», 1945, 30 қаңтар),<br />
* «Абай - гуманист» («Ленин туы», 1945, 21 шілде;<br />
* «Жаңа ауыл», 1954, 19 тамыз),<br />
* «Қазақ ағартушылары туралы соны деректер» («Қазақстан мұғалімі, 5 мамыр),<br />
* «Толғанта беретін тақырыптар» («Қазақ әдебиеті», 1959, 10 көкек),<br />
* «Қазақ халқының ұлы ақыны - Абай» («Коммунист», 1940, № 9)'' тағы басқа мақалаларында абайтану мәселесі жан-жақты сөз болады.<br />
* '' «Абай және абайшылар» («Екпінді», 1940, 28-29 мамыр)'' мақаласында Бекхожин әдебиетшілер [[Жиреншин Әбіш Мүсылманқұлұлы|Ә.Жиреншин]] мен Е.Ысмайыловтың'' «Социалистік Қазақстан»'' газетінде жарияланған (''1940, 6 маусым'') ''«Қазақ халқының ұлы ақыны»'' деген материалындағы жаңсақ пікірлерге тойтарыс береді. Бекхожин 6 класс оқушыларына арналған әдебиеттік оқу кітаптарына (''1941-1951'') арнап Абайдың өмірбаянын жазды.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref><br />
== Еңбегі ==<br />
Бекхожинге ''«Менің замандастарым»'' кітабы үшін [[Қазақ КСР|Қазақ КСР- інің]] Абай атыңдағы Мемлекеттік сыйлығы берілді (1978). Өрен ұрпақты Отаншылдыққа баулу үшін "Жусан" поэмасын жазды. Кіршіксіз махабаттың адам жанын қанщама асқақтататын білгісі келген бозбала мен бойжеткен "Мариям Жагорқызын","Әппақнаманы" тауып оқиды.<ref>Әдебиет оқулығы 7 сынып Атамұра баспасы</ref> <br />
1938-1939 жылдары<br />
* ''«Партизан Балтабай»'' ''(«Кек»),<br />
* «Орман қызы»,<br />
* «Ақсақ құлан»'' атты үш дастан жазған.<br />
* ''«Орман қызы»'' Қазақстан Орталық комсомол комитеті жариялаған бәйгеде жүлде алған. <br />
* 1939 жылы аты шулы Кенесары, Наурызбайды мадақтайтын ''«Батыр Науан»'' атты поэма жазған, кейін 1950 жылдары осы поэмасы үшін қуғын көрген, кітаптарын шығаруға тыйым салынған.<br />
<br />
==Дереккөздер==<br />
<references/><br />
<br />
{{Bio-stub}}<br />
<br />
[[Санат:15 желтоқсанда туғандар]]<br />
[[Санат:1913 жылы туғандар]]<br />
[[Санат:Павлодарда туғандар]]<br />
[[Санат:2 қазанда қайтыс болғандар]]<br />
[[Санат:1990 жылы қайтыс болғандар]]<br />
[[Санат:Алматыда қайтыс болғандар]]<br />
[[Санат:Ұлы Отан соғысының қатысушылары]]<br />
[[Санат:Қазақстан ақындары]]<br />
[[Санат:КСРО ақындары]]<br />
[[Санат:XX ғасыр ақындары]]<br />
[[Санат:Қазақстан жазушылары]]<br />
[[Санат:Қазақстан драматургтері]]<br />
[[Санат:Қазақстан халық жазушылары]]<br />
[[Санат:XX ғасыр аудармашылары]]<br />
[[Санат:Қазақстан мемлекеттік сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Абайтанушылар]]<br />
[[Санат:Саяси қуғын-сүргін құрбандары]]<br />
[[Санат:Еңбек Қызыл Туы орденінің иегерлері]]<br />
[[Санат:Халықтар Достығы орденінің иегерлері]]<br />
[[Санат:II дәрежелі Отан соғысы орденінің иегерлері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A2%D0%BE%D2%93%D0%B0%D0%B9Тоғай2017-04-11T17:14:46Z<p>Kasymov: Асылай Мақажанова (т) өңдемелерінен WOSlinker соңғы нұсқасына қайтарды</p>
<hr />
<div>[[File:Grib skov.jpg|thumb|Grib skov]]<br />
'''Тоғай''' – [[шөл]] және [[шөлейт]] аймақтардың жайылма сулы өзен алаптарында өсетін орман. Орталық [[Азия]]ның [[Сырдария]] мен [[Әмудария]], [[Мургаб]], [[Зерафшан]], [[Вахш]], [[Шу]]-[[Іле]] т.б. өзендер бойында, аралдарда кездеседі. Тоғайдың топырағы хлорлы-сульфатты, тұзды болады. Су жайылған кезде (жылына екі рет) тұнба топырақпен жаңарып отырады. Тоғайда негізінен жиде, [[тал]], [[шырғанақ]], [[терек]], шаған сияқты ағаш түрлері, [[бұта]], аласа бұта түрлері, шөптесін өсімдіктерден [[эриантус]], [[қамыс]], [[құрақ]], [[қоға]], [[мия]], т.б. өседі. Шу-Іле өзендер алабындағы тоғайларда [[қайың]], тал, [[долана]], терек, тамыратпалы ағаштар кездеседі. Тоғай [[ландшафт]]ары кейде [[грунт]] суына жақын төм. жайылма үстіндегі террасаларға да тарайды. Жайылмаларды шаруашылыққа және өзен суларын егістікке пайдаланудан көптеген өзендердің алаптарында тоғайлар азайған. Тоғайларды жабайы шошқа, [[тоғай бұғысы]], шиебөрілер, қамыс мысықтары, т.б. жабайы аңдар мен [[құстар]] мекендейді. Tоғай ағашы құрылыс материалы және отын ретінде пайдаланылады.<br />
<ref>Қазақ ұлттық энциклопедиясы, 18 том</ref><br />
<br />
==Дереккөздер==<br />
<references /><br />
<br />
{{wikify}}<br />
<br />
[[Санат:Тұлғалар]]<br />
<br />
<br />
{{stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82_%D2%9A%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A2%D2%AF%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2Сағат Қашкенұлы Түгелбаев2017-04-11T17:09:12Z<p>Kasymov: «Тұлғалар» деген санатты аластады (HotCat құралының көмегімен)</p>
<hr />
<div>{{Тұлға<br />
|Есімі =Сағат Қашкенұлы Түгелбаев<br />
|Туған күні = 25 ақпан<br />
|Туған жері = 1948 жыл<br />
|Ұлты = Қазақ<br />
|Әкесі = Қашкен<br />
|Commons = <br />
}}<br />
<br />
'''Сағат Қашкенұлы Түгелбаев''' 1948 жылы 25 ақпанда [[Гурьев]] қаласында туған. <br />
*Гурьев политехникалық техникумын (1967); [[Қазақ ұлттық техникалық университеті|В.И. Ленин атындағы Қазақ политехникалық институтын]] (1974) инженер-механик мамандығы бойынша бітірген. <br />
*1963 жылдан - Гурьев қалалық Жол құрылысы комитетінде бұрғышының көмекшісі, слесарь, <br />
*1967 жылдан - механик. <br />
*1968 жылдан - «[[Ембімұнай]]» бірлестігінде техник. <br />
*1974 жылдан - Гурьев политехникалық техникумында оқытушы, нұсқаушы, облыстық партия комитетінің бірінші хатшысының кемекшісі. <br />
*1982 жылдан – Петровский атындағы машина жасау зауытының директоры. <br />
*1984 жылдан - облыстық партия комитетінде бөлім меңгерушісі, Ембі аудандық партия комитетінің бірінші хатшысы. <br />
*1986- 1990 жылдары - Теңіз газ өңдеу зауыты директорының орынбасары, «[[Теңізмұнайгаз]]» бірлестігінде басқарма бастығыныңорынбасары. <br />
*1992жылдан-Атырау облыстық әкімшілігінің басшысы. <br />
*1994 жылдан бері - «АЫАСО» ЖШС мұнай компаниясының «[[АтырауМұнайМаш]]» ЖШС машина жасау зауытының «ЗаманЭнерго» ЖШС сервис бұрғылау компаниясының акционері, құрылтайшысы, президенті, «Т&Т» ЖШС ком паниясының басқарушы. <br />
*ҚР Жоғарғы Кеңесінің 12 шақырылымының депутаты Экономикалық реформа, қаржы, бюджет жөніндегі төрағасының орынбасары (1990-1992)<br />
== Семья ==<br />
*Үйленген. 2 ұлы және қызы бар.<ref>Қазақстан Республикасында кімнің кім екені - 2011 жыл. Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 ІSВN 978-601-278-473-2</ref><br />
<br />
==Дереккөздер==<br />
<References/><br />
<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:Қазақстан мұнайшылары]]<br />
<br />
[[Санат:1948 жылы туғандар]]<br />
[[Санат:Атырау облысының әкімдері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9C%D1%8D%D1%80%D0%B8_%D0%94%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%81Мэри Дуглас2017-04-11T17:05:40Z<p>Kasymov: Kasymov Дуглас Мэри бетін Мэри Дуглас бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)</p>
<hr />
<div>'''Дуглас Мэри''' (1921-2007) - британдық әлеуметтік және мәдени антрополог, ритуал, символика және табуды ерекше зерттеді.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б.<br />
ISBN 9965-808-89-9</ref><br />
<br />
==Дереккөздер==<br />
<br />
<references/><br />
<br />
{{wikify}}<br />
<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:Ғылым]]<br />
[[Санат:Саясат әлеуметтануы]]<br />
<br />
<br />
{{stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD_(%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB)Томан (ауыл)2017-04-08T13:53:59Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Томан<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =14|lat_sec = 05<br />
|lon_deg =51|lon_min = 26|lon_sec =05<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бақсай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Туманный<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 114<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Томан}}<br />
'''Томан''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бақсай ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық санағы бойынша ауылда 114 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A2%D0%B0%D2%A3%D0%B4%D0%B0%D0%B9_(%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB)Таңдай (ауыл)2017-04-08T13:53:37Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Таңдай <br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =32|lat_sec = 57<br />
|lon_deg =51|lon_min = 30|lon_sec =55<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бақсай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1913<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Таңдай (айрық)}}<br />
'''Таңдай''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бақсай ауылдық округі]]нің құрамына кіреді әрі сол округтің орталығы.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық санағы бойынша ауылда 1913 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%BA%D3%A9%D0%BB_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Талдыкөл (Атырау облысы)2017-04-08T13:53:20Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Талдыкөл <br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =20|lat_sec = 30<br />
|lon_deg =51|lon_min = 52|lon_sec =42<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бейбарыс ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 871<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Талдыкөл}}<br />
'''Талдыкөл''' (2006 ж. дейін – ''Редут''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бейбарыс ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 871 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%BE%D2%93%D0%B0%D0%B9_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Сарытоғай (Атырау облысы)2017-04-08T13:52:58Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Сарытоғай<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =43|lat_sec = 27<br />
|lon_deg =51|lon_min = 35|lon_sec =04<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Махамбет ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Махамбет ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1972<br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = <br />
|санақ жылы = <br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Сарытоғай}}<br />
'''Сарытоғай''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]] құрамында болған ауыл, бұрынғы [[Сарытоғай ауылдық округі (Атырау облысы)|Сарытоғай ауылдық округінің]] орталығы болды.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2004 жылы ауылда халық саны 1,7 мың адам<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref> болса, 2009 жылғы санақ бойынша ауылда 1752 адам тұрды<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>. <br />
<br />
== Тарихы ==<br />
Ауыл іргесі 1972 ж. КСРО Мұнай өнеркәсібі Министрлігінің “Орал” көкөніс кеңшарын ұйымдастыруға байланысты қаланған. 1996 ж. кеңшар негізінде мұнда “Орал” ЖШС құрылды.<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref><br />
<br />
2013 жылы Атырау облысының әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енуіне байланысты, ауыл өзінен 5 км жерде орналасқан аудан орталығы - [[Махамбет (Атырау облысы)|Махамбет ауылы]]ның құрамына енгізілді<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V13T0002716 Атырау облысы Махамбет ауданының әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгеріс енгізу туралы]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Атырау облысының таратылған елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B9%D1%88%D1%8B%D2%9B_(%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB)Сарайшық (ауыл)2017-04-08T13:51:42Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Сарайшық<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =30|lat_sec = 15<br />
|lon_deg =51|lon_min = 43|lon_sec =07<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Сарайшық ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Опытное<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1900<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Сарайшық (айрық)}}<br />
'''Сарайшық''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Сарайшық ауылдық округі]]нің құрамына кіреді әрі сол округтің әкімшілік орталығы. Ауыл жанында [[Сарайшық]] көне қаласының орны орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 1900 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D3%A8%D1%82%D0%B5%D1%88%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2_%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB%D1%8BӨтешқали Атамбаев ауылы2017-04-08T13:51:07Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Өтешқали Атамбаев<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =59|lat_sec = 32<br />
|lon_deg =51|lon_min = 37|lon_sec =28<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Ақтоғай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Топайлы, Тополи<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 71<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Өтешқали Атамбаев ауылы''' (2006 ж. дейін – ''Топайлы''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы)|Ақтоғай ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 71 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D2%9B%D1%88%D1%8B%D0%BB_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Ортақшыл (Атырау облысы)2017-04-08T13:50:45Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Ортақшыл<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =38|lat_sec = 10<br />
|lon_deg =51|lon_min = 39|lon_sec =00<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы){{!}}Есбол ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1322<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = 060708<br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Ортақшыл}}<br />
'''Ортақшыл''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы)|Есбол ауылдық округінің]] құрамына кіреді әрі сол округтің әкімшілік орталығы.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 1322 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%82_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Махамбет (Атырау облысы)2017-04-08T13:50:18Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Махамбет<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = аудан орталығы<br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =40|lat_sec = 00<br />
|lon_deg =51|lon_min = 35|lon_sec =00<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Махамбет ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Махамбет ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1928<br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 8012<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Махамбет (айрық)}}<br />
'''Махамбет ауылы''' — [[Атырау облысы]] [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл, Аудан орталығы, оның негізі 1928 жылы қаланды. Атауы [[Махамбет Өтемісұлы]] құрметіне берілген. [[Атырау]] қаласынан солтүстікке қарай 75 км жерде, [[Жайық]] өзенінің оң жағасында орналасқан<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 6 том</ref>.<br />
<br />
== Тарихы ==<br />
1963 жылға дейін “Жаманқала” деп аталып, ''Бақсай ауданының'' орталығы болып келді. 1963 ж. Бақсай мен [[Исатай ауданы|Новобогат аудандарын]] біріктіргеннен кейін, Махамбет ауданының орталығы болды<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 6 том</ref>.<br />
<br />
== Инфрақұрылымы ==<br />
Сүт зауыты, Төменгі Жайық суландыру жүйесінің басқармасы, Нарын көгалдандыру-мелиорациялық стансасы, "Агротехника"өндірістік кооперативі бар. Ауылға таяу жерде Махамбет Өтемісұлының бейіті бар. Махамбет ауылы арқылы Атырау - Орал электр желісі мен Атырау - Индербор - Самара мұнай құбыры өтеді<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 6 том</ref>.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
Аудан орталығында 2007 жылғы 1 қаңтарда тұратын халық саны 8012 адамды құрады<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D0%B6%D0%B0%D1%80_(%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B)Қызылжар (Махамбет ауданы)2017-04-08T13:49:50Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Қызылжар<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =07|lat_sec = 03<br />
|lon_deg =51|lon_min = 43|lon_sec =48<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бейбарыс ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Первомайский кеңшары №3 бөлімшесі<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 46<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Қызылжар}}<br />
'''Қызылжар''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бейбарыс ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 46 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9A%D3%A9%D0%B7%D0%B4%D1%96%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%B0Көздіқора2017-04-08T13:49:36Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Көздіқора<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =35|lat_sec = 14<br />
|lon_deg =51|lon_min = 21|lon_sec =34<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бақсай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Бақсай кеңшары №2 бөлімшесі<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 185<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Көздіқора''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бақсай ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 185 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D3%A9%D1%80%D1%96%D1%81Кеңөріс2017-04-08T13:49:20Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Кеңөріс<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =53|lat_sec = 05<br />
|lon_deg =51|lon_min = 35|lon_sec =21<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Ақтоғай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Карманово<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 57<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Кеңөріс''' (2006 ж. дейін – ''Карманово''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы)|Ақтоғай ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 57 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%B0%D0%B9Жалғансай2017-04-08T13:49:00Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Жалғансай<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =36|lat_sec = 37<br />
|lon_deg =51|lon_min = 36|lon_sec =37<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Жалғансай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1246<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Жалғансай''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Жалғансай ауылдық округі]]нің құрамына кіреді әрі сол округтің орталығы.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық санағы бойынша ауылда 1246 адам мекендейді (630 ер, 616 әйел адам)<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%95%D1%81%D0%BC%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BDЕсмахан2017-04-08T13:48:40Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Есмахан<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =28|lat_sec = 29<br />
|lon_deg =51|lon_min = 27|lon_sec =44<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бақсай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 200<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Есмахан''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бақсай ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 200 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%95%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B9%D1%88%D1%8B%D2%9BЕскі Сарайшық2017-04-08T13:48:23Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Ескі Сарайшық<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =29|lat_sec = 57<br />
|lon_deg =51|lon_min = 44|lon_sec =21<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Сарайшық ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Сарайшық<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 662<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Сарайшық (айрық)}}<br />
'''Ескі Сарайшық''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Сарайшық ауылдық округі]]нің құрамына кіреді. Ауыл жанында [[Сарайшық]] көне қаласының орны орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 662 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%95%D1%81%D0%B1%D0%BE%D0%BB_(%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B)Есбол (Махамбет ауданы)2017-04-08T13:48:04Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Есбол<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =42|lat_sec = 12<br />
|lon_deg =51|lon_min = 38|lon_sec =13<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы){{!}}Есбол ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = 11 ауыл, Октябрьское<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 761<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Есбол}}<br />
'''Есбол''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы)|Есбол ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 761 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%95%D2%A3%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%88%D1%96%D0%BB_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Еңбекшіл (Атырау облысы)2017-04-08T13:47:44Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Еңбекшіл <br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =32|lat_sec = 19<br />
|lon_deg =51|lon_min = 44|lon_sec =04<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы){{!}}Есбол ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = 15 ауыл<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 272<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Еңбекшіл}}<br />
'''Еңбекшіл''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Есбол ауылдық округі (Махамбет ауданы)|Есбол ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 272 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Береке (Атырау облысы)2017-04-08T13:47:12Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Береке<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =09|lat_sec = 37<br />
|lon_deg =51|lon_min = 54|lon_sec =58<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Алмалы ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Алмалы ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1078<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Береке}}<br />
'''Береке''' — [[Атырау облысы]] [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Алмалы ауылдық округі (Атырау облысы)|Алмалы ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Географиялық орны ==<br />
Аудан орталығы – [[Махамбет (ауыл)|Махамбет]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 59 км-дей жерде орналасқан<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
Тұрғыны 1078 адам ([[2009 жыл|2009]])<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D0%B5%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%81_(%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB)Бейбарыс (ауыл)2017-04-08T13:46:57Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Бейбарыс<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =27|lat_sec = 11<br />
|lon_deg =51|lon_min = 47|lon_sec =25<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бейбарыс ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Чкалово<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 2429<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Бейбарыс (айрық)}}<br />
{{мағына|Чкалов}}<br />
'''Бейбарыс''' (2006 ж. дейін – ''Чкалово''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бейбарыс ауылдық округі]]нің құрамына кіреді әрі сол округтің орталығы. [[Жайық]] өзенінің оң жағалауында орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 2429 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%B7_%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB%D1%8BБала Ораз ауылы2017-04-08T13:46:33Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Бала Ораз<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =51|lat_sec = 05<br />
|lon_deg =51|lon_min = 34|lon_sec =32<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Ақтоғай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Канал<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 54<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Бала Ораз ауылы''' (2006 ж. дейін – ''Канал''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы)|Ақтоғай ауылдық округінің]] құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 54 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8B_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Алмалы (Атырау облысы)2017-04-08T13:46:14Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Алмалы<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =15|lat_sec = 16<br />
|lon_deg =51|lon_min = 53|lon_sec =17<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Алмалы ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Алмалы ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 2130<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = 060704<br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Алмалы}}<br />
'''Алмалы''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Алмалы ауылдық округі (Атырау облысы)|Алмалы ауылдық округінің]] құрамына кіреді әрі сол округтің әкімшілік орталығы.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 2130 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%90%D0%BB%D2%93%D0%B0_(%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B)Алға (Махамбет ауданы)2017-04-08T13:45:54Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Алға<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =25|lat_sec = 19<br />
|lon_deg =51|lon_min = 52|lon_sec =22<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Алға ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Алға ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1859<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Алға (айрық)}}<br />
'''Алға''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Алға ауылдық округі (Атырау облысы)|Алға ауылдық округінің]] әкімшілік орталығы әрі жалғыз елді мекені. [[Жайық]]тың сол жағалауында орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 1859 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%90%D2%9B%D1%82%D0%BE%D2%93%D0%B0%D0%B9_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Ақтоғай (Атырау облысы)2017-04-08T13:44:42Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Ақтоғай<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =47|lat_sec = 05<br />
|lon_deg =51|lon_min = 36|lon_sec =01<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Ақтоғай ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 965<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Ақтоғай}}<br />
'''Ақтоғай''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Ақтоғай ауылдық округі (Атырау облысы)|Ақтоғай ауылдық округінің]] құрамына кіреді әрі сол округтің әкімшілік орталығы. Жайықтың оң жағалауында, аудан орталығы - Махамбет ауылынан 12 км солтүстікке қарай орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылғы халық санағы бойынша ауылда 965 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%90%D2%9B%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%A3_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Аққайың (Атырау облысы)2017-04-08T13:44:17Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Аққайың <br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =24|lat_sec = 56<br />
|lon_deg =51|lon_min = 49|lon_sec =58<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Бейбарыс ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = Сорочинко<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 89<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Аққайың}}<br />
'''Аққайың''' (2006 ж. дейін – ''Сорочинко''<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]</ref>) — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Бейбарыс ауылдық округі]]нің құрамына кіреді.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 89 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%90%D2%9B%D0%B6%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B_(%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B)Ақжайық (Махамбет ауданы)2017-04-08T13:43:18Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Ақжайық<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min =52|lat_sec = 50<br />
|lon_deg =51|lon_min = 39|lon_sec =30<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы =Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс =Атырау облысы<br />
|ауданы = Махамбет<br />
|кестедегі аудан = Махамбет ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ақжайық ауылдық округі (Атырау облысы){{!}}Ақжайық ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары = <br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1179<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
{{мағына|Ақжайық}}<br />
'''Ақжайық''' — [[Атырау облысы]], [[Махамбет ауданы]]ндағы ауыл. [[Ақжайық ауылдық округі (Атырау облысы)|Ақжайық ауылдық округінің]] құрамына кіреді әрі сол округтің орталығы.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
[[2009 жыл]]ғы халық саны бойынша ауылда 1179 адам мекендейді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Махамбет ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Махамбет ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D2%9A%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%82_%D0%9C%D2%B1%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%95%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2Қайырболат Мұқанұлы Есенов2017-04-08T13:30:52Z<p>Kasymov: -Санат:1931 жылы туғандар; -Санат:1996 жылы қайтыс болғандар (HotCat құралының көмегімен)</p>
<hr />
<div>{{Ғалым<br />
|Есімі = Қайырболат Мұқанұлы Есенов<br />
|Шынайы есімі = <br />
|Суреті = <br />
|Сурет ені = <br />
|Сурет тақырыбы = <br />
|Туған күні = 6.5.1931<br />
|Туған жері = [[Называев ауданы]], [[Омбы облысы]], [[Ресей КФСР]], [[КСРО]]<br />
|Қайтыс болған күні = 19.1.1996<br />
|Қайтыс болған жері = [[Алматы]], [[Қазақстан]]<br />
|Азаматтығы = {{KAZ}}<br>{{USSR}} (1931-1991)<br />
|Ғылыми аясы = [[филология]]<br />
|Жұмыс орны = <br />
|Ғылыми дәрежесі = [[филология]] ғылымдарының докторы<br />
|Ғылыми атағы = <br />
|Альма-матер = <br />
|Ғылыми жетекші = <br />
|Атақты шәкірттері = <br />
|Несімен белгілі = <br />
|Марапаттары = <br />
|Қолтаңбасы = <br />
|Қолтаңба ені = <br />
|Сайты = <br />
|Commons = <br />
}}<br />
<br />
'''Қайырболат Мұқанұлы Есенов''' – [[филология]] ғылымдарының докторы ([[1983]]).<br />
<br />
== Өмірбаяны ==<br />
Омбы пед. училищесін ([[1947]]);<br /><br />
[[1995]] ҚазМУ-ды (қазіргі [[Қазақ ұлттық университеті|Қазақ Ұлттық Университет]]) бітірген;<br />([[1947]]–[[1950|50]]), Омбы облысындағы №1 жетіжылдық мектебінде [[қазақ тілі]] мен [[әдебиет]]і пәнінің мұғалім;<br /><br />
[[1955]]–[[1957|57]] Көкшетау облысы мұғалімдер білімін жетілдіру институтында қазақ тілі мен әдебиеті кабинетінің меңгерушісі;<br /><br />
[[1957]] жылдан өмірінің соңына дейін ҚР Ұлттық ғылым академиясының Тіл білімі институтында ғылыми қызметкер, бөлім меңгерушісі болды.<br />
<br />
==Еңбектері==<br />
Есенов қазақ тіл білімі синтаксисінде күрделенген сөйлемдер категориясының теоритігі негізін қалады. «Қазіргі әдеби тіліміздегі күрделенген сөйлемдердің негізгі мәселелері» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғаған. Қайырболат Мұқанұлы 200-ден астам ғылыми еңбектің, оның ішінде 7 монографияның авторы.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref><br />
==Дереккөздер==<br />
<references/><br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:Филологтар]]<br />
[[Санат:Қазақ ғалымдары]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D2%9A%D0%BE%D1%88%D2%9B%D0%B0%D1%80_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Қошқар (Атырау облысы)2017-04-05T17:15:49Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан<br />
|статусы = ауыл<br />
|атауы = Қошқар <br />
|lat_dir =N |lat_deg =47 |lat_min =25 |lat_sec =57 <br />
|lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =26 |lon_sec =34<br />
|CoordAddon =<br />
|ел картасы = 300<br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат ауданы<br />
|климаты = қатаң континентті<br />
|тұрғыны = <br />
|санақ жылы = <br />
|этнохороним = <br />
|пошта индексі = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
}}<br />
{{мағына|Қошқар (айрық)}}<br />
'''Қошқар''' — [[Атырау облысы]], [[Мақат ауданы]] құрамында болған ауыл. ''Қошқар ауылдық округінің'' орталығы болды. <br />
== Тарихы ==<br />
Ауыл 2008 жылға дейін кент статусында болған<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V08T0002529 Мақат ауданының кейбір кенттерін село санатына жатқызу туралы]</ref>. Кейін 2010 жылы экологиялық ахуал күрт нашарлауына байланысты ауыл таратылып, тұрғындары [[Атырау]] қаласына көшірілген болатын<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V09T0002552 Мақат ауданының Қошқар, Комсомол және Бек-бике елді мекендерін тарату туралы]</ref>.<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылы ауыл халқы 428 адамды құраған болатын<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref><br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]<br />
[[Санат:Атырау облысының таратылған елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%81%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BB_(%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B)Комсомол (Атырау облысы)2017-04-05T17:15:00Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан<br />
|статусы = ауыл<br />
|атауы = Комсомол<br />
|lat_dir =N |lat_deg =47 |lat_min =19 |lat_sec =12 <br />
|lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =39 |lon_sec =55 <br />
|CoordAddon =<br />
|ел картасы = 300<br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат ауданы<br />
|климаты = қатаң континентті<br />
|тұрғыны = <br />
|санақ жылы = <br />
|этнохороним = <br />
|пошта индексі = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
}}<br />
{{мағына|Комсомол (айрық)}}<br />
'''Комсомол''' — [[Атырау облысы]], [[Мақат ауданы]] құрамында болған ауыл. ''Комсомол ауылдық округінің'' орталығы болды. <br />
== Тарихы ==<br />
Ауыл 2008 жылға дейін кент статусында болған<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V08T0002529 Мақат ауданының кейбір кенттерін село санатына жатқызу туралы]</ref>. Кейін 2010 жылы экологиялық ахуал күрт нашарлауына байланысты ауыл таратылып, тұрғындары [[Атырау]] қаласына көшірілген болатын<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V09T0002552 Мақат ауданының Қошқар, Комсомол және Бек-бике елді мекендерін тарату туралы]</ref>.<br />
== Халқы ==<br />
2009 жылы ауыл халқы 750 адамды құраған болатын<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref><br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]<br />
[[Санат:Атырау облысының таратылған елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%95%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B5Ескене2017-04-05T17:13:50Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = Ауыл<br />
|атауы = Ескене<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min = 13|lat_sec = 02<br />
|lon_deg =52|lon_min = 38|lon_sec =01<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат<br />
|кестедегі аудан = Мақат ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Ескене ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1934 <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары =<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 528 <br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
'''Ескене''' — [[Атырау облысы]], [[Мақат ауданы]] құрамында болған мұнайшылар ауылы, [[Ембімұнай|Ембі]]нің ең көне мұнай кәсіпшіліктерінің бірі. [[Атырау]] қаласының солтүстік-шығысында, 60 км жерде орналасқан.<br />
<br />
== Тарихы ==<br />
=== Құрылуы және дамуы ===<br />
[[1932 жыл]]ы ашылған Оңтүстік [[Ескене мұнай кен орны|Ескене]] кен орнының негізінде [[1934 жыл]]ы іргесі қаланды. 1932-1934 жылдары қалыптасып дами бастады, дизельдік электр станциясы, Ескене-Байшонас жоғарғы вольтті электр желісі, ұзындығы 80 км су құбыры, ұзындығы 18,5 км тар табанды темір жол, тәуліктік қуаты 25 т-лық шағын мұнай айдау зауыты, тұрғын үй және мәдени-тұрмыстық нысандар салынды. Соғыс кезінде мұнай кәсіпшілігінің жетістіктері кеңінен белгілі болды, кәсіпшілік Отан қорғау комитетінің Қызыл Туымен марапатталды. Мұнда мұнайшы-стахановшы, бірінші шақырылған [[КСРО Жоғарғы Кеңесі]]нің депутаты [[Сабырғали Зорбаев]] жұмыс істеді. Кенорынды пайдалану басталған кезден [[1998 жыл]]дың басына дейін 1162 мың т мұнай өндірілді, мұнай өндіруші 41 ұңғыма болды. <br />
<br />
=== Инфрақұрылымы ===<br />
Ауылда сегізжылдық мектеп, фельдшерлік-акушерлік пункт т.б. болды. Тұрғындары көрші елді мекендермен темір жол және автомобиль жолы арқылы қатынаған болатын.<br />
<br />
=== Таратылуы ===<br />
Ауыл 2008 жылға дейін кент статусында болған<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V08T0002529 Мақат ауданының кейбір кенттерін село санатына жатқызу туралы]</ref>. Кейін Солтүстік Каспий аймағында ірі кен орынының ашылуына байланысты ауыл таратылып, тұрғындары [[Атырау]] қаласына және [[Махамбет (Атырау облысы)|Махамбет ауылына]] көшірілген болатын<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V13T0002713 Атырау облысы Мақат ауданының Ескене және Байшонас елді мекендерін тарату туралы]</ref>.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
Тұрғыны [[1999 жыл]]ы 0,5 мың адам болса, 2009 жылы 528 адамды құраған болатын<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]<br />
[[Санат:Атырау облысының таратылған елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D1%88%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81Байшонас2017-04-05T17:13:03Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан <br />
|статусы = ауыл<br />
|атауы = Байшонас<br />
|сурет = <br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_deg =47 |lat_min = 14|lat_sec = 29<br />
|lon_deg =52|lon_min = 56|lon_sec =28<br />
|CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = <br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат<br />
|кестедегі аудан = Мақат ауданы<br />
|мекен түрі = ауылдық округ<br />
|мекені = Байшонас ауылдық округі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1925 <br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары =<br />
|статус алуы = <br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = <br />
|тұрғыны = 1827<br />
|санақ жылы = 2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі = <br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты =<br />
|сайт тілі =<br />
}}<br />
<br />
'''Байшонас''' — [[Атырау облысы]]ның [[Мақат ауданы]] құрамында болған ауыл (бұрынырақ - кент), [[Байшонас ауылдық округі]]нің орталығы болды.<br />
== Орналасуы ==<br />
[[Атырау]] қаласынан шығысқа қарай 100 км, [[аудан]] орталығы — [[Мақат]] кентінен оңтүстік-батысқа қарай 80 км жерде, шөлді белдемде орналасты<ref name="source1"></ref>.<br />
== Тарихы ==<br />
=== Құрылуы және дамуы ===<br />
Іргесі 1925 жылы мұнай кенін игеруге байланысты қаланған. Орта мектеп, аурухана, наубайхана болды. Тұрғындары аудан және облыс орталықтарымен автомобиль жолы арқылы қатынасқан<ref name="source1">«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;</ref>.<br />
<br />
=== Таратылуы ===<br />
Ауыл 2008 жылға дейін кент статусында болған<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V08T0002529 Мақат ауданының кейбір кенттерін село санатына жатқызу туралы]</ref>. Кейін Солтүстік Каспий аймағында ірі кен орнының ашылуына байланысты ауыл таратылып, 2013-14 жылдары [[Атырау]] қаласына және [[Махамбет (Атырау облысы)|Махамбет ауылына]] көшірілді<ref>[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V13T0002713 Атырау облысы Мақат ауданының Ескене және Байшонас елді мекендерін тарату туралы]</ref>.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
1997 жыл тұрғындар саны 1,8 мың адам болған<ref name="source1"></ref>. Ал 2009 жылғы санақ бойынша ауылда 1827 адам мекендеді<ref>[stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref>.<br />
{{cleanup}}<br />
'''Байшонас''' - Ембінің ежелгі, [[Доссор ]]мен [[Мақат]]тан кейінгі үшінші мұнай кәсіпшілігі, [[Атырау облысы]]ның [[Мақат ауданы]]ндағы мұнайшылар [[кент]]і. [[Атырау қаласы]]нан<br />
шығыста 85 км-де, Доссор мұнай кәсіпшілігінен оңтүстік-батыста 38 км жерде орналасқан. Өзімен аттас [[Мұнай кенорнын игеру процесі|мұнай кенорнының]] негізінде<br />
[[1931|1931 ж]]. іргесі қаланды. Бүл мұнай өнеркәсібін ұлт меншігіне айналдырғаннан кейін кеңес заманында қатарга қосылған Ембінің алғашқы мұнай кәсіпшілігі болатын. 1938-44 жылдары кәсіпшілік жан-жақты және жедел дамыды; қуаты 600 а.к-лік дизелді электр станциясы, жоғарғы вольтті Байшонас—Ескене электр желісі, Ескене—Байшонас тартабанды темір жолдары т.б. салынды; Соғыс жылдары мұнай өнімінің 20%-ын Байшонас берді, бұған тез қимылдайтын жекеленген ырғалғыштарды қолдана отырып, бірнеше горизонттарды бірден игеруге мүмкіндік беретін сұйықты тездетіп aлу әдісін кеңінен қолдану арқылы қол жет-і. Соғыстан соңғы жылдарда ұңғымаларды, оларға таяу кеңістіктерді қышқылдармен өңдеу (қанықтыру), қопарғыш затпен жару, қойнауқатты [[су|сумен жарғыштау]] т.б. әдістер кеңінен қолданылды. Қазіргі уақытта Байшонас, Қарсақ және Ботахан сияқты пайдаланудағы кенорындар жұмыс істейтін мұнайшылардың тұрағы болып отыр.<ref>Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{wikify}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]<br />
[[Санат:Атырау облысының таратылған елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9C%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D1%82Мақат2017-04-05T17:12:00Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан<br />
|статусы = кент<br />
|атауы = Мақат<br />
|сурет =<br />
|әкімшілік күйі = аудан орталығы<br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_dir =N |lat_deg = 47|lat_min = 39|lat_sec = 00<br />
|lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =19 |lon_sec = 00<br />
|CoordAddon = type:city(42000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = 300<br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат ауданы<br />
|кестедегі аудан =<br />
|мекен түрі = кенттік әкімдік<br />
|мекені = Мақат кенттік әкімдігі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1913<br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары =<br />
|статус алуы = 1934<br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = қатаң континенталды<br />
|тұрғыны = 14 880<br />
|санақ жылы =2013<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі =<br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты = <br />
|сайт тілі = <br />
}}<br />
'''Мақат''' — [[Атырау облысы]]ндағы [[кент]], [[Мақат ауданы]]ның және [[Мақат кенттік әкімдігі]]нің орталығы. [[Атырау]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 120 км жерде орналасқан. Тұрғыны 14 880 адам (2013). Іргесі 1915 жылы “Ембі-Каспий” орыс-ағылшын кәсіпорнының осы тұста алғаш [[мұнай]] өндіруіне (1913) байланысты қаланды. Мақат облыстағы мұнай өндіру өнеркәсібінің (кәсіпшілігінің) маңызды орталығы және ірі [[темір жол]] торабы болып табылады. Мұнда маңайындағы бірнеше мұнай өндіретін [[ұңғыма]]ларды біріктіретін Мақат мұнай-газ басқармасы, Мақат локомотив депосы, Мақат темір жол станциясы, автомобиль және темір жол вокзалдары, [[Доссор]] автокөлік жөндеу зауыты, сауда орындары, тігін фабрикасы, сондай-ақ әлеуметтік-ағарту орындары жұмыс істейді. Мақат арқылы Атырау — [[Орск]] және [[Қоңырат]] — [[Бейнеу]] — Мақат — [[Индербор]] темір жолдары қиылысады. Республикалық маңызы бар Атырау — Мақат — [[Қандыағаш]] — Орск автомобиль жолы және 1968 жылы салынған [[Орта Азия]] — Орталық [[газ құбыры]] өтеді.<br />
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том</ref><br /><br />
Мақат кентінде 3 мектеп, 6 балабақша, 2 емхана, 2 аурухана, 50-ге жуық ірілі-кішілі әр салалық мекеме, кәсіпорын бар.<ref>Атырау: Энциклопедия. -Алматы: Атамұра, 2000 ISBN 5-7667-9129-1</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%BE%D1%80Доссор2017-04-05T17:11:32Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Елді мекен-Қазақстан<br />
|статусы = кент<br />
|атауы = Доссор<br />
|сурет =<br />
|әкімшілік күйі = <br />
|елтаңба = <br />
|ту = <br />
|елтаңба сипаттамасы = <br />
|ту сипаттамасы = <br />
|елтаңба ені = <br />
|ту ені = <br />
|lat_dir =N |lat_deg =47 |lat_min =31 |lat_sec = 38<br />
|lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =58 |lon_sec = 52<br />
|CoordAddon = type:city(42000)_region:KZ<br />
|CoordScale =<br />
|ел картасы = <br />
|облыс картасы = <br />
|аудан картасы = <br />
|ел картасының өлшемi = 300<br />
|облыс картасының өлшемi = <br />
|аудан картасының өлшемi = <br />
|облысы = Атырау облысы<br />
|кестедегі облыс = Атырау облысы<br />
|ауданы = Мақат ауданы<br />
|кестедегі аудан = Мақат ауданы<br />
|мекен түрі = кенттік әкімдік<br />
|мекені = Доссор кенттік әкімдігі<br />
|ішкі бөлінісі = <br />
|әкімі = <br />
|құрылған уақыты = 1911<br />
|алғашқы дерек = <br />
|бұрынғы атаулары =<br />
|статус алуы =<br />
|жер аумағы = <br />
|климаты = қатаң континенталды<br />
|тұрғыны = 11 470 <br />
|санақ жылы =2009<br />
|тығыздығы = <br />
|шоғырлануы = <br />
|ұлттық құрамы = <br />
|конфессионалдық құрамы = <br />
|этнохороним = <br />
|телефон коды = <br />
|пошта индексі =<br />
|пошта индекстері = <br />
|ортаққордағы санаты = <br />
|сайты = <br />
|сайт тілі = <br />
}}[[File:Dossor.JPG|thumb]]<br />
'''Доссор''' — [[Атырау облысы]]ның [[Мақат ауданы]]ндағы кент, темір жол стансасы, [[Доссор кенттік әкімдігі]]нің орталығы. Аудан орталығы — [[Мақат]] кентінен батысқа қарай 28 км жерде, [[Каспий маңы ойпаты]]ның шығыс жағындағы шөлдік белдемде, Дос атты [[сор]]дың шетінде орналасқан.<br />
<br />
== Халқы ==<br />
* 11 470 адам<br />
* 9283 адам<br />
<br />
== Тарихы ==<br />
Іргесі 1911 жылы [[Жайық]] — [[Жем]] өңірінде ашылған тұңғыш мұнай кенін игеру негізінде қаланған. Доссорда 1911 жылы тұрғын үйлер көптеп салына бастады. “[[Орал]] — [[Каспий]]” қоғамы қазіргі кенттің солтүстігіне, “Ағайынды Нобельдер” қоғамы солтүстік-батысына, “Қосалқы кәсіпорындар жолдастығы” оңтүстігіне, “[[Ембі]] — [[Каспий]]” қоғамы шығыс бетке құрылыс жұмыстарын жүргізді. Осы құрылыстардың шет жақтарында қазақ жұмысшыларының жертөлесі мен жеркепелері көбейе бастады; олар кейін “Қазақ ауылы” деген атқа ие болды. Кенттегі көзге түсер ғимараттардың барлығы осы арада шығарылған кірпіштен салынды. Доссордың ұлғаюына 1926 жылы салынған [[Гурьев|Гурьев (қазіргі Атырау)]] Доссор тар табанды және 1940 жылы тұрғызылған Гурьев — [[Қандыағаш]] кең табанды темір жолдарының салынуы игі ықпал жасады. <br />
<br />
== Инфрақұрылымы ==<br />
Мұнда “[[Ембімұнай]]” бірлестігіндегі мұнай өндіретін ірі орталықтардың бірі “Доссормұнай” мұнай өндіру кәсіпшілігі, оның басқармасы, автомобиль жөндеу зауыты, [[Атырау]] мұнай барлау экспедициясының механикалық шеберханасы, “[[Ембімұнай]]” бірлестігінің құрылыс-монтаж басқармасы, жол-құрылыс және тұрмыс қажетін өтейтін кәсіпорындар, орта мектеп және мектеп-интернат, сегіз жылдық [[мектеп]], кәсіптік-техникалық училище, музыка мектебі, [[аурухана]], [[туберкулез]] және тері аурулары диспансерлері, клуб, демалыс бағы бар. Тұрғындары басқа елді мекендермен сор арасындағы өткелге салынған автомобиль және темір жолдары арқылы байланысады<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{kz-geo-stub}}<br />
{{Мақат ауданы елді мекендері}}<br />
[[Санат:Мақат ауданы елді мекендері]]<br />
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%96%D0%B0%D1%80%D1%8B%D2%9B_%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%8BЖарық интерференциялануы2017-04-05T16:48:29Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>'''Жарық интерференциясы''' — ''жарық сәулесі энергиясының екі немесе бірнеше жарық толқынының қабаттасуы нәтижесінде кеңістікте тарала орналасуы''; жалпы толқындар интерференциялануының дербес бір түрі. Жарық интерференциясы кезінде қабаттасқан жарық шоғының қарқындылығы бастапқы шоқтың қарқындылығына тең болмайды. Мех. толқындар да интерференцияланады. Жарық интерференциясына қатысты құбылыстарды [[Исаак Ньютон|И.Ньютон]] бақылаған. Бірақ ол өзінің корпускулалық теориясы тұрғысынан бұл құбылысты түсіндіре алмады. 19 ғ-дың басында ағылшын ғалымы [[Т.Юнг]] (1773 — 1829) және француз физигі [[О.Френель]] (1788 — 1827) Жарық интерференциясын толқындық құбылыс ретінде түсіндірді. Кез келген жарық толқындары қабаттасқанда, интерференция құбылысы байқала бермейді. Тек когерентті толқындар ғана интерференцияланады (қ. ''Когеренттілік''). Жеке атомдардан таралатын жарық толқындарының [[фаза|фазалары]] үнемі өзгеріп отыратындықтан, кез келген екі жарық көзі бір-бірімен когерентті болмайды. [[Лазер|Лазерлер]] жасалғанға дейін когерентті жарық толқындары бір жарық көзінен шыққан сәулені екіге айыру нәтижесінде алынып келді. Жарық толқындарының бірін-бірі әлсірету немесе күшейту процесі қабаттасқан толқындардың сол қабаттасу нүктелеріне дейін жүріп өткен жолдарының (r1, r2) айырмасы () бойынша анықталады. Егер қабаттасу нүктесінде жолдар айырмасы () жарты толқынның (/2) тақ санына тең болса, онда жарық толқындары бірін-бірі әлсіретеді: =r1–r2=(2k+1)/2, мұндағы k=0,1,2,3, ... ; ал жолдар айырмасы жарты толқынның жұп санына тең болса, онда олар бірін-бірі күшейтеді: =r1–r2=2k/2. Френель тәжірибесінде (1-сурет) нүктелік жарық көзінен шыққан жарық шоғы, бір-біріне 180-қа жуық бұрышпен түйіскен екі айна арқылы екі шоққа бөлінеді (мұндағы — өте кіші бұрыш, S — жарық көзі). S-тен шыққан жарық сәулелері Е экранға тіке түспес үшін К қалқа қойылған. S1 және S2 — бастапқы жарық көзінің жорамал кескіндері. Жазық айналардан шағылған жарық шоқтарын осы S1 және S2 жорамал кескіндерден шыққан деп қарастыруға болады. Олар когерентті жарық шоқтары (толқындары) болып есептеледі әрі олар берілген нүктеге әр түрлі жол жүріп келеді. Сондықтан да осы толқындар қосылысқан алқапта интерференциялық бейне пайда болады. Интерференциялық бейненің центрінде (М нүктесінде) жарық, ал оның екі жағына жарық және қара жолақтар алма кезек ауыса орналасады. Жарық интерференциясын бақылауға арналған басқа бір тәсілді [[Юнг]] ұсынды (2-сурет). Мұнда жарықтың параллель шоғы кішкене саңылауы бар Е1 экраннан өткен соң екі саңылаулы (D1 және D2) Е2 экранына түсіріледі. Осы екі саңылаудан шыққан жарық шоқтарының қабаттасуы нәтижесінде Е3 экранында интерференциялық бейнелер пайда болады. Бұл тәжірибелерде Жарық интерференциясы жарық көзінің бір нүктесінен шыққан толқындардың қабаттасуы кезінде ғана байқалады. Жарық көзінің әр түрлі нүктелерінен шыққан толқындардың қабаттасуы нәтижесінде пайда болған интерференциялық бейнелердің анықтығы нашарлайды, шекаралары айқын бөлінбей бір-бірінің үстіне қабаттаса орналасады. Айқын интерференциялық бейне беретін жарық көзінің мөлшері (d) мына өрнек арқылы анықталады: d=/, мұндағы — жарық көзінен таралған сәулелер арасындағы бұрыш. Жазық беттері параллель немесе сына тәріздес мөлдір [[пластинка|пластинкадан]] шағылған жарық толқындары арасындағы жол айырмасы (): =2hncosі+/2 қатысы бойынша анықталады, мұндағы h — пластинканың қалыңдығы, n — сыну көрсеткіші, і — сыну бұрышы. Қосымша жол айырмасы пластинканың жоғарғы және төменгі қабаттарынан шағылған жарық толқындары арасындағы фазаның ығысуы нәтижесінде пайда болады. Жазық параллель пластинкаға (параллельдігі -ға тең дәлдікпен жасалған) бірдей бұрышпен түскен жарық толқындарының жол айырмасы да бірдей болады. Мұндай пластинкалардағы интерференциялық жолақтар көлбеулігі бірдей жолақтар деп аталады. Беттері параллель емес, яғни қалыңдығы әр жерінде әр түрлі болып келетін жұқа пластинкада байқалатын интерференциялық жолақтар пластинканың қалыңдығы бірдей орындарына сәйкес келеді. Сондықтан олар қалыңдығы бірдей жолақтар делінеді. Жұқа қабаттардағы Жарық интерференциясы интерференциялық жарық сүзгілерінде, интерференциялық [[микроскоп|микроскоптарда]], т. б. кеңінен қолданылады. Бірдей дәрежеде полярланған (қ.'' ''Жарықтың полярлануы'''') когерентті жарық толқындары қабаттасқанда да интерференциялану құбылысы байқалады. Өзара перпендикуляр жазықтықтарда полярланған жарық толқындары интерференцияланбайды. Ондай толқындарды интерференциялау үшін олардың тербелістерін бір жазықтыққа келтіру керек. Ол үшін [[поляризатор]] мен [[анализатор]] аралығына жарықты қосарландырып сындыратын кристалл пластинка қойылады. Полярланған сәулелердің интерференциялануы кристалл оптикасында кристалдың құрылымын және оның осінің бағдарын, [[минералогия|минералогияда]] — [[минералдар]] мен кен жыныстарын анықтау үшін, т.б. қолданылады. Жарық интерференциясының көмегімен жарық толқындарының ұзындығы өлшенеді, спектр сызықтарының нәзік түзілісі зерттеледі, заттың тығыздығы мен сыну көрсеткіші тәрізді қасиеттері анықталады. [[Интерферометр|Интерферометрлер]] мен интерференциялық [[спектроскоп|спектроскоптар]], [[голография]] тәсілі осы Жарық интерференциясына негізделген. <br />
<ref name="source1">"Қазақ Энциклопедиясы"</ref> <br />
== Пайдаланылған әдебиеттер ==<br />
<references/> <br />
{{stub}}<br />
{{wikify}}<br />
<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
[[Санат:Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]<br />
[[Санат:Физика]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/28_%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D1%88%D1%8B%D0%BB-%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D1%88%D1%8B%D2%A3%D1%8B28 гвардияшыл-панфиловшылар шыңы2017-04-05T16:28:46Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Тау<br />
|Түрі = Шың<br />
|Атауы = 28 гвардияшыл-панфиловшылар шыңы<br />
|Шынайы атауы = <br />
|Сурет = <br />
|Сурет ені = <br />
|Сурет атауы = 43°4'46"N 77°6'43"E <br />
|lat_dir = |lat_deg = 43|lat_min = 04|lat_sec = 46<br />
|lon_dir = |lon_deg = 77|lon_min = 06|lon_sec = 43 <br />
|region = <br />
|CoordScale = <br />
|Орналасуы = {{KAZ}}, [[Алматы облысы]] <br />
|Тау жүйесі = [[Іле Алатауы]]<br />
|Пайда болған кезеңі = <br />
|Аумағы = <br />
|Ұзындығы = <br />
|Ені = <br />
|Ең биік шыңы = <br />
|Биіктігі = 4120<br />
|Карта = <br />
|Позициялық карта 1 = Қазақстан<br />
|ПозКарта 1 ені = <br />
|crosses180 = <br />
|Позициялық карта 2 = Қазақстан Алматы облысы<br />
|ПозКарта 2 ені = <br />
|Ортаққордағы санаты = <br />
}}<br />
'''28 гвардияшыл-панфиловшылар шыңы''' — [[Іле Алатауы]] сілемдерінің түйіскен жерінде орналасқан шың. <br />
<br />
== Жер бедері ==<br />
Биіктігі 4120 м, осы шыңнан тағы да тармақталып кететін [[Кіші Алматы мұздықтары|Кіші Алматы сілемі]]нде [[Богданович мұздығы|Богданович]] аңғарлық мұздығы жатыр. Шыңның биік жартасты келген оңтүстік беткейінде М.Мәметова мұздығы бар. Шыңды [[1942 жыл]]ы наурызда альпинистер Малеинов, Ю.Менжулин, П.Попков ашып, оны "28 гвардияшыл-панфиловшылар шыңы" деп атады.<ref>Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:Қазақстан шыңдары]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%82_%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%8B%D0%BC%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2Талғат Досымғалиұлы Теменов2017-04-05T16:26:21Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Кинематограф<br />
|есімі = Талғат Досымғалиұлы Теменов<br />
|сурет = <br />
|туған күні = 23.11.1954<br />
|туған жері = [[Алматы облысы]], {{туғанжері|Еңбекшіқазақ ауданы|Еңбекшіқазақ ауданында}}<br />
|мамандығы =[[актер]], {{Кинорежиссёр|Қазақстан}}, [[профессор]]<br />
|азаматтығы = {{USSR}}<br />{{KAZ}}<br />
|белсенді жылдары = [[1976]] осы уақыт <br />
|Ұжымы = <br />
|марапаттары = <br />
{{{!}} <br />
{{!}}{{Парасат ордені}}{{!}}{{!}}{{Құрмет ордені}}{{!}}{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 20 жыл медалі}}{{!}}{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 25 жыл медалі}}<br />
{{!}}} <br />
}}<br />
'''Талғат Досымғалиұлы Теменов''' ([[23 қараша]] [[1954 жыл]]ы [[Алматы облысы]] [[Еңбекшіқазақ ауданы]] Малыбай) – кеңестік және қазақстандық [[кинорежиссер]], кинодраматург. [[Қазақстанның халық әртісі]], [[профессор]]. [[Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры]]ның көркемдік жетекшісі. <br />
<br />
==Жалпы мәліметтер==<br />
[[Алматы]] мемлекеттік консерваториясының театр бөлімін ([[1976]]) және [[Мәскеу]]дегі бұрынғы [[КСРО]] Мемлекеттік кино жанындағы жоғары режессерлер мен сценарийшілер курсын ([[1986]], С.А. [[Соловьев]]тің шеберханасы бойынша) бітірген. Алғашында [[Талдықорған облысы]] [[драма]] театры труппасында ([[1976]] – [[1780]]) [[актер]] болып қызмет етті. Бұдан кейін “[[Қазақфильм]]” студиясында режиссердің көмекшісі әрі сценарийші ([[1980]] – [[1982]]), [[кинорежиссер]] ([[1986]] – [[1987]]), қоюшы кинорежиссер ([[1988]] – [[1994]]), “Мосфильм” студиясында кинорежиссер ([[1987]] – [[1988]]), [[1994]] – [[2000]] жылы [[Алматы]] мемлекеттік [[театр]] және [[кино]] институтының (қазіргі Қазақ ұлттық өнер академиясы) ректоры, [[2000]] жылдан “Қазақфильм” кинокомпаниясының көркемдік жетекшісі, ал [[2004]] жылдан Қазақтың мемлекеттік академиялық жастар мен балалар театрының директоры болып қызмет атқарады. Алғаш қойған “Адамдар арасындағы бөлтірік” атты толық метражды көркем фильмі (1988) [[Майн]]дағы [[Франкфурт]] қаласында өткен 15-Халықаралық кинофестивальдың Гран-при ([[Германия]], [[1989]]), [[Италия]]да “Күміс аю” жүлдесіне ([[1989]], [[Джиффони]]) және [[Португалия]]да ([[1990]]) өткен Халықаралық кинофестивалінің арнайы жүлдесіне ие болды. Оның өзі жазған сценарийі бойынша қойған көркем фильмдері қатарында “Шаңырақ” ([[1983]]), “Қайдасың сен, Чапай?” ([[1984]]), “Торо” ([[1986]]), “Адамдар арасындағы бөлтірік” ([[1988]]), “Қызғыш құс” ([[1991]]), “Махаббат бекеті” ([[1993]]), т.б. бар; пьесалар да (“Алма бағы”, “Көгілдір такси”, соңғысын С.Сматаевпен бірге) жазған. Тарихи тақырыпқа қойылған “Көшпенділер” фильміне ([[2005]]) режылы ретінде қатысқан. [[1994]] жылдан педогог қызметпен ([[1996]] жылдан [[профессор]]) айналысты. Теменов – “Қайырлы таң” ([[1979]]) және “Гүлнәз” ([[1986]]), “Ой жасын” ([[2004]]) атты повестер мен әңгімелер жинағының авторы.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref><ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref><br />
<br />
==Марапаттары==<br />
* [[Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығы]]ның лауреты;<br />
* «[[Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі]]» құрметті атағы; <br />
* 1999 жылы «[[Қазақстанның халық әртісі]]» құрметті атақтары берілген.<br />
* 2005 жылы президент жарлығымен «[[Құрмет ордені]]» нің иегері атанды.<br />
* 2013 жылы президент жарлығымен «[[Парасат ордені]]» нің иегері атанды.<br />
* 2016 жылы "ҚР тәуелсіздігіне 25 жыл" медалімен марапатталған.<br />
* медалдармен марапатталған.<br />
* Қазақстан Театрлар Ассоциациясның «Сахнагер – 2017» Ұлттық театр сыйлығының «Театр өнерін дамытуға қосқан орасан зор еңбегі үшін» аталымы бойынша марапатталды. (Астана 27 наурыз 2017 жыл); <br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{wikify}}<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
{{Bio-stub}}<br />
<br />
[[Санат:Қазақстан халық әртістері]] <br />
[[Санат:Өнертану ғылымдарының докторлары]]<br />
[[Санат:Қазақстан жоғарғы оқу орындарының профессорлары]] <br />
[[Санат:Қазақстан театр режиссёрлері]] <br />
[[Санат:Қазақстан режиссёрлері]] <br />
[[Санат:Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Сахнагер ұлттық театр сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры тұлғалары]]<br />
[[Санат:Қазақ ұлттық консерваториясы түлектері]]<br />
[[Санат:Қазақстан кинорежиссёрлері]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%93%D2%AF%D0%BB%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D0%96%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BB%D2%9B%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BC%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D1%8B_%D3%98%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0Гүлжан Жарылқасымқызы Әспетова2017-04-05T16:25:50Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Кинематограф<br />
|есімі = Гүлжан Жарылқасымқызы Әспетова<br />
|шынайы есімі = <br />
|сурет = <br />
|туған кездегі есімі = <br />
|туған күні = 28.05.1946<br />
|туған жері = [[Жамбыл облысы]]<br />{{туғанжері|Меркі ауданы|Меркі ауданында}} <br />
|қайтыс болған күні = <br />
|қайтыс болған жері = <br />
|мамандығы = {{актриса|Қазақстан}} <br />
|азаматтығы = {{flag|Kazakh SSR|SSR|name=Қазақ КСР}}<br />{{KAZ}} <br />
|белсенді жылдары = [[1967 жыл]]дан <br />
|бағыты = [[драма]]<br />
|ұжымы = <br />
|марапаттары = <br />
{{{!}} <br />
{{!}}{{Құрмет ордені}}{{!}}{{!}}[[Сурет:Medal Veteran Labor rib.png|41px|ҚР «Еңбек ардагері» медалі]] <br />
{{!}}}<br />
|сайты =<br />
}}<br />
'''Гүлжан (Күлжахан) Жарылқасымқызы Әспетова''' ([[1946 жыл]]ы [[28 мамыр]]да [[Жамбыл облысы]], [[Меркі ауданы]]нда туған) — кино және театр [[актриса]]сы. [[Қазақстанның халық әртісі]] (1993). "[[Құрмет ордені|Құрмет]]" орденінің иегері. [[Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры]]ның актрисасы. <br />
<br />
== Толығырақ ==<br />
* Гүлжан (Күлжахан) Жарылқасымқызы [[1946 жыл]]ы [[28 мамыр]]да [[Жамбыл облысы]], [[Меркі ауданы]]нда дүниеге келген.<br />
* 1963 жылы Мерке ауылының орта метебін бітірген.<br />
* 1963 - 1967 жылдары [[Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы]]ның «Театр» факултетін [[Асқар Тоқпанов]]тың сыныбында оқып бітірді.<br />
* 1967 жылы дипломдық жұмысында М. Әуезовтің «Қаракөзіндегі» Қаракөз рөлін сәтті орындап, [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]]ның актерлік құрамына алынды.<br />
* 1967 - 1999 жылдары [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]]ның актрисасы. <br />
* 1993 жылдан педагогикалық жұмыспен айналыса бастады, [[Қазақ ұлттық өнер академиясы]]ның сахна тілінен сабақ береді. <br />
* 1999 жылдан [[Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры]]ның актрисасы. <br />
* бүгінгі таңда [[Қазақ ұлттық өнер университеті]]ның профессоры.<br />
<br />
== Сахнадағы негізгі рөлдері ==<br />
* [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]]ның сахнасында: Театрдағы алғашқы рөлі – М.Әуезовтің «Қарагөз" трагедиясындағы Қарагөз. Содан бері лирик.-драмалы қалыптағы бірсыпыра бейнелерді сахнаға шығарды. Олардың ішінде Еңлік, Құртқа (Әуезовтің «Еңлік-Кебегі» мен «Қарақыпшақ Қобыландысында»), Жәмила (Қ.Мұхаметжановтың «Бөлтірік бөрік астындасында»), Мақпал (Қ.Мұқашевтың «Дала балладасында»), Анар (О.Бөкеевтің «Құлыным меніңінде»), Бәтимә ханым (Т.Ахтановтың «Антында»), Мехменебану (Н.Хикметтің «Фархад-Шырынында»), Электра (Л.Дюрконың «Электрасында»), Иокаста (Софокльдің «Эдип патшасында»), Найман-Ана (Ш.Айтматовтың «Ғасырдан да ұзақ күнінде»), т.б. бейнелер бар.<br />
* [[Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры]]ның сахнасында: Ш. Айтматов «Ана-Жер ана» – Толғанай, «Ғасырдан да ұзақ күн» – Найман ана, Ә. Сарай «Балуан Шолақ» – Балуаның анасы, Ф. Буляков «Күйеуге шыққан кемпірлер» – Фатима, В. Дельмар «Баянсыз бақ» – Люси Купер, Дж. Патрик «Қымбатты Памела» – Памела, Т. Джюдженоглу «Көшкін» – Бәйбіше және т.б. <br />
'''Кинодағы рөлдері''' <br />
* «Қазақфильм» киностудиясының «Несібелі», «Тоғызыншы ұлдан қорық», «Жау», «Мосфильмнің» «Киттер кеткенде», «Ақ бақсы» көркем туындыларында , «Еңлік-Кебек» телефильмдерінде басты рөлдерге түсті.<br />
<br />
== Марапаттары ==<br />
* 1981 жылы Қазақ КСР Еңбек сіңірген артисі<br />
* 1993 жылы ҚР халық әртісі (құрметті атақтарымен марапатталған);<br />
* 2011 жылы [[Құрмет ордені]]<br />
* 2015 жылы "Еңбек ардагері" медалі<br />
* 2016 жылы Меркі ауданының құрметті азаматы атағымен марапатталған.<br />
* 2016 жылы ҚР мәдениет саласындағы мемлекеттік степендиясының иегері.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:Еңбек ардагері медалінің иегерлері]]<br />
[[Санат:Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген əртістері]]<br />
[[Санат:Қазақстан халық әртістері]]<br />
[[Санат:Қазақ ұлттық консерваториясы түлектері]]<br />
[[Санат:Қазақ ұлттық өнер университеті оқытушылары]]<br />
[[Санат:Қазақстан театр актрисалары]]<br />
[[Санат:Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық музыкалық драма театры тұлғалары]]<br />
[[Санат:28 мамырда туғандар]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96Павлодар мемлекеттік университеті2017-04-05T16:16:44Z<p>Kasymov: -Санат:Қазақстан жоғарғы оқу орындары; ±Санат:Павлодар облысы→Санат:Павлодар жоғарғы оқу орындары (HotCat құралының көмегім...</p>
<hr />
<div>{{Университет<br />
|Аты = Павлодар мемлекеттік университеті<br />
|Қысқартылған аты = ПМУ<br />
|Эмблемасы =<br />
|Сурет = <br />
|Шынайы аты = <br />
|Халықаралық атауы = <br />
|Бұрынғы атауы = Павлодар индустриялды институты (ПИИ)<br />
|Ұраны = <br />
|Құрылған жылы = [[1960 жыл]]<br />
|Жабылған жылы =<br />
|Қайта құрылған =<br />
|Қайта құрылған жылы =<br />
|Түрі = Мемлекеттік университет<br />
|Басшының лауазымы = Ректор<br />
|Фио лауазымы = <br />
|Президенті = <br />
|Ғылыми жетекшісі = <br />
|Ректоры = Өрсариев Арын Амангельдіұлы<br />
|Студенттер = <br />
|Шетел студенттері = <br />
|Мамандар = <br />
|Бакалавриат = <br />
|Магистратура = <br />
|Аспирантура = <br />
|Докторантура = <br />
|Ғылым доктары = <br />
|Профессоры = <br />
|Оқытушылар = <br />
|Орналасқан жері = {{Байрақ|Қазақстан}}, [[Павлодар]]<br />
|Метро бекеті = <br />
|Кампус = <br />
|Мекенжайы = Ломова көш. 64<br />
|Сайты = [http://psu.kz/index.php?lang=kaz psu.kz]<br />
|Марапаттары = <br />
}}<br />
'''С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті''' (ПМУ) – тек қана Павлодар аумағында емес, сонымен қатар Республикадағы ғылым мен мәдениеттің білім орталығы, Қазақстанның үлкен университеттерінің бірі болып табылады.<br />
<br />
== Тарихы ==<br />
<br />
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті 1960 жылы 20 қыркүйекте КСРО Министрлер Кеңесінің Қаулысы негізінде, 1996 жылы мамыр айында Индустриалды институт негізінде құрылған. Институт бұрынғы 24-ші әскери мектептің бір қабатты 10 барағында және екі ғимаратта орналасқан. Үш факультетте – машина жасау, инженерлік-құрылыс және энергетикалық – 400 студент оқыған. Дәрісті 16 оқытушы жүргізген, оның біреуінде ғана доцент атағы болған.<br />
<br />
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті – ұзақ жылғы өз тарихы және даңқы бар жоғары оқу орны: жарты ғасырдан астам уақытта жоғары білікті мамандарды даярлады. Қазіргі кезде бұл инновациялық типтегі көп салалы университет, аймақтың басты жоғары оқу орны, орасан зор ғылыми орталық, Қазақстан Республикасы және оның аймақтарында өз жаңалықтарымен және жетістіктерімен кең танымал болып отыр.<br />
<br />
С. Торайғыров атындағы ПМУ студенттері саны жағынан және сапалы білім беру қызметі бойынша Павлодар облысының жоғары оқу орындары арасында сөзсіз көшбасшы болып табылады. ЖОО 66 бакалавриат, 46 магистратура, 4 PhD докторантура мамандықтары бойынша мемлекеттік және орыс тілдерінде әртүрлі бағытта жоғары кәсіби мамандарды дайындайды. Дайындықты 567 оқытушы, соның ішінде 47 ғылым докторы, профессор, 227 ғылым кандидаты, доценттер жүзеге асырады. Университетте ғылыми-зерттеу жұмыстары 41 кафедрада және 13 ғылыми-тәжірибелік орталығында, «Ертіс» ғылыми-технологиялық паркінде, аймақтық инновация және трансферттік технологиялар орталығында және студенттік ғылыми орталығы базасында жүргізіледі.<br />
<br />
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті әлемдік білім беру кеңістігінде бірігу үрдісі бойынша халықаралық танымалдыққа жетті, еуропалық білім беру үрдісінің толық құқылы қатысушысы болып табылады. С. Торайғыров атындағы ПМУ бизнес, ғылым және өнер көшбасшыларының Оксфордтық Саммит аясында «Еуропалық сапа» халықаралық сыйлығымен марапатталды. <br />
<br />
Жыл сайын өтетін басты рейтингке сәйкес, С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Қазақстанның таңдаулы көп салалы жоғары оқу орындары арасында көшбасшылар қатарының бесіншісі орынға енді. <br />
<br />
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті - әлемдегі классикалық университеттердің Болондық хартиясының, LAESTE студенттік машықтану бойынша алмасу халықаралық қауымдастығының, Сібірлік ашық университет қауымдастығының, Қазақстан жоғары оқу орындар қауымдастығының және Шанхай серіктестік ұйымының мүшесі. Университет аймақтағы үш сатылы кадрларды дайындау бойынша: бакалавриат, магистратура және PhD докторантура білім беруді жүргізетін бірден-бір беделді жоғары оқу орны.<br />
<br />
2011 және 2012 жылдары С. Торайғыров атындағы ПМУ білім беру бағдарламаларының Халықаралық аккредитациясын сәтті өткізді: университеттің қызметі Германияның ACQUIN халықаралық аккредитациялық агенттігінің және білім беру сапасын қоғамдық бақылау және АККОРК мансапты дамыту бойынша ресейлік агенттіктерінің жоғары бағасын алды.<br />
<br />
== Ректорат ==<br />
<br />
1. С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің ректоры - Арын Амангелдіұлы Өрсариев;<br />
<br />
2. С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің ғылыми жұмыстар және инновациялар жөніндегі проректоры - Нұрлан Телманұлы Ержанов;<br />
<br />
3. С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің даму стратегиясы, тәрбие және әлеуметтік жұмыс жөніндегі проректоры - Ақышев Арман Айтмұхаметұлы.<br />
<br />
4. С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің Академиялық жұмыс жөніндегі проректоры - Ахметова Гаухар Ғалымқызы.<br />
<br />
== Университет факультеттері==<br />
Физика, математика және ақпараттық технологиялар, Металлургия, машинажасау және көлік, Cәулет–құрылыс, Қаржы-экономика, "Энергетика", Гуманитарлық-педагогикалық, Химиялық технологиялар және жаратылыстану, Құқық және тарих, Агротехнологиялық факультеттері бар.<br />
Гуманитарлық-педагогикалық факультетінде 9 кафедра жұмыс істейді. Олар:<br />
- Психология және педагогика кафедрасы — меңгерушісі п.ғ.д., профессор Е.И.Бурдина;<br />
- Қазақ филология кафедрасы — меңгерушісі ф.ғ.д., профессор Н.Қ.Жүсіп;<br />
- Журналистика кафедрасы — меңгерушісі т.ғ.д., профессор Қ.М.Алдабергенов;<br />
- Қазақ тілі кафедрасы — меңгерушісі ф.ғ.к., профессор А.Ф.Зейнуллина;<br />
- Орындаушылық өнер кафедрасы — меңгерушісі Д.М. Мерғалиев;<br />
- Орыс филология кафедрасы — меңгерушісі ф.ғ.к., Г.Н.Кенжебалина;<br />
- Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы — меңгерушісі ф.ғ.к., Г.Х.Демесінова;<br />
- Шетел филологиясы кафедрасы — меңгерушісі п.ғ.к., А.Қ.Қайырбаева;<br />
- Шет тілдер кафедрасы — меңгерушісі Б.К.Жұмабекова.<br />
''1998 жылдан''' [[магистратура]] және [[аспирантура]], мектеп-лицей мен колледж жұмыс істейді. <br><br />
Университеттің материалдық-техникалық базасы ''7 оқу корпусынан'', ғылыми кітапханадан (''6 оқу залы'', ''900 мың дана кітап''), лабораториядан тұрады.<ref>"Қазақ Энциклопедиясы"</ref><br />
<br />
== Спорттық база==<br />
'''С. Торайғыров атындағы ПМУ университеті мынадай спорт кешендері бар Ломов көшесі 64, және Р. Люксембург көшесі 138:'''<br />
<br />
720 орындық стадион трибунасымен және футбол алаңы бар.<br />
<br />
1. Спорт ядро, 4 жүгіретін 400 қашықтық жолы бар.<br />
<br />
2. Ойын алаңдары бар:<br />
<br />
3. - баскетбол - 1;<br />
<br />
- волейбол -2;<br />
<br />
- бадминтон - 1;<br />
<br />
- шағын-футбол - 3.<br />
<br />
4. гранат,диск, лақтыратын секторлары бар.<br />
<br />
5. Ұзындыққа секретін шұңқыры бар.<br />
<br />
'''Спорт залы:'''<br />
<br />
36м. х 18м.- түрлі ойын ойнайтын залы бар (волейбол, баскетбол, бадминтон)<br />
<br />
'''Стандартқа сай емес залдар бар:'''<br />
<br />
- бокс-залы;<br />
<br />
- үстел теннис залы;<br />
<br />
- қүрес залы;<br />
<br />
- тренажёр залы.<br />
<br />
'''Қыс айларында''' сырғанақ бар (60 пар коньки).<br />
<br />
'''Шаңғы базасы''' бар трассаның ұзындығы – 1,5 км , (120 пар шаңғы).<br />
<br />
== Университет ректорлары==<br />
<br />
== Университет кітапханасы==<br />
<br />
== Дереккөздер==<br />
<references/><br />
<br />
{{wikify}}<br />
<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:Павлодар жоғарғы оқу орындары]]<br />
<br />
<br />
{{stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80Герольд Карлович Бельгер2017-04-05T16:12:58Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Жазушы<br />
|Есімі = Герольд Карлович Бельгер<br />
|Шынайы есімі = {{lang-de|Herold Belger}} <br />
|Суреті = Belger-1a.jpg<br />
|Ені = 250px<br />
|Суреттің аты = <br />
|Туған кездегі есімі = <br />
|Лақап аты = Гарри Карлсон, Гер аға<br />
|Туған күні = 28.10.1934<br />
|Туған жері = {{flagicon|USSR}}/{{Flagicon|Russia}} Энгельс қаласы, Саратов облысы<br />
|Қайтыс болған күні = 7.02.2015<br />
|Қайтыс болған жері = {{қайтысболғанжері|Алматы|Алматыда}} <br />
|Азаматтығы = {{USSR}}<br />{{flag|Kazakh SSR|SSR|name=Қазақ КСР}}<br />{{KAZ}} <br />
|Ұлты = [[неміс]]<br />
|Мансабы = [[жазушы]], [[сыншы]], аудармашы<br />
|Шығармашылық жылдары = <br />
|Бағыты = аударма <br />
|Жанры = [[публицистика]]<br />
|Шығармалардың тілі = [[неміс тілі|неміс]], [[орыс тілі|орыс]], [[қазақ тілі|қазақ]] <br />
|Дебюті = <br />
|Марапаттары = {{{!}} <br />
{{!}}{{Парасат ордені}}{{!}}{{!}}{{Достық ордені}}{{!}}{{!}}[[Сурет:GER Bundesverdienstkreuz 2 BVK.svg|66px|Германия Федеративтік Республикасы алдындағы еңбегі үшін Ордені]] <br />
{{!}}}<br />
{{{!}} <br />
{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 20 жыл медалі}}{{!}}{{!}}{{Астанаға 10 жыл медалі}}{{!}}{{!}}{{ҚР парламентіне 10 жыл медалі}}{{!}}{{!}}{{ҚР Конституциясына 10 жыл}} <br />
{{!}}}<br />
{{{!}} <br />
{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 10 жыл медалі}}{{!}}{{!}}[[Сурет: Medal50Celina.png|41px|Тыңға 50 жыл медалі]]{{!}}{{!}}[[Сурет:VeteranLaborRibbon.png|41px|КСРО Еңбек ардагері медалі]]{{!}}{{!}}[[Сурет:100 lenin rib.png|41px|Ленин 100 жыл]]<br />
{{!}}}<br />
|Сыйлықтары =<br />
|Қолтаңбасы = <br />
|Сайты = <br />
|Commons =<br />
}}<br />
'''Герольд Карлович Бельгер''' ([[1934 жыл]]ы [[28 қазан]]да [[Энгельс (қала)|Энгельс қаласы]], Еділ маңы немістерінің АКСР - [[2015 жыл]]ы [[7 ақпан]]да [[Алматы]]<ref>http://khabar.kz/ru/novosti-50/obshchestvo/item/13315-v-almaty-skonchalsya-izvestnyj-kazakhstanskij-pisatel-gerold-belger</ref>) — [[жазушы]], [[сыншы]], аудармашы, публицист, әдебиет зерттеушісі және қоғам қайраткері. Қазақстанның халық жазушысы. ҚР Президентінің Мемлекеттік бейбітшілік және рухани келісім сыйлығының лауреаты.<br />
<br />
== Өмірбаяны ==<br />
* Герольд Бельгер [[1934 жыл]]ғы [[28 қазан]]да Саратов облысындағы Энгельс қаласында туған.<br />
* [[1941 жыл]]ы ол отбасымен бірге неміс ұлтының өкілі ретінде Қазақстанға жер аударылған. Ол осыдан бастап [[Солтүстік Қазақстан облысы]]ндағы қазақ ауылында өсті. Осында ол қазақ тілін жетік меңгеріп шықты.<br />
* Ол Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының әдебиет факультетін бітіріп, еңбек жолын Жамбыл облысында орта мектепте орыс тілі мен әдебиетінен сабақ беруден бастады.<br />
* [[1958]]—[[1960]] жылдары [[Жамбыл облысы]]ның Байқадам совхозындағы орта мектепте мұғалім,<br />
* [[1960]]—[[1963]] жылдары Абай атындағы ҚазПИ-дің аспирант<br />
* [[1963]]—[[1964]] жылдары [[Жұлдыз журналы|«Жұлдыз» журналында]] әдеби қызметкер болды.<br />
* [[1971 жыл]]дан [[Қазақстан Жазушылар одағы]]ның мүшесі болды.<br />
* [[1992 жыл]]дан неміс тіліндегі «Феникс» альманағының бас редакторы.<br />
* [[1994]]-[[1995 жыл]]дары Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты. <br />
* Ол неміс мәдени қоғамы Алматы қаласындағы бөлімшесінің төрағасы, Қазақстан немістері кеңесінің мүшесі және ҚР Президенті жанындағы мемлекеттік саясат жөніндегі ұлттық кеңестің мүшесі болды.<br />
<br />
== Шығармашылығы ==<br />
Герольд Бельгер 53 кітаптың авторы. Қазақ әдебиетінің Бейімбет Майлин, Ғабит Мүсірепов, Әбдіжәміл Нұрпейісов секілді классиктерінің шығармаларын орыс тіліне аударды.<ref>{{cite web | url=http://egemen.kz/2015/02/07/49073 | title=Алматыда жазушы Герольд Бельгер қайтыс болды}}</ref> Еңбектерінде ол Абайдың сан қырлы шығармашылық дарынына, ақындық құдіретіне, жаңашыл дәстүріне шолу жасады. [[Йоганн Вольфганг фон Гёте|И. В. Гете]] мен [[Абай Құнанбайұлы|А. Құнанбаев]] шығармалары үндестігінің филос., эстетик., этик., психол. заңдылықтарын талдады. Гетенің «Жолаушының түнгі жыры» шығармасы негізінде туындаған М. Ю. Лермонтовтың «''Тау шыңдары''» мен Абайдың «''Қараңғы түнде тау қалғып''» өлеңдеріндегі поэтикалық рухани бірлігін, әлеуметтік ой толғауындағы жақындық пен тамырластықтың түп төркінін ашып көрсетті. Абай өлеңдерінің орыс тіліне аударылуындағы жай-күйіне, ақынның кемел ойы мен көркем теңеулерін тәржімелеудегі кемшіліктерге, текстолгиялық ала-құлалықтарға, жаңсақ жазылған сөздерге тоқталды. [[Майлин Бейімбет|Б.Майлин]], [[Есенжанов Хамза Ихсанұлы|Х.Есенжанов]], [[Әбдіжәміл Кәрімұлы Нұрпейісов|Ә.Нүрпейісов]], [[Әбіш Кекілбаев|Ә.Кекілбаев]], [[Дүкенбай Досжанов|Д.Досжанов]], т.б. қазақ жазушыларының бірқатар шығармаларын қазақшалан орыс тіліне, А.Раймген, Э.Кончак, Н.Ваккер, т.б. неміс жазушыларының жекелеген туындыларын неміс тілінен орысшаға аударды. Жиырмадай жинақтың қүрастырушысы және жекелеген әңгіме, мақалалары енген 25-тей жинақтары бар.<br />
<br />
=== Шығармалары ===<br />
* «Сосновый дом на краю аула.» А-А., 1973<br />
* «Даладағы шағала.» А., 1976<br />
* «Алтын асу.» А., 1977<br />
* «Живые предметы родства.» А-А., 1981 (неміс тілінде)<br />
* «Лицом к лицу со временем.» А-А., 1985 (неміс тілінде)<br />
* «Мотивы трех струн.» А-А., 1986<br />
* «Тас өткел.» М., 1987<br />
* «Гете и Абай.» А-А., 1989<br />
* «Завтра будет солнце.» А., 1992<br />
* «Земные избранники.» А., 1995<br />
* «Тихие беседы на шумных перекрестках.» А., 2001<br />
* «Этюды о переводах Ильяса Жансугурова.» А., 2001<br />
* «Казахское слово.» Астана, 2001<br />
* «Дом скитальца.» Астана, 2003<br />
* «В темный час перед рассветом.» А., 2003<br />
* «Карл Бельгер - мой отец.» А., 2003, т.б.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref><ref>Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8</ref><ref>Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл</ref><br />
* «''Үндестік''» (А., [[1982]]), <br />
* «Гете және Абай» (А., [[1989]], екеуі де орыс тілінде) зертеу еңбектер, <br />
* «<nowiki>''Шың''</nowiki>», <br />
* «''Туыстықтың жанды өрнектері''» (А., [[1981]], неміс тілінде), <br />
* «''Асылға абай болайық''» («Қазақ әдебиеті», [[1985]], 9 мамыр), <br />
* «''Ақындар сыры''» («Простор», N° 2, [[1992]]) т. б. қазақ, орыс, неміс тілдерінде оннан астам мақала, <br />
* «''Мұнартау''» («Жалын», № 1, [[1974]]) атты көркем әңгіме.<br />
<br />
== Марапаттары ==<br />
* 1970 жылы "Қажырлы еңбегі үшін Лениннің туғанына 100 жыл" медалі<br />
* КСРОның "Еңбек ардагері" медалі<br />
* 1987 жылы Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қызметкері<br />
* 1988 жылы Қазақстан Жазушылар одағының Б.Майлин атындағы сыйлығының иегері<br />
* 1992 жылы ҚР Президентінің Мемлекеттік бейбітшілік және рухани келісім сыйлығының лауреаты. <br />
* 1994 жылы [[парасат ордені]] (№1)<br />
* 1996 жылы Қазақстан-дағы ПЕН клуб сыйлығы. <br />
* 2001 жылы "ҚР тәуелсіздігіне 10 жыл" медалі<br />
* 2004 жылы "Тыңға 50 жыл" медалі<br />
* 2005 жылы "ҚР Конститутциясына 10 жыл"медалі<br />
* 2006 жылы "ҚР Парламентіне 10 жыл" медалі<br />
* 2007 жылы «[[Алтын самұрық]]» сыйлығы <br />
* 2008 жылы "Астанаға 10 жыл" медалі<br />
* 2010 жылы "Германия алдындағы еңбегі үшін" ордені<br />
* 2010 жылы президенттің жарлығымен жоғарғы мемлекеттік марапат ІІ дәрежедегі [[Достық ордені]]мен марапатталған.<br />
<br />
==Отбасы==<br />
Үйленген. Жұбайы - Хисматуллина Раиса Зәкірқызы, педагог. Қызы - Ковалева Ирина, актриса, кинорежиссер. Немересі - Всеволод ([[1988 жыл]]ы туған), шөбересі - Юлиана ([[2005 жыл]]ы туған).<ref>Қазақстан Республикасында кімнің кім екені – 2011. 2 томдық анықтамалықаласы Алматы, 2011 жыл. ISBN 978-601-278-473-2</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:Қазақстан аудармашылары]]<br />
[[Санат:Қазақстан жазушылары]]<br />
[[Санат:Тәуелсіз "Тарлан" сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің депутаттары]]<br />
[[Санат:Қазақ әдебиетін зерттеушілер]]<br />
[[Санат:Қазақстан мәдениет қайраткерлері]]<br />
[[Санат:Бейбітшілік және рухани келісім сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Алтын самұрық сыйлығының иегерлері]]<br />
[[Санат:Тыңға 50 жыл медалінің иегерлері]]<br />
[[Санат:Еңбек ардагері медалінің иегерлері]]<br />
[[Санат:Лениннің туғанына 100 жыл медалінің иегерлері]]<br />
[[Санат:Қазақстан халық жазушылары]]<br />
[[Санат:Қазақ ұлттық педагогика университеті түлектері]]<br />
[[Санат:Қазақстан Парламенті Мәжiлiсінің депутаттары]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D3%98%D0%BB%D1%96%D0%BC%D2%93%D0%B0%D0%B7%D1%8B_%D0%A1%D2%B1%D0%BC%D0%B0%D2%93%D2%B1%D0%BB%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A0%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2Әлімғазы Сұмағұлұлы Райымбеков2017-04-05T16:10:42Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>{{Кинематограф<br />
|есімі = Әлімғазы Сұмағұлұлы Райымбеков<br />
|шынайы есімі = <br />
|сурет = <br />
|туған кездегі есімі = <br />
|туған күні = 01.12.1936<br />
|туған жері = {{туғанжері|Алматы облысы|Алматы облысында}} <br />
|қайтыс болған күні = <br />
|қайтыс болған жері = <br />
|мамандығы = {{актер|Қазақстан}} <br />
|азаматтығы = {{flag|Kazakh SSR|SSR|name=Қазақ КСР}}<br />{{KAZ}} <br />
|белсенді жылдары = <br />
|бағыты = [[драма]], [[комедия]]<br />
|ұжымы = <br />
|марапаттары = <br />
{{{!}} <br />
{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 25 жыл медалі}}{{!}}{{!}}[[Сурет:70 victory rib.png|41px|ҰОС 65 жыл медалі]]{{!}}{{!}}[[Сурет: 65_years.png|41px|ҰОС 65 жыл медалі]]{{!}}{{!}}[[Сурет:60 victory rib.png|41px|ҰОС 65 жыл медалі]] <br />
{{!}}}<br />
{{{!}} <br />
{{!}}[[Сурет: Worker_of_Culture.jpg|22px|Қазақстанның мәдениет қайраткері белгісі]] <br />
{{!}}} <br />
|сайты =<br />
}}<br />
'''Әлімғазы Сұмағұлұлы Райымбеков''' ([[1936 жыл]]ы [[1 желтоқсан]]да [[Алматы облысы]]нда туған) — қазақ киносының алтын қорынан ойып тұрып орын алған "[[Тақиялы періште]]" кинофильміндегі Тайлақтың рөлін сомдаған [[актер]]. Қазақстан Республикасының Мәдениет Қайраткері. [[Алматы облысы|Алматы облысының Құрметті азаматы]].<br />
<br />
== Толығырақ ==<br />
* Әлімғазы Сұмағұлұлы [[1936 жыл]]ы [[1 желтоқсан]]да [[Алматы облысы]]нда дүниеге келген.<br />
* Совхохда жүргізуші болып жұмыс жасаған.<br />
* 1965 жылы алғашқы "[[Ән қанатында (фильм)|Ән қанатында]]" фильіміне спорттық іс-шараларына шақырту алады.<br />
* 1966 жылы "Қилы кезең" фильміне түседі.<br />
* 1968 жылы қазақ киносының алтын қорынан ойып тұрып орын алған "[[Тақиялы періште]]" (реж: [[Шәкен Кенжетайұлы Айманов|Шәкен Айманов]]) кинофильміндегі Тайлақтың рөлін сомдайды. Осы кезден бастап жұртшылыққа кеңінен таныла бастайды.<br />
* 1968 жылы "Көгілдір такси" фильімне түсті.<br />
* 1978 жылы "Қан мен тер" фильмінде эпизоттағы рөлді сомдаған.<br />
* 1979 жылы "Егер сіз он екі жасқа болғанда" фильміндегі Қатештің әкесі рөлінде және т.б бас аяғы 12 кинофильмге түскен.<br />
<br />
== Марапаттары ==<br />
* ҚР Мәдениет министрлігінің "Мәдениет қайраткер" құрметті атағымен марапатталған.<br />
* 2005 жылы "Ұлы отан соғысына 60 жыл" медалі<br />
* 2010 жылы "Ұлы отан соғысына 65 жыл" медалі<br />
* 2015 жылы "Ұлы отан соғысына 70 жыл" медалі<br />
* 2015 жылы "Қазақ хандығына 550 жыл" мерекелік медалі<br />
* 2016 жылы "Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 25 жыл" медалі<br />
* [[Алматы облысы|Алматы облысының Құрметті азаматы]]<br />
* Көксу ауданының құрметті азаматы<br />
* ҚР президентінің және облыс әкімдерінің құрмет грамоталарымен марапатталған.<br />
* 2016 жылы ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің құрмет грамотасы.<br />
<br />
== Отбасы ==<br />
* Үйленген.<br />
* Бүгінде мәпелеп өсірген 10 баласынан 20 немере, 7 шөбере сүйіп отырған ардақты ата.<br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
<br />
[[Санат:1 желтоқсанда туғандар]]<br />
[[Санат:Қазақстан мәдениет қайраткерлері]]<br />
[[Санат:Алматы облысының құрметті азаматтары]]<br />
[[Санат:Қазақфильм тұлғалары]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8BКомпьютер құрылысы2017-04-04T05:35:37Z<p>Kasymov: /* Кіріспе бөлімін өңдеді */</p>
<hr />
<div>{{Біріктірілсін|Компьютер}}<br />
{{жедел жойылсын|[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]<sup> <big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big></sup> 11:35, 2017 ж. сәуірдің 4 (+06)}}<br />
[[Сурет:Desktop computer clipart - Yellow theme.svg|200px|thumb]]<br />
[[Сурет:Acer Aspire 8920 Gemstone by Georgy.JPG|200px|thumb]]<br />
'''[[Компьютер|Компью́тер]]''' ({{lang-en|computer}} — «есептегіш»), '''ЭЕМ''' (''электрондық есептеуіш машина'') — есептеулерді жүргізуге, және ақпаратты алдын ала белгіленген алгоритм бойынша қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және нәтижесін шығару үшін арналған [[машина]].<br />
<br />
==Дербес аталу себебі==<br />
Дербес компьютердің «дербес» деп аталуының себебі - компьютер тек қана бір адамның жұмыс істеуіне арналған. Яғни бір мезгілде компьютерді бір ғана адам басқарады деген сөз. Бұл компьютерлердің үлкен ЭЕМ-дерге қарағанда сипаты мен мүмкіндіктері басқаша болғанымен, осыған ұқсас операцияларды орындай алады. Дербес компьютерлердің үстел үстіне қоятын, портативті және қалтаға салып жүретін түрлері кездеседі. Алдағы уақытта біз үстел үстіне қойылатын (desktop) компьютердерді қарастыратын боламыз. Өйткені дербес компьютердің осы түрі басқаларына қарағанда кең таралған.<br />
<br />
==Компьютер құрылғылары==<br />
[[Сурет:Modified-pc-case.png|thumb|200px|[[Жүйелік блок]]]]<br />
<br />
[[Сурет:Keyboard de kyr R7309238 wp.jpg|thumb|200px|[[Пернетақта]]]]<br />
[[Сурет:3-Tastenmaus Microsoft.jpg|thumb|200px|[[Тінтуір]]]]<br />
[[Сурет:HP LaserJet 4000n.jpg|thumb|200px|[[Принтер]]]]<br />
[[Сурет:Apple Color OneScanner 600-27.jpg|thumb|200px|[[Сканер]]]]<br />
[[Компьютер]] — жай ғана машина, ол өзі көрсетіп тұрған сөздерді «түсінбейді» және өз бетінше «ойламайды». Компьютер тек қана бағдарламада көрсетілген сызықтар мен түстерді енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен механикалық түрде көрсетеді. Адам миы экрандағы көріністі қабылдап, оған белгілі бір мән береді.<br />
<br />
===Жүйелік блок===<br />
{{main|Жүйелік блок}}<br />
[[Жүйелік блок]] - дербес компьютердің ең негізгі құрылғысы. Жүйелік блоктың ішінде жүйелік тақша(аналық плата), процессор, оперативті жад, қатқыл диск, қоректендіру блогы, видеокарта секілді көптеген маңызды құрылғылар орналасады. Жүйелік блоктың алдыңғы панелінде қосу (Power) және қайта жүктеу (Reset) батырмасы, компакт-диск мен дискетаны оқитын дискжетектер және қызыл-жасыл жарық индикаторлары орналасады. Жүйелік блоктың артқы жағында негізгі (монитор, пернетақта, тінтуір) және қосымша құрылғыларды (принтер, модем, сканер, микрофон) қосатын порттар мен кірістік құрылғылар орналасқан. <br />
<br />
===Дисплей===<br />
{{main|Дисплей}}<br />
[[Дисплей|Дисплей (монитор)]] – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Сыртқы пішіні бойынша дисплей кәдімгі түрлі түсті теледидарға ұқсайды, сондықтан оны жиі телевизиялық техникадағыдай монитор деп те атайды.<br />
<br />
===Пернетақта===<br />
{{main|Пернетақта}}<br />
[[Пернетақта]] – компьютердің жұмысын басқара отырып, қажетті ақпаратты енгізу үшін қолданылатын құрылғы. Ол әріптің және цифр пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты енгізуге мүмкіндік береді. Қазіргі компьютерлердің пернетақтасында 101 немесе 105 перне, ал оң жақ жоғарғы бұрышында жұмыс режимі туралы ақпарат беріп отыратын 3 жарық индикаторы орналасады. <br />
{{Компьютер пернетақтасы}}<br />
<br />
===Тінтуір===<br />
{{main|Тінтуір}}<br />
[[Тінтуір]] – «графикалық» басқару құрылғысы. Тінтуірді кілемшенің үстімен жылжытқанда, экрандағы тінтуірдің нұсқағышы да сонымен қатар қозғалып, қажетті объектілерді таңдауға мүмкіндік береді. Тінтуірдің екі (немесе үш) батырмасының бірін баса отырып объектілермен көптеген операцияларды орындауға болады. Батырмалардың ортасында орналасқан доңғалақшаны айналдырып, экранға тұтасымен сыймай тұрған мәтінді, суретті немесе web-парақты жоғары-төмен жылжытуға болады.<br />
<br />
===Принтер===<br />
{{main|Принтер}}<br />
[[Принтер]] - ақпаратты қағазға басып шығаратын құрылғы. Принтердің бірнеше түрі: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік, сублимационалдық, жарық диодты (LED) принтерлер бар.<br />
<br />
===Сканер===<br />
{{main|Сканер}}<br />
[[Сканер]] - қағаздағы мәтін мен суретті компьютерге автоматты түрде енгізу үшін қолданылады. Сканер кескінді (суретті, т.б.) машина кодына ауыстырып, компьютердің жадына жазады. Сканердің жұмысының принципі былай: жарық сәулесі жол-жолмен жазық суретті сканерлейді, оның жұмыс принципі электрондық сәуленің дисплей экранын сканерлеуіне ұқсайды. Сканерлер қара-ақ түсті немесе түрлі түсті болады.<br />
<br />
==Қазіргі заманда==<br />
Қазіргі кезде адамзаттың тыныс-тіршілігі электрондық құрылғылардың жұмысына негізделген. Ғылымда, медицинада, техникада, ғарыштануда, т.б. көптеген салаларда кездесетін электрондық аппараттар адам жұмысын күннен-күнге жеңілдетіп, дами түсуде. Қарапайым тұрмыстық тіршілікте де автокөліктермен қатар көптеген жетілдірілген құрылғылар қолданылып келеді: шаңсорғыш, бейнекамера, кір жуатын машина, компьютер, фотоаппарат, т.с.с.<br />
<br />
===Электрондық құрылғы===<br />
[[Электрон]]дық құрылғы – жұмыс жасау негізіне электроника принциптері салынған бұйым және оның құрамдық бөліктері.<br />
<br />
===Электроника===<br />
{{main|Электроника}}<br />
[[Электроника]] – электрондық құрылғыларды жасақтау мен зерттеуді, оларды қолданудың принциптерін зерттеуді қамтитын ғылым саласы. Электрониканың дамуының негізінде электрондық құрылғылардың орындайтын функцияларының үздіксіз күрделіленуі жатыр. Белгілі бір даму этаптарында ескіә құрылғылар көмегімен берілген мінцдеттерді атқару мүмкіндігі жойыла бастайды, мысалы, электрондық лампалар мен дискреттік транзисторлар көмегімен. Сондықтан, элементтік базаның әрі қарай жетілдірілуі қажет болады. Жаңа элементтік база негізіндегі электрондық құрылғыны жасақтаудың негізгі факторлары – сенімділік, гаабариттік өлшемдер, масса, құны мен қуаты.<br />
<br />
==Сатылау==<br />
Қолданылатын элементтік базасына байланысты электрондық құрылғылардың дамуының негізгі төрт сатысын атап көрсетуге болады.<br />
<br />
===1 саты===<br />
1 саты (1904-1950) – электровакуумдық құрылғылар негізіндегі элементтік базалар;<br />
<br />
===2 саты===<br />
2 саты (1950 ж. басы – 1960 ж. аяғы) – құрылғылардың элементтік базасында дискреттік жартылай өткізгіштік құрылғылар;<br />
<br />
===3 саты===<br />
3 саты (1960-1980) – микроэлектрониканың қарқынды дамуымен байланысты, алғаш интегралдық микросхемалар қолданыла бастады;<br />
<br />
===4 саты===<br />
4 саты (1980 – қазіргі кез) – үлкен интегралдық схемаларды қолдану негізінде электрондық құрылғыларды микроминиатюризациялау.<br />
<br />
== Сыртқы сілтемелер ==<br />
* [http://www.leader-comp.ru/articles.html Компьютер мен оның жөндеу туралы мақалалары]<br />
* [http://www.sigmacomputers.ru/online-calculation/ Компьютерлік калькулятор]<br />
<br />
[[Санат:Компьютер|*]]<br />
[[Санат:Ақпараттану]]<br />
[[Санат:Электроника]]<br />
[[Санат:Техника]]<br />
[[Санат:Құрылғылар]]</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%91%D1%96%D1%80%D0%BC%D2%AF%D1%88%D0%B5Бірмүше2017-04-04T05:33:34Z<p>Kasymov: </p>
<hr />
<div>'''Бірмүше''' — [[алгебра]]да қарастырылатын қарапайым түрдегі [[алгебралық өрнек]]; [[көпмүшенің дербес жағдайы]]. [[Сан]]дар, [[айнымалы]]лар, айнымалылар [[дәреже]]лерінің [[көбейтінді]]сі бірмүше деп аталған. Сандар, айнымалылар және дәрежелері де бірмүше делінеді. Бірінші орында [[коэффициент]] деп аталатын сан ([[тұрақты шама]]) көбейтінді жазылған, ал бірдей айнымалылардың әрбір көбейтіндісі бұлардың дәрежелерімен өрнектелген көбейтінді бірмүшенің [[стандарт түрі]] деп аталған. <math>~+1</math> коэффициенті, әдетте, жазылмайды. Бірмүшенің мысалы, <math>~-5ax^3, a^3c^3xy, -7, x^3; -a.</math><ref>"Математикалық ойашар", "Қазақ энциклопедиясы" Алматы, 2009</ref><br />
<br />
Бірмүшелерді көбейткенде, олардың коэффициенттері көбейтілді. Бірдей айнымалылардың дәреже көрсеткіштері қосылады, ал бір көбейткіш құрамына ғана енетін айнымалылар сол қалпында қалтырылады, сөйтіп шыққан нәтежиелер бір-біріне көбейтіледі. Бірмүшені дәрежеге шығару үшін әрбір көбейткішті осы дәрежеге шығарып, нәтежиелерді көбейтсе, жеткілікті.<br />
<br />
== Мысалдар ==<br />
m - бірмүше, себебі әріп бір мүше болып саналады;<br />
-12 - бірмүше, себебі сан бірмүше болып саналады.<br />
a<sup>7</sup>·b<sup>4</sup> - бірмүше, себебі a<sup>7</sup> және b<sup>4</sup> бірмүше болып саналады, ал олардың көбейтіндісі де бірмүше;<br />
-2a<sup>7</sup>b<sup>4</sup>·6b - бірмүше, себебі бірнеше бірмүшелелердің көбейтіндісі де бірмүше болып саналады;<br />
-2a<sup>7</sup>b<sup>4</sup>-6b - бір мүше емес, себебі бірмүшелердің көбейтіндісі емес, бірмүшелердің айырымы.<ref>Оқушы анықтамасы: 5-11 сыныптар. 2-кітап - Астана: «Арман-ПВ» баспасы, 2008 ж. - 536 бет. ISBN 9965-861-72-2</ref><br />
<br />
== Дереккөздер ==<br />
{{дереккөздер}}<br />
{{wikify}}<br />
{{Суретсіз мақала}}<br />
<br />
[[Санат:Математика]]<br />
[[Санат:Алгебра]]<br />
<br />
<br />
{{math-stub}}</div>Kasymovhttp://kk.encyclopedia.kz/index.php/%D0%96%D2%B1%D0%BC%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D1%82%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2Жұмабай Ахметұлы Орманбаев2017-04-04T05:24:56Z<p>Kasymov: Kasymov Орманбаев Жұмабай Ахметұлы бетін Жұмабай Ахметұлы Орманбаев бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)</p>
<hr />
<div>{{Тексерілмеген мақала|date=сәуір 2017}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --><br />
==Биография ==<br />
'''Орманбаев Жұмабай Ахметұлы'''- (1906-1985), [[журналист]], жазушы. [[Жаңаарқа ауданы]]ның түлегі. [[Орта Азия]] коммунистік [[университ]]етін 1927 ж. бітірген. <br />
== Қызмет жолы ==<br />
* Ташкентте студенттердің "Кедей айнасы" журналының редакторы, әрі университет комсомол ұйымының хатшысы.<br />
* 1927-1935 ж. "[[Лениншіл жас]]" (Қызылорда), "Еңбек майданы" ([[Қарқаралы]]), "[[Сыр бойы]]" ([[Қызылорда]]), "Колхоз жолы" ([[Көкшетау]]), "Ленин туы" (Петропавл), "Қарағанды пролетариаты" (Қарағанды) газеттерінде редактор болды. <br />
* 1941-1966 ж. Ақмола облысы "[[Коммунизм]] таңы" газеттерінде, "Жаңа өмір" [[журнал]]ында істеді.<br />
* 1928 ж.- "Жылқышылар" <br />
* 1967 ж.- "Қос басшы"<br />
* 1968 ж.- "Шопан Дадеш" <br />
* 1972 ж.- "Тұзақталған шортан" атты кітаптары жарық көрді.<br />
== Дереккөздер ==<br />
# "Қарағанды. Қарағанды облысы" энциклопедия. Алматы, Атамұра 200 ж.<br />
<br />
[[Санат:Журналистер]]<br />
[[Санат:Жазушылар]]<br />
[[Санат:Газеттер]]<br />
[[Санат:КСРО мәдениеті]]</div>Kasymov