Қазақ ет тағамдары

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

19:30, 2017 ж. сәуірдің 22 кезіндегі Moderator (Талқылауы | үлесі) істеген түзету

(айырм) ← Ескі түзетулер | Ағымдағы түзетулер (айырм) | Жаңа түзетулер → (айырм)

Қазақ ет тағамдары

Қазақ халқы мал етінен түрлі тағамдар дайындаған. Суға қайнатып, майға қуырып, қақатып, қарып пісірудің тәсілідерін жетік пайдаланған.Оларды сақтаудың бірнеше түрлерін білген. Сақтаудың әдіс-тәсілдері көшпелі тұрмыстың ауқымында сан ғасырлық тәжірбие негізінде қалыптасқан. Көп мерзімге сақталатын ет - соғым еті. Оны сақтаудың әдісі-мал етін алып, бұзып, тұздап, шошалада арысқа іліп, сорғыта отырып кептіру. Жылы мезгілдерде етті сақтау үшін оны жұқалап тіліп, тұздап, көлеңкеде бірнеше күн бойы жел қақтырып, ыстап кептіру көп тараған. Ыстау, көбіне, ет ұзақ қатпайтын жылы өлкелерде жасалады. Аяз қайтқан көктемнің алғашқы күндері арыстағы кепкен ет сүр ет деп аталады. Бізге жетпей ұмыт болған, жолазыққа дайындалатын еттің бір түрі - борша. Кепкен етті келіге салып түймештеп, ұнтақтайды, яғни боршалайды. Осы боршаны дорбаға салып алып жүреді. Қайнаған суға бір уысын салып, аз бұқтырып алып жесе - еті де, сорпасы да дайын жорық асы болады. Осыған ұқсас тәсілдермен жасалатын түймеш, жентек, парша(фарш) деген тағам түрлері бар. Сойылған малды мүшелегенде қолы мен санында үш-үш жіліктен он екі жілік болады. Қой еті мүшеленіп жіліктелгенде он үш мүшеден құралады. Олар екі жамбастан, екі ортан жіліктен екі асықты жіліктен, беломыртқадан, екі сүбеден, екі қабырға, төс, омыртқа, екі жауырын, екі тоқпан жілік, екі қар жілік, екі бұғана, мойыннан тұрады. Қойдың басы, жамбасы мен бауыры кәделі мүшелерге жатады. Қойдан басқа жылқының басын төртке бөлгендегі әрбір шекесі де қонаққа тартыла береді. Жылқыда кәделі мүшелер - қазы, қарта , жал, жая, одан кейінгі орында - жалпақ омыртқа, қарын, ұзын омыртқа, қысқа омыртқалар тұрса, басқа мүшелер үй иелерінің өзіне тиесілі. Жылқы сойғанда қазы, қарта, шұжық айналдырады. Қазы майының қалыңдығына байланысты кере қазы, дөңбек қазы, тобаяқ қазы, шынтақ қазы, бұл қазы деген атаулары бар. Ішекке сыймағанын тілше немесе тілшек ия болмаса телше деп атайды. Қазыны көбіне қысқа қарай сақтайды. Қазы сүрленген сайын дәмді болады.

Қазақша ет пісіру (Бесбармақ)

Етті үлкен қазанға салыып, су құйып пісіреді.Бір қайнаған соң сорпа бетіне шыққан қанды көбігін алып тастайды.Қатты қайнатпай баппен пісірсе, ет жұмсақ әрі сорпасы да дәмді болады.

Дереккөз

<ref>Сен білесің бе энциклопедиясы</ref>