|
|
| (17 қатысушының арадағы 25 түзетуі көрсетілмеген) |
| Жол нөмірі 1: |
Жол нөмірі 1: |
| − | {{Мемлекеттік қайраткер | + | {{Infobox Monarch |
| − | | түс = Қазақ ханы | + | | name = Әбілмамбет хан |
| − | | Қазақша есімі = Әбілмәмбет хан
| + | | title = Хан |
| − | | Шынайы есімі = | + | | image = <!--[[Сурет:Qasym Khan.jpg|200px|caption]]--> |
| − | | Суреті = | + | | caption = |
| − | | Сурет ені = | + | | reign = [[1730]]—[[1771]] |
| − | | Атауы = | + | | coronation = [[1730]] |
| − | | Титулы = [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]] | + | | othertitles = |
| − | | Ту = Kazakh Khanate.svg | + | | full name = |
| − | | Ту2 = | + | | predecessor = [[Болат хан]] |
| − | | Басқара бастады = 1730 | + | | successor = [[Абылай хан]] |
| − | | Басқаруын аяқтады = 1771
| + | | suc-type = |
| − | | Ізашары = [[Болат хан]] | + | | heir = |
| − | | Ізбасары = [[Абылай хан]] | + | | queen = |
| − | | Титулы_2 = | + | | consort = |
| − | | Ту_2 = | + | | issue = |
| − | | Ту2_2 =
| + | | royal house = [[Орыс хан]] үйі |
| − | | Реті_2 = | + | | royal anthem = |
| − | | Басқара бастады_2 = | + | | father = |
| − | | Басқаруын аяқтады_2 =
| + | | mother = |
| − | | Ізашары_2 =
| + | | date of birth = |
| − | | Ізбасары_2 =
| + | | place of birth = |
| − | | Титулы_3 = | + | | date of death = |
| − | | Ту_3 = | + | | place of death = |
| − | | Ту2_3 = | + | | date of burial = |
| − | | Реті_3 = | + | | place of burial = |
| − | | Басқара бастады_3 = | + | | notes = |
| − | | Басқаруын аяқтады_3 = | + | |}} |
| − | | Ізашары_3 =
| + | '''Әбілмамбет хан''' - ([[1730]]—[[1771]]) билік құрған. |
| − | | Ізбасары_3 = | + | |
| − | | Титулы_4 = | + | |
| − | | Ту_4 =
| + | |
| − | | Ту2_4 =
| + | |
| − | | Реті_4 =
| + | |
| − | | Басқара бастады_4 =
| + | |
| − | | Басқаруын аяқтады_4 =
| + | |
| − | | Ізашары_4 =
| + | |
| − | | Ізбасары_4 = | + | |
| − | | Туған күні = | + | |
| − | | Туған жері = | + | |
| − | | Қайтыс болған күні = | + | |
| − | | Қайтыс болған жері =
| + | |
| − | | Жерленді =
| + | |
| − | | Діні =
| + | |
| − | | Әкесі = [[Болат хан]]
| + | |
| − | | Анасы =
| + | |
| − | | Жұбайы =
| + | |
| − | | Балалары =
| + | |
| − | | Партиясы =
| + | |
| − | | Білімі =
| + | |
| − | | Қолтаңбасы =
| + | |
| − | | Сайты = | + | |
| − | | Commons =
| + | |
| − | | Марапаттары =
| + | |
| − | }} | + | |
| − | '''Әбілмәмбет хан''' (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) — хан.<ref>Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8</ref> [[Болат хан|Болат]] ханның үлкен ұлы, [[Тәуке хан|Тәуке]] ханның немересі. Сәмеке өлгеннен кейін [[Орта жүз]]ге хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref> | + | |
| | | | |
| − | ''1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, [[Орынбор]] қаласына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, [[Анна Иоановна]]ға ант берген. [[Жоңғар]] шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады''.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>
| + | {{Kazakh Khans}} |
| − | | + | |
| − | Әбілмәмбет хандық құрған тұста 18 ғасырдың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы [[Ералы]] сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Әбілмәмбет өзінің жақтастарымен Түркістан қаласына көшіп кетті. Орта жүз [[Абылай хан|Абылай]] мен [[Барақ]] сұлтандардың билігінде қалды. Әбілмәмбеттің үлкен ұлы [[Әбілпейіз]] Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді.
| + | |
| − | | + | |
| − | 1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, Абылайдың [[хан]] сайлануын қолдады.
| + | |
| − | | + | |
| − | Әбілмәмбет халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Әбілмәмбет ел үдесінен шыға алмаған “[[ақсүйек]]” ретінде сипатталған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == Дереккөздер ==
| + | |
| − | <references/>
| + | |
| − | | + | |
| − | {{Қазақ хандары}} | + | |
| − | | + | |
| − | [[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]]
| + | |
| − | [[Санат:1771 жылы қайтыс болғандар]]
| + | |
