Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Әбілмәмбет хан"

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

ш (25 түзету)
 
(12 қатысушының арадағы 19 түзетуі көрсетілмеген)
Жол нөмірі 1: Жол нөмірі 1:
{{Infobox Monarch
+
{{Мемлекеттік қайраткер
| name            = Әбілмәмбет хан
+
| түс        = Қазақ ханы
| title          = Хан
+
| Қазақша есімі        = Әбілмәмбет хан
| image           = <!--[[Сурет:Qasym Khan.jpg|200px|caption]]-->
+
| Шынайы есімі  =  
| caption        =  
+
| Суреті           =  
| reign          = [[1730]]—[[1771]]
+
| Сурет ені    =
| coronation      = [[1730]]
+
| Атауы            =
| othertitles    =
+
| Титулы              = [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]]
| full name       = Болатұлы Әбіл-Мұхаммед
+
| Ту              = Kazakh Khanate.svg
| predecessor     = [[Болат хан]]
+
| Ту2              =  
| successor      = [[Абылай хан]]
+
| Басқара бастады       = 1730
| suc-type        =
+
| Басқаруын аяқтады        = 1771
| heir           =
+
| Ізашары     = [[Болат хан]]
| queen          =
+
| Ізбасары          = [[Абылай хан]]
| consort         =
+
| Титулы_2            =
| issue          =  
+
| Ту_2            =  
| royal house     = [[Орыс хан]] үйі
+
| Ту2_2           =  
| royal anthem    =
+
| Реті_2            =  
| father          = [[Болат хан]]
+
| Басқара бастады_2    =
| mother          =
+
| Басқаруын аяқтады_2      =
| date of birth  =  
+
| Ізашары_2  =
| place of birth  =
+
| Ізбасары_2         =  
| date of death  =  
+
| Титулы_3            =  
| place of death  =
+
| Ту_3            =
| date of burial  =
+
| Ту2_3            =
| place of burial =  
+
| Реті_3            =
| notes          =  
+
| Басқара бастады_3     =  
|}}
+
| Басқаруын аяқтады_3      =  
'''Әбілмәмбет хан''' (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) —хан. [[Болат хан|Болат]] ханның үлкен ұлы, [[Тәуке хан|Тәуке]] ханның немересі. [[Сәмеке]] өлгеннен кейін [[Орта жүз|Орта жүзге]] хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған. ''1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, [[Орынбор]] қ-сына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, [[Анна Иоановна|Анна Иоановнаға]] ант берген. [[Жоңғар]] шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады''. Ә. хандық құрған тұста 18 ғ-дың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы [[Ералы]] сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Ә. өзінің жақтастарымен Түркістан қ-на көшіп кетті. Орта жүз [[Абылай хан|Абылай]] мен [[Барақ]] сұлтандардың билігінде қалды. Ә-тің үлкен ұлы [[Әбілпейіз]] Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді. 1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, [[Абылай]]дың [[хан]] сайлануын қолдады. Ә. халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Ә. ел үдесінен шыға алмаған “[[Ақсүйек|ақсүйек]]ретінде сипатталған.<ref>"Қазақ Энциклопедиясы"</ref><ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref>
+
| Ізашары_3  =
 +
| Ізбасары_3        =
 +
| Титулы_4            =
 +
| Ту_4            =
 +
| Ту2_4            =
 +
| Реті_4            =
 +
| Басқара бастады_4    =
 +
| Басқаруын аяқтады_4      =
 +
| Ізашары_4  =
 +
| Ізбасары_4        =
 +
| Туған күні      =
 +
| Туған жері    =
 +
| Қайтыс болған күні        =
 +
| Қайтыс болған жері      =
 +
| Жерленді      =
 +
| Діні      =
 +
| Әкесі              = [[Болат хан]]
 +
| Анасы              =
 +
| Жұбайы            =  
 +
| Балалары              =  
 +
| Партиясы            =  
 +
| Білімі        =  
 +
| Қолтаңбасы          =  
 +
| Сайты              =  
 +
| Commons            =  
 +
| Марапаттары            =
 +
}}
 +
'''Әбілмәмбет хан''' (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) — хан.<ref>Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8</ref> [[Болат хан|Болат]] ханның үлкен ұлы, [[Тәуке хан|Тәуке]] ханның немересі. Сәмеке өлгеннен кейін [[Орта жүз]]ге хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
  
==Пайдаланған әдебиет==
+
''1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, [[Орынбор]] қаласына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, [[Анна Иоановна]]ға ант берген. [[Жоңғар]] шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады''.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 +
 
 +
Әбілмәмбет хандық құрған тұста 18 ғасырдың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы [[Ералы]] сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Әбілмәмбет өзінің жақтастарымен Түркістан қаласына көшіп кетті. Орта жүз [[Абылай хан|Абылай]] мен [[Барақ]] сұлтандардың билігінде қалды. Әбілмәмбеттің үлкен ұлы [[Әбілпейіз]] Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді.
 +
 
 +
1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, Абылайдың [[хан]] сайлануын қолдады.
 +
 
 +
Әбілмәмбет халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Әбілмәмбет ел үдесінен шыға алмаған “[[ақсүйек]]” ретінде сипатталған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
 +
 
 +
== Дереккөздер ==
 
<references/>
 
<references/>
  
{{Kazakh Khans}}
+
{{Қазақ хандары}}
  
[[Санат:Тұлғалар]]
 
[[Санат:Ә]]
 
[[Санат:Тұлғалар]]
 
[[Санат:Монархтар]]
 
 
[[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]]
 
[[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]]
 
+
[[Санат:1771 жылы қайтыс болғандар]]
{{stub}}
+
{{wikify}}
+

17:20, 2017 ж. сәуірдің 14 кезіндегі нұсқасы

Үлгі:Мемлекеттік қайраткер Әбілмәмбет хан (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) — хан.<ref>Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8</ref> Болат ханның үлкен ұлы, Тәуке ханның немересі. Сәмеке өлгеннен кейін Орта жүзге хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>

1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, Орынбор қаласына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, Анна Иоановнаға ант берген. Жоңғар шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>

Әбілмәмбет хандық құрған тұста 18 ғасырдың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы Ералы сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Әбілмәмбет өзінің жақтастарымен Түркістан қаласына көшіп кетті. Орта жүз Абылай мен Барақ сұлтандардың билігінде қалды. Әбілмәмбеттің үлкен ұлы Әбілпейіз Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді.

1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, Абылайдың хан сайлануын қолдады.

Әбілмәмбет халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Әбілмәмбет ел үдесінен шыға алмаған “ақсүйек” ретінде сипатталған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>

Дереккөздер

<references/>

Үлгі:Қазақ хандары