Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Әбілмәмбет хан"
Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
ш (Бот: Санат:Ә дегеннен аластатты) |
|||
| Жол нөмірі 1: | Жол нөмірі 1: | ||
| − | {{ | + | {{Мемлекеттік қайраткер |
| − | | | + | | Қазақша есімі = Әбілмәмбет хан |
| − | | | + | | Шынайы есімі = |
| − | | | + | | Суреті = |
| − | | | + | | Сурет ені = |
| − | | | + | | Атауы = |
| − | | | + | | Титулы = [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]] |
| − | | | + | | Ту = |
| − | | | + | | Ту2 = |
| − | | | + | | Басқара бастады = 1730 |
| − | | | + | | Басқаруын аяқтады = 1771 |
| − | | | + | | Ізашары = [[Болат хан]] |
| − | | | + | | Ізбасары = [[Абылай хан]] |
| − | | | + | | Титулы_2 = |
| − | | | + | | Ту_2 = |
| − | | | + | | Ту2_2 = |
| − | | | + | | Реті_2 = |
| − | | | + | | Басқара бастады_2 = |
| − | | | + | | Басқаруын аяқтады_2 = |
| − | | | + | | Ізашары_2 = |
| − | | | + | | Ізбасары_2 = |
| − | | | + | | Титулы_3 = |
| − | | | + | | Ту_3 = |
| − | | | + | | Ту2_3 = |
| − | | | + | | Реті_3 = |
| − | | | + | | Басқара бастады_3 = |
| − | | | + | | Басқаруын аяқтады_3 = |
| − | |}} | + | | Ізашары_3 = |
| − | '''Әбілмәмбет хан''' (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) | + | | Ізбасары_3 = |
| + | | Титулы_4 = | ||
| + | | Ту_4 = | ||
| + | | Ту2_4 = | ||
| + | | Реті_4 = | ||
| + | | Басқара бастады_4 = | ||
| + | | Басқаруын аяқтады_4 = | ||
| + | | Ізашары_4 = | ||
| + | | Ізбасары_4 = | ||
| + | | Туылған күні = | ||
| + | | Туылған жері = | ||
| + | | Қайтыс болған күні = | ||
| + | | Қайтыс болған жері = | ||
| + | | Жерленді = | ||
| + | | Діні = | ||
| + | | Әкесі = [[Болат хан]] | ||
| + | | Анасы = | ||
| + | | Жұбайы = | ||
| + | | Балалары = | ||
| + | | Партиясы = | ||
| + | | Білімі = | ||
| + | | Қолтаңбасы = | ||
| + | | Сайты = | ||
| + | | Commons = | ||
| + | | Марапаттары = | ||
| + | }} | ||
| + | '''Әбілмәмбет хан''' (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) — хан.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref> [[Болат хан|Болат]] ханның үлкен ұлы, [[Тәуке хан|Тәуке]] ханның немересі. Сәмеке өлгеннен кейін [[Орта жүз|Орта жүзге]] хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref> | ||
| − | ==Пайдаланған әдебиет== | + | ''1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, [[Орынбор]] қаласына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, [[Анна Иоановна|Анна Иоановнаға]] ант берген. [[Жоңғар]] шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады''. |
| + | |||
| + | Әбілмәмбет хандық құрған тұста 18 ғасырдың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы [[Ералы]] сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Әбілмәмбет өзінің жақтастарымен Түркістан қаласына көшіп кетті. Орта жүз [[Абылай хан|Абылай]] мен [[Барақ]] сұлтандардың билігінде қалды. Әбілмәмбеттің үлкен ұлы [[Әбілпейіз]] Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді. | ||
| + | |||
| + | 1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, Абылайдың [[хан]] сайлануын қолдады. | ||
| + | |||
| + | Әбілмәмбет халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Әбілмәмбет ел үдесінен шыға алмаған “[[Ақсүйек|ақсүйек]]” ретінде сипатталған.<ref>"Қазақ Энциклопедиясы"</ref> | ||
| + | |||
| + | == Пайдаланған әдебиет == | ||
<references/> | <references/> | ||
{{Kazakh Khans}} | {{Kazakh Khans}} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]] | [[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
18:16, 2012 ж. ақпанның 3 кезіндегі түзету
Үлгі:Мемлекеттік қайраткер Әбілмәмбет хан (шамамен 1690 жылдың соңы — 1771, Түркістан) — хан.<ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref> Болат ханның үлкен ұлы, Тәуке ханның немересі. Сәмеке өлгеннен кейін Орта жүзге хан сайланған. Шыңғыс тұқымының аға тармағы — Жәдік әулетінен тарайды. Абылайдың билікке жетуіне себепші болған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
1740 және 1742 ж. Ор бекінісіне, Орынбор қаласына Орта жүздің белді старшын, сұлтандарын бастап келіп, Анна Иоановнаға ант берген. Жоңғар шапқыншылығы елге қауіп төндіріп тұрған жылдарда елдің басын қоса алмады. Алайда Абылай, Барақ сұлтандардың қазақ руларын қалмақтарға қарсы ұйымдастыруына кедергі жасамады.
Әбілмәмбет хандық құрған тұста 18 ғасырдың 30-жылдарының соңы 40-жылдарының басында, Әбілқайыр ұлы Ералы сұлтан Орта жүздің басты рулық бірлестіктерінің бірі — керейлерге билік жүргізді. 1744 ж. Әбілмәмбет өзінің жақтастарымен Түркістан қаласына көшіп кетті. Орта жүз Абылай мен Барақ сұлтандардың билігінде қалды. Әбілмәмбеттің үлкен ұлы Әбілпейіз Абылайды барынша қолдап, әкесінің соңынан ермеді.
1771 ж. әкесі қайтыс болғаннан кейін дәстүрлі құқынан өзі бас тартып, Абылайдың хан сайлануын қолдады.
Әбілмәмбет халық тарихында, хандық билігін сарқа пайдалана алмаған қайраткер ретінде белгілі. Халық шежіресінде де Әбілмәмбет ел үдесінен шыға алмаған “ақсүйек” ретінде сипатталған.<ref>"Қазақ Энциклопедиясы"</ref>
Пайдаланған әдебиет
<references/>
