Әбу Юсуф бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Әбу Жүсіп''' ''Әбу  Жүсіп  Жақып  бин  Ибрагим  әл-Күфи әл-Ансари'' (731, Куфа қаласы — 804 [[Бағдат]]) — [[мұсылмандық]] құқықтың ([[фикһ]]тің) білгірі, діндар [[ғалым]]. 13 жасынан [[шариғат]] заңдарын оқып үйренген. 751 — 66 ж. аралығында мұсылмандық-құқықтық мектептің негізін салушылардың бірі, көрнекті [[факих]] Әбу Ханифаның (786 — 809) шәкірті әрі көмекшісі болған. 767 ж. Әбу Жүсіп Бағдат қазиы қызметіне тағайындалған. Кейін оны [[халиф]] [[Харун әр-Рашид]] (786 — 809) жоғарғы мәртебелі қази қызметіне көтерді.

Әбу Жүсіп өмір бойы үш міндетті: мұжтахид (шариғат білгірі), факих (құқықтанушы) және қази (сот төрешісі) қызметін қатар атқарған. Ұстазы Әбу Ханифа негізін қалаған [[мазһаб]] (мұсылманның мінез-құлқын бағалаудың жосықты тәсілдерін ұсынған құқықтық мектеп) өкілі ретінде соттар төрелік құрып, [[үкім]] кесер кезде ұстануға тиіс адамгершілік-имандық қағидаларды уағыздады. [[ҚҰҚЫҚТАНУ|Құқықтанушы]] ғалым “[[Китаб әл-харадж]]” (“Алым-салық туралы кітап”) атты еңбегінде сот төрелігінің әділ болуын бақылау мемл-тің міндеті екенін жазды: “Істі дұрыс қарамағандықтан, түрмеге қамалғандар саны соншалықты көбейіп кетті — адамды абақтыға тығуды біледі, ал оның ісін қарап, ақ-қарасын тексерумен шаруасы жоқ. Сен өзіңнің уәзірлеріңе қамаудағылардың ісін күн сайын талқылап отыруды тапсыр: (соттың ұйғарымы бойынша) кімде-кім дене жазасына кесілсе, жазасын алсын да босатылсын, ал ешқандай теріс қылық істемегендер текке қамалып, жазықсыз жапа шекпесін” деді. Әсіресе, ол қазилардың әділеттілікке сүйенуге — мұсылмандар арасындағы дау-дамайды шешу кезінде [[парасат]]қа жүгінуге, бұра тартпауға тиістігін [[уағыз]]дады. Әбу Жүсіптің кейбір ой-пікірлері осы заманғы сот этикасының нормаларына пара-пар келеді. Мысалы, ол қазидың ақыл-есі кемісе, сезім мүшелері нашарласа,әдепсіз, ынсапсыз мінез байқатса, тура жолдан тайып, пара алса, істі әділ шешпесе, кәсіби білігін жетілдірмей, шалағайлыққа ұрынса, қызметінен кетуге, орнынан алынуға тиіс деген шарт қойған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>

==Әбу Юсуфтың кітаптары==
Ибн әл-Надим Әбу Юсуфтың мынадай кітаптары болған дейді <ref>«Әбу Ханифаның өміртарихы, фиқһы» Имам Мұхаммед Әбу Заһра. «әл-Фикр әл-Араби» баспасы. 1947 ж.</ref>

1.	Китаб әл-солат (Намаз кітабы)

2.	Китаб әл-закат (Зекет кітабы)

3.	Китаб әл-сиям (Ораза кітабы)

4.	Китаб әл-Фараид (Парыздар кітабы)

5.	Китаб әл-буйуғ (Сауда саттық кітабы)

6.	Китаб әл-Худуд

7.	Китаб әл-Уикәлә (Уәкілдік кітабы)

8.	Китаб әл-уасая (Өсиеттер кітабы)

9.	Китаб әлсайд уә әл забайих (Аңшылық, мал сою кітабы)

10.	Китаб әл-ғадаб уә әл-истибра

11.	Китаб ихтиләфул амсар

12.	Китаб әл-радду ъала Малик ибн Анас (Малик ибн Анасқа қарсы пікір)

13.	Рисәлә фил хараж илә әл-Рашид (халифа Рашидке арнап жазған мемлекеттің кіріс-шығысына қатысты үкімдер кітабы)

14.	Китаб әл-жауамиғ. Бұл кітапты Яхя ибн Халидке арнап жазады. Кітап қырық томнан құралған.

15.	Қазы Бишр бин әл-Уәлидтің риуаяты бойынша Әбу Юсуфтың 36 томнан тұратын қолжазбалары болған.

Бұдан басқа  «Китаб әл-Әсәр», «Ихтиләфу ибн Әбу Ләйлә уә әл-радду ъәлә сәйр әл-Аузағи», «Китаб әл-Хараж».

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Дін]]
[[Санат:Ислам]]
[[Санат:Тарих]]
[[Санат:Мұсылман ғалымдар]]
[[Санат:Исламтанушылар]]
[[Санат:798 жылы туғандар]]


{{Islam-stub}}