Әбу Йазид әл-Бистами бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Бистами, Әбу Йазид Тайфур б. Иса''' (туған жылы белгісіз - 875 жылы өлген) - парсының даңқты [[Мистика|мистигі]], ол
қайтыс болғаннан кейін ұйымдасқан [[Мистика|тайфурийаның]] [[Мистика|сопылық]] бағытының
эпонимі, мұсылман мистика ілімінің негізгі ағымдарының бірінің негізін қалаушы. Б-дің екі ағасы - Адам мен Әли де
сопылық жолын таңдады. Бистами бүкіл өмірін
Бистамда өткізіп, сонда дүниеден өткен.
Бистамиді мистика іліміне баулыған тәлімгер Әбу Әли ас-Синди сопы. Тәлімгер араб
тілін білмегендіктен, Бистами оған Құран оқуға, Құдайға құлшылық етуге қажетті
аяттарды үйретті, өз кезегінде тәлімгер
Бистамиге мистика әлемінің есігін ашты. Әбу Әли ас-Синдидің түп негізі [[Үндістан]]нан
шыққан дегенді сылтау етіп, кейбір Ислам танушылар Бистамидің идеясындағы [[монизм]] үндістердің мистик, философиясынан тараған деген тұжырым жасады.
Бистами іліміне ең алдымен асқан қуанышты
күйге бөлену және Құдайға [[құлшылық]]
етуден, махаббаттан мас болу тән. Олардың пайымдауынша өзін-өзі ұмытыл,
естен тана сүю түптің-түбінде Құдаймен
біте қайнасуға алып келмек. Өз басынан
өткізген тәжірибе жасау ахуалына сүйене
отырып Бистами Құдайдыңбірлігі туралы ойға
терең берілген жағдайда адам өзін-өзі толық жоғалтады, оны өзі де айқын сезеді деген қорытындыға келді. Жалпы алғанда Бистами
сопылыққа қатысты жекелеген түсініктерді
қалыптастырғанымен, бас-аяғы жинақы
бүтін бір ұғымға не өз доктринасын, мистикалық теориялық жүйе жасай алмады. Кұдайға,
адамға тән нәрселер арасын, яғни рухани
және материалдық бастауларды біріктіруге әрекеттенген ол бәрібір [[дуализм]]нің
ауқымынан шыға алмады. Бистамидің артында еңбектер қалған жоқ. Бізге дейін оның
500-ге жуық нақылдары жетті. Бұларды
сопының төңірегіндегілер, оның өсиетін
тыңдаушылар қағазға түсірген. Нақылдарды
оның шәкірті, немере інісі және көмекшісі
Әбу Мұса Иса б. араб, парсы тілінде хатқа
түсіріп, әйгілі әл-Джунайдқа табыс еткен.
Ол нақылдарды араб тіліне аударып, түсінік жазған. әл-Джунайд аударып, түсінік
жазған нақылдардың кейбірі ас-Саррадж,
әл-Кушайри, ас-Сулами және әл-Худжуири
еңбектерінде орын алып, б. з-ға жетті.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:Дін]]
[[Санат:Ислам]]


{{Islam-stub}}