Қилыбай Үсенұлы Медеубеков

Үлгі:Мемлекеттік қайраткер Үлгі:Ғалым Қилыбай Үсенұлы Медеубеков ( Шымкент облысы Ленин ауданы Ленинское селосында 15 мамыр 1929 жылы туған - Алматы қаласында 3 мамыр 2015 жылы қайтыс болған) — ғалым, қоғам қайраткері, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы (1978), профессор (1979), ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі (1996) және Қазақстанның ғылым мен техникаға еңбек сіңірген қайраткері (1997).

К.А. Тимирязев атындағы Мәскеу ауыл шаруашылығы академиясын бітірген (1953). Республиканың ғылыми-зерттеу мекемелерінде ғылыми жұмыстарымен айналысып, басшылық қызметтер атқарды. 1997 жылдан бастап Мал шаруашылығы және ветеринария ғылыми-өндірістік орталығында жұмыс жасады. Медеубековтың академик Ә.Еламановпен бірге жүргізген ғылыми-зерттеу жұмыстары нәтижесінде республикадағы биязы жүнді, жоғары өнімді қой тұқымы — солтүстік қазақ мериносы шығарылды. Ол академик В.А. Больмонттың бастамасымен қолға алынған ағылшынның биязылау кроссбред жүнді қойларын жерсіндіру, сондай-ақ линкольн, ромни-марш, бордер-лейстер бітімдес қойлардың отандық репродукторларын құру жұмыстарын жалғастырды. Оның негізгі ғылыми ізденістері бағалы қой тұқымдарының гендік қорын сақтауға, жетілдіру және көбейтуге, таза тұқымды австралия мериностарының репродукторын құруға, солтүстік қазақ мериносын асылдандыруға және биязылау жүнді, төлді көп беретін қой тұқымын шығаруға бағытталған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том</ref>

Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы (1980-1991 жж.), КСРО Жоғарғы Кеңесі Одақтар Кеңесінің депутаты (1979-1990), Ленин атындағы Бүкілодақтық ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының (ВАСХНИЛ) вице-президенті, оның Шығыс бөлімшесі төралқасының төрағасы қызметтерін атқарған.<ref>Назарбаев академик Қилыбай Медеубековтің қайтыс болуына байланысты көңіл айтты</ref>

500-ден астам ғылыми еңбек жазған. Қазақстан Мемлекеттік сыйлық лауреаты (1974). Октябрь революциясы, “Халықтар достығы” және екі мәрте Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, медальдармен марапатталған.

Өмір жолы

• 1948 жыл - Қазығұрт ауданының Ленинское селосында 10-сыныптық мектепте бітіруі;
• 1953 жыл - К.А. Тимирязев атындағы Ленин және Еңбек Қызыл Ту ордендарымен марапатталған Мәскеу ауыл шаруашылық академиясының зоотехникалық факультетін үздік бітірген;
• 1957 жыл — аспирантураны бітіріп, Медеубеков кандидаттық диссертациясын табысты қорғады;
• 1957 жыл — КСРО ауыл шаруашылық министрлігімен ЛАШҒБАның Қазақ филиалына жіберіледі;
• 1962 жылдың 17 қазаны - Қазақ ғылыми зерттеу технологиялық мал шаруашылығы институтының (ҚҒЗТМИ) директоры ретінде тағайындалды;
• 1978 жыл — «Оңтүстік Қазақстанның кроссбредтік қой шаруашылығың ғылыми негіздері» темасына Бүкілкеңестік мал шаруашылығы институтында докторлық диссертациясын қорғады;
• 1979 — 1991 жылдары — Ленин атындағы бүкілкеңестік ауыл шаруашылығы академиясының вице-президенті, ЛАҒШБАның Шығыс өкілдігінде Қазақстан және Қырғызстан бойынша председателі жұмыстарын атқарды;
• 1972 жыл — ЛАҒШБАның тілші-мүшесі ретінде тағайындалды;
• 1982 жыл — ЛАҒШБАның академигі ретінде тағайындалды;
• 1980 — 1990 жылдары — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңес депутаты;
• 1989 жылдың 26 наурызы — 1991 жылдың 26 желтоқсан аралығы — Халық депутаттар Кеңесінің Халық депутаты;
• 1980 — 1991 жылдары — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің председателі;
• 1992 жыл — Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымдарының академиясының академигі ретінде тағайындалды;
• 1996 жыл — Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі ретінде тағайындалды;
• 1998 жыл — Қазақ ұлттық аграрлық университетінің профессоры.

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}