Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Қазақ хандары"

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

(→‎Бетсуреттері)
ш (25 түзету)
 
(4 қатысушының арадағы 17 түзетуі көрсетілмеген)
Жол нөмірі 30: Жол нөмірі 30:
 
| сайт
 
| сайт
 
}}
 
}}
−
 
 
'''Қазақ хандығының ханы''' — [[Қазақ хандығы|Қазақ Хандығы]]ның басшысы, Қазақ әскерінің бас қолбасшысы.
 
'''Қазақ хандығының ханы''' — [[Қазақ хандығы|Қазақ Хандығы]]ның басшысы, Қазақ әскерінің бас қолбасшысы.
  
Жол нөмірі 44: Жол нөмірі 43:
 
! width="5%" | №
 
! width="5%" | №
 
! width="20%" | Есімі
 
! width="20%" | Есімі
−
! width="20%" | Әкесінің аты
+
! width="20%" | Бетсуреті
 
! width="15%" | Таққа отырған жылы
 
! width="15%" | Таққа отырған жылы
 
! width="15%" | Тақтан кеткен жылы
 
! width="15%" | Тақтан кеткен жылы
Жол нөмірі 53: Жол нөмірі 52:
 
| 1
 
| 1
 
| [[Керей хан]]
 
| [[Керей хан]]
−
| [[Болат хан (Алтын Орда)|Болат хан]]
+
| [[Сурет:Керей хан.tif|100px|Керей хан бетсуреті]]
 
| [[1465 жыл]]
 
| [[1465 жыл]]
 
| [[1474 жыл]]
 
| [[1474 жыл]]
Жол нөмірі 60: Жол нөмірі 59:
 
| 2
 
| 2
 
| [[Әз-Жәнібек хан|I Жәнібек хан]]
 
| [[Әз-Жәнібек хан|I Жәнібек хан]]
−
| [[Барақ хан]]
+
| [[Сурет:Жәнібек хан.jpg|100px|I Жәнібек хан бетсуреті]]
 
| [[1474 жыл]]
 
| [[1474 жыл]]
 
| [[1480 жыл]]
 
| [[1480 жыл]]
Жол нөмірі 67: Жол нөмірі 66:
 
| 3
 
| 3
 
| [[Бұрындық хан]]
 
| [[Бұрындық хан]]
−
| Керей хан
+
|
 
| [[1480 жыл]]
 
| [[1480 жыл]]
 
| [[1511 жыл]]
 
| [[1511 жыл]]
Жол нөмірі 74: Жол нөмірі 73:
 
| 4
 
| 4
 
| [[Қасым хан]]
 
| [[Қасым хан]]
−
| I Жәнібек хан
+
| [[Сурет:Kasymkhan.jpg|100px|Қасым хан бетсуреті]]
 
| [[1511 жыл]]
 
| [[1511 жыл]]
 
| [[1521 жыл]]
 
| [[1521 жыл]]
Жол нөмірі 81: Жол нөмірі 80:
 
| 5
 
| 5
 
| [[Мамаш хан]]
 
| [[Мамаш хан]]
−
| Қасым хан
+
| —
 
| [[1521 жыл]]
 
| [[1521 жыл]]
 
| [[1523 жыл]]
 
| [[1523 жыл]]
Жол нөмірі 88: Жол нөмірі 87:
 
| 6
 
| 6
 
| [[Тахир хан]]
 
| [[Тахир хан]]
−
| [[Әдік сұлтан]]
+
| —
 
| [[1523 жыл]]
 
| [[1523 жыл]]
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1533 жыл]]
Жол нөмірі 97: Жол нөмірі 96:
 
| —
 
| —
 
| [[Ахмет хан]]<br /><small>Сырдария сұлтаны</small>
 
| [[Ахмет хан]]<br /><small>Сырдария сұлтаны</small>
−
| [[Жаныс сұлтан]]
+
| —
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1535 жыл]]
 
| [[1535 жыл]]
Жол нөмірі 104: Жол нөмірі 103:
 
| —
 
| —
 
| [[Тоғым хан]]<br /><small>Түркістан сұлтаны</small>
 
| [[Тоғым хан]]<br /><small>Түркістан сұлтаны</small>
−
| [[Жәдік сұлтан]]
+
| —
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[27 шілде]] [[1537 жыл]]
 
| [[27 шілде]] [[1537 жыл]]
Жол нөмірі 111: Жол нөмірі 110:
 
| —
 
| —
 
| [[Бұйдаш хан]]<br /><small>Жетісу сұлтаны</small>
 
| [[Бұйдаш хан]]<br /><small>Жетісу сұлтаны</small>
−
| Әдік сұлтан
+
|
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1533 жыл]]
 
| [[1538 жыл]]
 
| [[1538 жыл]]
Жол нөмірі 120: Жол нөмірі 119:
 
| 7
 
| 7
 
| [[Хақназар хан]]
 
| [[Хақназар хан]]
−
| Қасым хан
+
|
 
| [[1538 жыл]]
 
| [[1538 жыл]]
 
| [[1580 жыл]]
 
| [[1580 жыл]]
Жол нөмірі 127: Жол нөмірі 126:
 
| 8
 
| 8
 
| [[Шығай хан]]
 
| [[Шығай хан]]
−
| Жәдік сұлтан
+
|
 
| [[1580 жыл]]
 
| [[1580 жыл]]
 
| [[1582 жыл]]
 
| [[1582 жыл]]
Жол нөмірі 134: Жол нөмірі 133:
 
| 9
 
| 9
 
| [[Тәуекел хан]]
 
| [[Тәуекел хан]]
−
| Шығай хан
+
|
 
| [[1582 жыл]]
 
| [[1582 жыл]]
 
| [[1598 жыл]]
 
| [[1598 жыл]]
Жол нөмірі 141: Жол нөмірі 140:
 
| 10
 
| 10
 
| [[Есім хан]]
 
| [[Есім хан]]
−
| Шығай хан
+
|
 
| [[1598 жыл]]
 
| [[1598 жыл]]
 
| [[1628 жыл]]
 
| [[1628 жыл]]
Жол нөмірі 148: Жол нөмірі 147:
 
| 11
 
| 11
 
| [[Жәнібек хан Есімұлы|ІІ Жәнібек хан]]
 
| [[Жәнібек хан Есімұлы|ІІ Жәнібек хан]]
−
| Есім хан
+
| —
 
| [[1628 жыл]]
 
| [[1628 жыл]]
 
| [[1643 жыл]]
 
| [[1643 жыл]]
Жол нөмірі 157: Жол нөмірі 156:
 
| 12
 
| 12
 
| [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]]
 
| [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]]
−
| Есім хан
+
|
 
| [[1643 жыл]]
 
| [[1643 жыл]]
 
| [[1652 жыл]]
 
| [[1652 жыл]]
Жол нөмірі 164: Жол нөмірі 163:
 
| 13
 
| 13
 
| [[Батыр хан]]
 
| [[Батыр хан]]
−
| Бөлекей сұлтан
+
|
 
| [[1652 жыл]]
 
| [[1652 жыл]]
 
| [[1680 жыл]]
 
| [[1680 жыл]]
Жол нөмірі 171: Жол нөмірі 170:
 
| 14
 
| 14
 
| [[Тәуке хан]]
 
| [[Тәуке хан]]
−
| Жәңгір хан
+
|
 
| [[1680 жыл]]
 
| [[1680 жыл]]
 
| [[1715 жыл]]
 
| [[1715 жыл]]
Жол нөмірі 178: Жол нөмірі 177:
 
| 15
 
| 15
 
| [[Қайып хан]]
 
| [[Қайып хан]]
−
| Қысырау сұлтан
+
| —
 
| [[1715 жыл]]
 
| [[1715 жыл]]
 
| [[1718 жыл]]
 
| [[1718 жыл]]
Жол нөмірі 187: Жол нөмірі 186:
 
| 16
 
| 16
 
| [[Болат хан]]
 
| [[Болат хан]]
−
| Тәуке хан
+
| —
 
| [[1718 жыл]]
 
| [[1718 жыл]]
 
| [[1729 жыл]]
 
| [[1729 жыл]]
Жол нөмірі 194: Жол нөмірі 193:
 
| 17
 
| 17
 
| [[Әбілмәмбет хан]]
 
| [[Әбілмәмбет хан]]
−
| Болат хан
+
| —
 
| [[1734 жыл]]
 
| [[1734 жыл]]
 
| [[1771 жыл]]
 
| [[1771 жыл]]
Жол нөмірі 201: Жол нөмірі 200:
 
| 18
 
| 18
 
| [[Абылай хан]]
 
| [[Абылай хан]]
−
| Көркем Уәли сұлтан
+
| [[Сурет:Abylai Khan.jpg|100px|Абылай хан бетсуреті]]
 
| [[1771 жыл]]
 
| [[1771 жыл]]
 
| [[1781 жыл]]
 
| [[1781 жыл]]
Жол нөмірі 208: Жол нөмірі 207:
 
| 19
 
| 19
 
| [[Кенесары хан]]
 
| [[Кенесары хан]]
−
| [[Қасым сұлтан]]
+
| [[Сурет:Ulyhanblack.jpg|100px|Кенесары хан бетсуреті]]
 
| [[1841 жыл]]
 
| [[1841 жыл]]
 
| [[1847 жыл]]
 
| [[1847 жыл]]
Жол нөмірі 214: Жол нөмірі 213:
 
|}
 
|}
  
−
==Бетсуреттері==
+
{{Қазақ хандары}}
−
<gallery mode="traditional" widths="px" heights="px">
+
−
Сурет:Керей хан.tif|thumb|[[Керей хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Жәнібек хан.jpg|thumb|[[Әз-Жәнібек хан|I Жәнібек ханның]] бетсуреті
+
−
Сурет:Бұрындық хан.png|thumb|[[Бұрындық хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Kasymkhan.jpg|thumb|[[Қасым хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Бұйдаш хан.jpg|thumb|[[Бұйдаш хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Хақназар хан.png|thumb|[[Хақназар хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Шығай хан.png|thumb|[[Шығай хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Тәуекел хан.png|thumb|[[Тәуекел хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Есім хан.jpg|thumb|[[Есім хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Жәңгір хан.jpg|thumb|[[Салқам Жәңгір хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Батыр хан.jpg|thumb|[[Батыр хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Тәуке хан.jpg|thumb|[[Тәуке хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Abylai Khan.jpg|thumb|[[Абылай хан]]ның бетсуреті
+
−
Сурет:Ulyhanblack.jpg|thumb|[[Кенесары хан]]ның бетсуреті
+
−
</gallery>
+
  
−
==Сілтемелер==
+
[[Санат:Қазақ хандары]]
−
* [[Қазақ хандығы]]
+
−
* [[Қазақ хандығының тарихы]]
+
−
* [[Қазақ хандары]]
+
−
* [[Хан]]
+

17:20, 2017 ж. сәуірдің 14 кезіндегі нұсқасы

Үлгі:Монарх (титул) Қазақ хандығының ханы — Қазақ Хандығының басшысы, Қазақ әскерінің бас қолбасшысы.

Қазақ хандарының барлығы Шыңғыс ханның ұрпақтары, яғни Шыңғыс хан әулетіне жатады. Қазақ Хандығы өз заманындағы ең қуатты елдерінің бірі болатын. Қасым хан тұсында Қазақ әскерінде жауынгерлер саны 300 мыңға жетті, ал Есім хан тұсында олардың саны 400 мыңнан асты. Осы хандар тек саясатпен ғана емес, соғыс ісімен, заңнамамен де айналысқан.

Қасым хан дәуірінде "Қасқа жол", Есім хан тұсында "Ескі жол" және Тәуке хан заманында "Жеті жарғы" атты заңдар жинақтары жарық көрді.

Қазақ хандарының резиденциялары әртүрлі замандарда әртүрлі жерлерде болды. Қасым хан тұсында резиденция жуырда жаулап алынған Сарайшық қаласында болды. 1599 жылы Есім хан резиденцияны Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің Үлкен Ақсарай және Кіші Ақсарай атты бөлмелеріне көшірді. Сол кесенеде бірнеше қазақ хандары жерленді. Ал Есім ханның өзінде Түркістан қаласында жеке кесенесі бар. Қасым ханда Сарайшықтағы кесенесі бар.

Қазақ хандығы хандарының тізімі

№ Есімі Бетсуреті Таққа отырған жылы Тақтан кеткен жылы Билік еткен уақыты
Құрылу дәуірі
(1465 жыл — 1533 жыл)
1 Керей хан Керей хан бетсуреті 1465 жыл 1474 жыл 9
2 I Жәнібек хан I Жәнібек хан бетсуреті 1474 жыл 1480 жыл 6
3 Бұрындық хан 1480 жыл 1511 жыл 31
4 Қасым хан Қасым хан бетсуреті 1511 жыл 1521 жыл 10
5 Мамаш хан — 1521 жыл 1523 жыл 2
6 Тахир хан — 1523 жыл 1533 жыл 10
Ханаралық дәуірі
(1533 жыл — 1538 жыл)
— Ахмет хан
Сырдария сұлтаны 		— 1533 жыл 1535 жыл 2
— Тоғым хан
Түркістан сұлтаны 		— 1533 жыл 27 шілде 1537 жыл 4
— Бұйдаш хан
Жетісу сұлтаны 		1533 жыл 1538 жыл 5
Өркендеу дәуірі
(1538 жыл — 1643 жыл)
7 Хақназар хан 1538 жыл 1580 жыл 42
8 Шығай хан 1580 жыл 1582 жыл 2
9 Тәуекел хан 1582 жыл 1598 жыл 16
10 Есім хан 1598 жыл 1628 жыл 30
11 ІІ Жәнібек хан — 1628 жыл 1643 жыл 15
Жоңғар шапқыншылығының дәуірі
(1643 жыл — 1718 жыл)
12 Жәңгір хан 1643 жыл 1652 жыл 9
13 Батыр хан 1652 жыл 1680 жыл 28
14 Тәуке хан 1680 жыл 1715 жыл 35
15 Қайып хан — 1715 жыл 1718 жыл 3
Ыдырау дәуірі
(1718 жыл — 1847 жыл)
16 Болат хан — 1718 жыл 1729 жыл 11
17 Әбілмәмбет хан — 1734 жыл 1771 жыл 37
18 Абылай хан Абылай хан бетсуреті 1771 жыл 1781 жыл 10
19 Кенесары хан Кенесары хан бетсуреті 1841 жыл 1847 жыл 6

Үлгі:Қазақ хандары

«http://kk.encyclopedia.kz/index.php?title=Қазақ_хандары&oldid=606» бетінен алынған