Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Шығай хан"

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

ш (38 түзету)
 
(23 қатысушының арадағы 33 түзетуі көрсетілмеген)
Жол нөмірі 1: Жол нөмірі 1:
{{Infobox Monarch
+
{{Мемлекеттік қайраткер
| name            = Шығай хан
+
| түс        = Қазақ ханы
| title          = Хан
+
| Қазақша есімі        = Шығай хан
| image           = <!--[[Сурет:Qasym Khan.jpg|200px|caption]]-->
+
| Шынайы есімі  =  
| caption        =  
+
| Суреті           =
| reign          = [[1580]]—[[1582]]
+
| Сурет ені    =
| coronation      = [[1580]]
+
| Атауы            =
| othertitles    =
+
| Титулы              = 8-ші [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]]
| full name       =  
+
| Ту              = Kazakh Khanate.svg
| predecessor     = [[Хақ-Назар хан]]
+
| Ту2              =  
| successor      = [[Тәуекел хан]]
+
| Басқара бастады       = 1580
| suc-type        =
+
| Басқаруын аяқтады        = 1582
| heir           =
+
| Ізашары     = [[Хақ-Назар хан]]
| queen          =
+
| Ізбасары          = [[Тәуекел хан]]
| consort         =
+
| Титулы_2            =
| issue          =  
+
| Ту_2            =  
| royal house     = [[Орыс хан]] үйі
+
| Ту2_2           =  
| royal anthem    =
+
| Реті_2            =  
| father          =  
+
| Басқара бастады_2    =
| mother          =
+
| Басқаруын аяқтады_2      =
| date of birth  =
+
| Ізашары_2  =
| place of birth  =
+
| Ізбасары_2         =  
| date of death  =
+
| Титулы_3            =  
| place of death  =
+
| Ту_3            =
| date of burial  =
+
| Ту2_3            =
| place of burial =  
+
| Реті_3            =
| notes           =  
+
| Басқара бастады_3    =
|}}
+
| Басқаруын аяқтады_3      =
 +
| Ізашары_3  =
 +
| Ізбасары_3        =
 +
| Титулы_4            =
 +
| Ту_4            =
 +
| Ту2_4            =
 +
| Реті_4            =
 +
| Басқара бастады_4    =
 +
| Басқаруын аяқтады_4      =
 +
| Ізашары_4  =
 +
| Ізбасары_4        =
 +
| Туған күні      = 1500
 +
| Туған жері     =[[Қазақ хандығы]]
 +
| Қайтыс болған күні        = 1582
 +
| Қайтыс болған жері      = Кум-Ушкент
 +
| Жерленді      =  
 +
| Діні      = [[ислам]]
 +
| Әкесі              = [[Жәдік сұлтан]]
 +
| Анасы              =Абайқан бегім
 +
| Жұбайы            = 1)Байым бегім
 +
 
 +
2)Яхшым бегім
 +
 
 +
3)Дадым бегім
 +
| Балалары              = ұлдары: [[Тәуекел хан]], [[Есім хан]], [[Ондан сұлтан]], Шахым(Шах-Мұхаммед) сұлтан, Ибрагим сұлтан, Али сұлтан, Сулум сұлтан, Сейтқұл сұлтан
 +
қыздары: [[Сабырбике Сұлтан Ханым]], Алтун Ханым, [[Сүзге ханым]], Ляля Ханым
 +
| Партиясы            =  
 +
| Білімі        =
 +
| Қолтаңбасы           =  
 +
| Сайты              =
 +
| Commons            =
 +
| Марапаттары            =
 +
}}
 
'''Шығай хан''' — ([[1580]]—[[1582]] жж.) билік құрған.
 
'''Шығай хан''' — ([[1580]]—[[1582]] жж.) билік құрған.
  
Қазақ ханы болып [[Әз-Жәнібек хан|Жәнібектің]] ұрпағы Шығай сайланды. Ол екі-ақ жыл билік құрды.  
+
[[Хақназар хан]] қаза болған соң оның орнына [[Жәдік сұлтан]]ның баласы, [[Жәнібек хан]]ның немересі Шығай 1580-1582 жылдары хан болды. Ол бұл кезде сексен жаста болғанымен, қазақтардың ішінде беделді хан болды. Оның өміріне қатысты мәліметтер тарихта аз сақталған. Шығай хан қазақ хандығының сыртқы саясатындағы [[Хақназар хан]] ұстаған бағытты жалғастырды. Ол [[Шайбани]] мұрагерлерінің арасындағы қақтығыстарды қазақ мемлекетін нығайту мақсатында ұтымды пайдаланды.
 +
 
 +
1582 жылы [[Бұхара]] ханы [[Абдолла Хан II|Абдолла]], қазақ ханы Шығай және оның баласы [[Тәуекел хан|Тәуекел сұлтанмен]] күш біріктіріп, [[Ташкент]] билеушісі [[Баба сұлтан]]ға қарсы Ұлытау жорығын  ұйымдастырды. Баба сұлтан жеңіліп, Дешті-Қыпшақ даласына қашады, өзбек, қазақ әскерлері Баба сұлтанды [[Сарысу]]ға, Ұлытауға дейін қуады. Шығай хан сол жорықта қайтыс болды. [[Түркістан]]ға қайтып келе жатқан Баба сұлтанды [[Тәуекел хан|Тәуекел сұлтан]] өлтіріп, басын Абдоллаға әкеледі. Қас жауын жойғанға риза болған Абдолла хан Тәуекелге [[Самарқан]] өлкесіндегі [[Африкент]] уәлаятын тарту етеді.
 +
 
 +
1582 жылы Шығай хан қайтыс болғаннан кейін таққа оның ұлы Тәуекел (1582-1598 жж.) отырады.
 +
 
 +
== Дереккөздер ==
 +
{{дереккөздер}}
  
Шығай өзбек ханы Абдаллахтың [[Түркістан]] арқылы өткен атақты жорығына қатынасты. Абдаллах [[Сырдария]] қалаларын бағындырып, онда өз адамдарын басшылыққа қойды. Қазақ билеушілеріне сыйлық ретінде Орта Азия жерінен үлес берді.
+
{{Қазақ хандары}}
  
{{Kazakh Khans}}
+
[[Санат:Шыңғыс ханның ұрпақтары]]
 +
[[Санат:Жәдік әулеті]]

17:20, 2017 ж. сәуірдің 14 кезіндегі нұсқасы

Үлгі:Мемлекеттік қайраткер Шығай хан — (15801582 жж.) билік құрған.

Хақназар хан қаза болған соң оның орнына Жәдік сұлтанның баласы, Жәнібек ханның немересі Шығай 1580-1582 жылдары хан болды. Ол бұл кезде сексен жаста болғанымен, қазақтардың ішінде беделді хан болды. Оның өміріне қатысты мәліметтер тарихта аз сақталған. Шығай хан қазақ хандығының сыртқы саясатындағы Хақназар хан ұстаған бағытты жалғастырды. Ол Шайбани мұрагерлерінің арасындағы қақтығыстарды қазақ мемлекетін нығайту мақсатында ұтымды пайдаланды.

1582 жылы Бұхара ханы Абдолла, қазақ ханы Шығай және оның баласы Тәуекел сұлтанмен күш біріктіріп, Ташкент билеушісі Баба сұлтанға қарсы Ұлытау жорығын ұйымдастырды. Баба сұлтан жеңіліп, Дешті-Қыпшақ даласына қашады, өзбек, қазақ әскерлері Баба сұлтанды Сарысуға, Ұлытауға дейін қуады. Шығай хан сол жорықта қайтыс болды. Түркістанға қайтып келе жатқан Баба сұлтанды Тәуекел сұлтан өлтіріп, басын Абдоллаға әкеледі. Қас жауын жойғанға риза болған Абдолла хан Тәуекелге Самарқан өлкесіндегі Африкент уәлаятын тарту етеді.

1582 жылы Шығай хан қайтыс болғаннан кейін таққа оның ұлы Тәуекел (1582-1598 жж.) отырады.

Дереккөздер

Үлгі:Дереккөздер

Үлгі:Қазақ хандары