Шеркез бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{taxobox
|name = Шеркез
|image =  Salsola soda Rignanese.jpg
|regnum = [[Өсімдіктер]]
|unranked_divisio =  
|unranked_classis =  [[Қос жарнақтылар]]
|unranked_ordo =  
|ordo =  
|familia = [[Алабұталар тұқымдасы]]
|genus =  '''Шеркез''' (''Salsola'')
|species =  
|binomial =  
|binomial_authority =   
|}}
 
'''Шеркез''' ({{lang-la|Salsola}}) - [[алабұталар тұқымдасы]]на жататын, биіктігі 3 метрге жететін, көп жылдық, бұталы өсімдік.

=== Ботаникалық сипаты ===
[[Сурет:Шеркез.jpg|thumb|left|180px|]]
* Қабығы ақ сұрғылт түсті.
* Жапырақтары жіңішке кезектесе орналасқан.
* Гүлдері майда, жапырақтарының қуысында масаша тәрізденіп өскен.
* Жемісі - шар тәрізді қанатты жаңғақ.
* [[Мамыр]] айынан [[қараша]] айына дейін гүлдейді. Құмды жерлерде және далалы аймақтарда өседі.
Шеркездің аз жапырақты түрі - биіктігі 120 см-ге дейін жететін аласа бұта.
* Жапырақтары қалыңдау әрі тықыр болады.
* Сазды және тастақты беткейлерде, сортаңды және құмды жерлерде өседі.

=== Құрамы және емдік қасиеті ===
Дәрі жасау үшін күзде шеркездің жемісі мен қалған гүлдерін жинайды. Ал азжапырақты шеркездің көк бұталарын пышақпен кесіп алады. Құрамында сальсолин, сальсолидин деге [[алкалоидтар]], сальсомин бар.
* Медицинада шеркездің спритті тұнбасы мен сальсолин, сальсолидин деген алкалоидтері қолданылады. Олармен қан қысымын төмендететін, мидың қан тамырларын кеңейтетін, жалпы [[жүйке жүйесі]]н тыныштандыратын қасиеттері бар. Осыған байланысты бұл өсімдіктерді қан қысымы көтерілгендебас ауырғанда, бас айналғанда емге қолданады. 
* Бауыры және бүйрегі ауыратын, жүрегінің қызметі нашарлаған адамдарға шеркезді дәрі ретінде пайдалануға болмайды.

=== Дәріні дайындау және қолдану тәсілі ===
* Өсімдік жемістері мен гүлдерінің, немесе кептірілген жас бұтақтарының ұнтақталған 20 грамын 1 стақан қайнап тұрған суға салып, жарты сағат тұндырады да, жарты ас қасықтан күніне 2-3 рет ішеді.
* Спиртті тұнба: ұнтақталған өсімдік  жемістерінің 1 ас қасығын жарты стақан араққа салып 8-10 күн тұндырады да, 60 тамшыдан күніне 2-3 рет ішеді.<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

== Тағы қараңыз ==
* [[Дәрілік өсімдіктер]]

[[Санат:Қызылқұйрық тұқымдасы]]
[[Санат:Дәрілік өсімдіктер]]
[[Санат:Қазақстан флорасы]]