Түймекент орта ғасырлық қала бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Түймекент'''<ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref> – ортағасырлық қаланың орны. [[Жамбыл облысы]] [[Байзақ ауданы]] [[Түймекент]] ауылының оңтүстік-шығыс шетінде, [[Талас өзені]]нің оң жағалауында орналасқан.

Қалада алғаш [[1894]] жылы [[Бартольд Василий Владимирович|В.В. Бартольд]] болып, бұл қалашық Тараздың орны емес деген пікір айтқан. 1936 – 38 жылдары Жетісу археологиялық экспедициясы (жетек. [[Бернштам Александр Натанович|А.Н. Бернштам]]) зерттеген. 1986 жылы Ш.Уәлиханов атындағы Тарих, археология және этнография инистутының [[тарих]] және [[мәдениет]] ескерткіштері қоғамының археологиялық экспедициясы отряды (жетек. [[Байпақов Карл Молдахметұлы|К.Байпақов]]) қайта зерттеу жүргізді. Қалашықтың жобасын қағазға түсіріп, жол салу кезінде бұзылған жерлерін анықтады. 2000 жылы Оңтүстік Қазақстан кешенді археологиялық экспедициясы (жетек. Байпақов) кішігірім қазба жұмыстарын жүргізді. Қалашықтың жобасы тікбұрышты, аумағы 250*310 м төбе. Бұрыштары дүниенің төрт нүктесімен бағыттас салынған. Айналдыра мұнаралы биік дуалмен қоршалған. Төрт қабырғасының әрқайсысының бойында 7 мұнара болған. Сыртқы дуалдың биіктігі 4 – 6 м, мұнараларының биіктігі 4,5 – 7 м. Қалашықтың сыртқы қақпалары солтүстік-батыс және оңтүстік-батыс қабырғаларының бойында. Цитадельдің қираған орны қалашықтың ортасында. Оның табанының өлшемі 40*15 м, үстіңгі жағы 15*15 м. Цитадельдің оңтүстік аумағынан ұзындығы 40 м жалмен қоршалған ауласы жалғасады. Қалашықтың ішкі жағында көшелер мен оларды жағалай салынған тұрғын үйлердің іздері байқалады. Дуалдың бұзылған жерлері қабырғаның қам кірпіштер мен пахса блоктарынан қаланғандығын көрсетеді. Қабырғаның ені 7 – 8 м, сақталған биіктігі 3 м. Қазба барысында жиналған қыш ыдыстардың сынықтары мен археол. заттар 7 – 12 ғасырларға жатады. Түймекент қалашығында осы өңір билеушілерінің тұрған орданың орны болуы мүмкін деген де пікір бар.

== Дереккөздер ==
<references/>

[[Санат:Қазақстан көне қалалары]]