Сан-Стефан бітім шарты бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:HouseOfSanStefanoTreaty.jpg|thumb|250px|right|Осы ғимаратта Сан-Стефан бітім шартына қол қойылған]]
[[Сурет:San-Stefano borders.jpg|thumb|250px|right|Сан-Стефан бітім шарты бойынша балкан мемлекеттердің және Ресейдің шекаралары]]
'''Сан-Стефан бітім шарты''' (19 ақпан (3 наурыз) 1878жыл) - 1877-78 жылғы орыс-түрік соғысын аяқтаған шарт. Балкан халықтары [[Османлы империясы]]ның қысымынан босау үшін маңызы зор болды.

1877-78 жылғы Орыс-Түркия соғысының нәтижесінде [[Ресей]] әскері Османлы империясының бүкіл европалық бөлімін басып алды.  1878 ж. 16 наурызда Сан-Стефанода (Константинопольдің батыс  провинциясы, қазіргі Ешилькёй (''Yeşilköy'')  Стамбулдың  Бакыркёй ауданында)  Ресей жағынан [[Константинополь]]дағы бұрынғы елші - граф Николай Игнатьев және Балкандағы орыс әскердің дипломатиялық кеңсенің басшысы, келешек елші - А. И. Нелидов, ал  [[Түркия]] жағынан сыртқы істер министрі Савфет паша және Түркияның Германиядағы елшісі - Саадуллах-паша қол қойды.

Сан-Стефан бітім шарты бойынша:

* [[Черногория]], [[Сербия]] мен [[Румыния]] толық тәуелсіздік алды және олардың территориясы едәуір ұлғайтылды.

* [[Босния]] мен [[Герцеговина]]ға Осман империясы құрамында автономия правосы берілді.

* Түркия Ресейге 310 млн рубль котрибуция  төлеуге міндеттенді.

* Балкан түбінде ірі славян мемлекеті - [[Болгария]]ның құрылуына байланысты  Ресейдің позициясы нығайды.

Англия мен  [[Австро-Венгрия]]ның Ресейге қарсы дұшпандық позиция ұстауы нәтижесінде Сан-Стефан бітім шарты түпкілікті болмады, оның "жалпыевропалық мүдделерге" қатысты бөлімдері халықаралық конгрессте (Берлин конгресі, 1878)   қайта өзгертілді.

=== Қызықты деректер ===
Осы күге дейін Болгарияда Сан-Стефан бітім шартына қол қойылған күн  ұлттық мейрам күні, Болгарияның азаттық алу және қайта құрылу күні болып тойланады.

Сан-Стефан бітім шартының  құрметіне 1-ші наурыз 1878 ж, ашылған  [[астероид]]тың (185)  аты Эвника деп қойылған, себебі Эвника деген сөз - грек мифология бойынша "бақытты жеңіс" деп аударылады.

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.hrono.ru/dokum/1800dok/1878sanstef.php Текст договора на hronos.ru]
* [[Троицкий, Николай Алексеевич|''Николай Троицкий'']] [http://scepsis.ru/library/id_1515.html Русско-турецкая война 1877—1878 жж./Итоги // Россия в XIX веке. Курс лекций. М., 1997.]
 
== Дереккөздер ==
* “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998

[[Санат:Бітімгершілік келісімдер]]
[[Санат:1878 жыл]]
[[Санат:Ресей империясының халықаралық келісімдері]]
[[Санат:Османлы империясының халықаралық келісімдері]]
[[Санат:Болгария тарихы]]
[[Санат:Румыния]]
[[Санат:Сербия]]
[[Санат:Черногория]]
[[Санат:Түркия тарихы]]
[[Санат:Орыс-түрік соғыстары]]