Оңтүстік-шығыс Азия елдерінің ассоциациясы бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Infobox Geopolitical organization
|native_name = Оңтүстiк-Шығыс Азия Елдерiнің Ассоциациясы
| name = {{Collapsible list
|title = <center> ASEAN <center>
|<center> {{lang|my|'''အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း'''}} {{my icon}} </center>
<center> {{lang|cn|'''东南亚国家联盟 / 東南亞國家聯盟'''}} {{cn icon}} </center>
<center> {{lang|id|'''Perhimpunan Bangsa-bangsa Asia Tenggara'''}} {{id icon}} </center>
<center> {{lang|km|'''សមាគមន៏ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ'''}} {{km icon}} </center>
<center> {{lang|lo|'''ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕະເວັນອອກສຽງໃຕ້'''}} {{lo icon}} </center>
<center> {{lang|ms|'''Persatuan Negara-negara Asia Tenggara'''}} {{ms icon}} </center>
<center> {{lang|tl|'''Kapisanan ng mga Bansa ng Timog-Silangang Asya'''}} {{tl icon}} </center>
<center> {{lang|fil|'''தென்கிழக்காசிய நாடுகளின் கூட்டமைப்பு'''}} {{ta icon}}  </center>
<center> {{lang|th|'''สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้'''}} {{th icon}} </center>
<center> {{lang|vi|'''Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á'''}} {{vi icon}} </center>}}
| linking_name = АСЕАН
| image_flag =
| image_symbol =
| motto = <small>'''"One Vision, One Identity, One Community"<br />"10 countries, 1 identity"'''</small>
| anthem = "[[The ASEAN Way]]"
| image_map = Association of Southeast Asian Nations (orthographic projection).svg
| map_caption =
| admin_center_type = {{nowrap|Seat of Secretariat}}
| admin_center = {{Flagicon|Indonesia}} [[Jakarta]]
| largest_city = {{Flagicon|Indonesia}} Jakarta
| languages_type = [[Working language]]
| languages = {{Collapsible list |title=[[List of official languages by institution#Regional|Ағылшын тілі]] |{{flagicon|Philippines}} {{flagicon|Singapore}} [[Ағылшын тілі]] |{{flagicon|Brunei}} {{flagicon|Malaysia}} {{flagicon|Singapore}} [[Malay language|Malay]] |{{flagicon|Burma}} [[Burmese language|Burmese]] |{{flagicon|Singapore}} [[Standard Mandarin|Chinese (Mandarin)]] |{{flagicon|Philippines}} [[Filipino language|Filipino]] |{{flagicon|Indonesia}} [[Indonesian language|Indonesian]] |{{flagicon|Cambodia}} [[Khmer language|Khmer]] |{{flagicon|Laos}} [[Lao language|Lao]] |{{flagicon|Singapore}} [[Tamil language|Tamil]] |{{flagicon|Thailand}} [[Thai language|Thai]] |{{flagicon|Vietnam}} [[Vietnamese language|Vietnamese]]}}
| demonym = [[Asian people|Southeast Asian]]
| membership_type = [[List of ASEAN member states|Member states]]
| membership = {{Collapsible list
 | title = [[List of ASEAN member states|10]]
 |{{flag|Brunei}}
 |{{flag|Burma|name=Burma (Myanmar)}}
 |{{flag|Cambodia}}
 |{{flag|Indonesia}}
 |{{flag|Laos}}
 |{{flag|Malaysia}}
 |{{flag|Philippines}}
 |{{flag|Singapore}}
 |{{flag|Thailand}}
 |{{flag|Vietnam}}}}
| observer = {{Collapsible list
 | title = [[List of ASEAN member states#Non-member states|2]]
 |{{flag|Papua New Guinea}}
 |{{flag|Timor-Leste}}}}
| ethnic_groups =
| ethnic_groups_year =
| government_type = [[Regional organization|Regional organisation]]
| leader_title1 = [[List of Secretaries General of ASEAN|Secretary General]]
| leader_name1 = {{flagicon|Thailand}} [[Surin Pitsuwan]]
| sovereignty_type = [[ASEAN#History|Formation]]
| sovereignty_note =
| established_event1 = [[ASEAN Declaration|Bangkok Declaration]]
| established_date1 = 8 тамыз 1967
| established_event2 = [[ASEAN Charter|Charter]]
| established_date2 = 16 желтоқсан 2008
| area_magnitude = 1 E+12
| area_km2 = 4,464,322
| area_sq_mi = 2,772,344
| percent_water =
| population_estimate = 577 million
| population_estimate_year = 2008
| population_census =
| population_census_year =
| population_density_km2 = 129
| population_density_sq_mi = 208
| population_density_rank =
| GDP_PPP = US$ 3,431.2 billion
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_year = 2007
| GDP_PPP_per_capita = US$ 5,962
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = US$ 1,505.7 billion
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_year = 2008
| GDP_nominal_per_capita = $2,609
| GDP_nominal_per_capita_rank =
| HDI = {{increase}} 0.742
| HDI_rank = 100th¹
| HDI_year = 2007
| HDI_category = <span style="color:#fc0;">medium</span>
| currency = {{Collapsible list
 | title = [[Currency|10]]
 |{{flagicon|Brunei}} [[Brunei dollar]]
 |{{flagicon|Cambodia}} [[Cambodian riel]]
 |{{flagicon|Indonesia}} [[Indonesian rupiah]]
 |{{flagicon|Laos}} [[Lao kip]]
 |{{flagicon|Malaysia}} [[Malaysian ringgit]]
 |{{flagicon|Myanmar}} [[Myanma kyat]]
 |{{flagicon|Philippines}} [[Philippine peso]]
 |{{flagicon|Singapore}} [[Singaporean dollar]]
 |{{flagicon|Thailand}} [[Thai baht]]
 |{{flagicon|Vietnam}} [[Vietnamese dong]]}}
| currency_code =
| time_zone = [[ASEAN Common Time|ASEAN]]
| utc_offset = [[UTC+9|+9]] to [[UTC+6:30|+6:30]]
| time_zone_DST =
| DST_note =
| utc_offset_DST =
| cctld = {{Collapsible list
 | title = [[Country code top-level domain|10]]
 |{{flagicon|Brunei}} [[.bn]]
 |{{flagicon|Cambodia}} [[.kh]]
 |{{flagicon|Indonesia}} [[.id]]
 |{{flagicon|Laos}} [[.la]]
 |{{flagicon|Malaysia}} [[.my]]
 |{{flagicon|Myanmar}} [[.mm]]
 |{{flagicon|Philippines}} [[.ph]]
 |{{flagicon|Singapore}} [[.sg]]
 |{{flagicon|Thailand}} [[.th]]
 |{{flagicon|Vietnam}} [[.vn]]}}
| calling_code = {{Collapsible list
 | title = [[Country calling codes|10]]
 |{{flagicon|Brunei}} +673
 |{{flagicon|Cambodia}} +855
 |{{flagicon|Indonesia}} +62
 |{{flagicon|Laos}} +856
 |{{flagicon|Malaysia}} +60
 |{{flagicon|Myanmar}} +95
 |{{flagicon|Philippines}} +63
 |{{flagicon|Singapore}} +65
 |{{flagicon|Thailand}} +66
 |{{flagicon|Vietnam}} +84}}
|official_website = http://www.asean.org/
|footnote1 = If considered as a single entity.
|footnote2 = [http://www.asean.org/stat/Table1.pdf Selected key basic ASEAN indicators]
|footnote3 = [[Population growth|Annual growth]] 1.6%
}}

'''AСЕАН''' ({{lang-en|The '''A'''ssociation of '''S'''outheast '''A'''sian '''N'''ations}} — Оңтүстiк-шығыс Азия елдерiнің ассоциациясы) — Оңтүстiк-шығыс Азияның 10 елi кіретін өңірлік саяси, мәдени әрі экономикалық ұйым.

[[1967]] ж. [[тамыздың 8]] [[Индонезия Республикасы|Индонезия]], [[Малайзия]], [[Филиппиндер]], [[Сингапур]] және [[Таиланд]] негізін қалаған.

Ұйым мақсаты — экономикалық өсуді, әлеуметтік, мәдени дамуды жаңғырту, аймақта бейбітшілікті қамтамасыз ету.[[File:Dmitry Medvedev in Vietnam 30 October 2010-6.jpg|thumb| alt=A.| ''[[АСЕАН саммиті]]''.]]'''Оңтүстік-шығыс Азия елдерінің ассоциациясы''', Assocіatіon of South East Natіons, ASEAN ([[АСЕАН]]) – халықаралық ұйым. 1967 жылы 8 тамызда [[Индонезия]], [[Малайзия]], [[Сингапур]], [[Тайланд]], [[Филиппиндер]] мемлекеттері құрған. Кейін ұйымның құрамына [[Бруней]] (1984), [[Вьетнам]] (1995), [[Лаос]] және [[Мьянма]] (1997), [[Камбоджа]] (1999) кірді. АСЕАН құрылғаннан бастап саяси ынтымақтастық саласында келісімдер жасауға баса көңіл бөлді. АСЕАН елдерінің алғашқы екі кездесуі (1976 және 1977) осы ұйым қызметінің принциптерін жария етіп, адам ресурстарын дамыту, кедейшілік пен сауатсыздықты жою, есірткі саудасына жол бермеу, т.б. салада ынтымақтастықты кеңейтуге арналды. Ұйымға мүше елдер [[Оңтүстік-Шығыс Азия]]да еркін сауда аймағын құруға талпыныстар жасап, арнайы келісімшарттарға отырды.<ref>Қазақ энциклопедиясы, 7 том</ref>
==Конференциялар==
Ұйым Азия-Тынық [[мұхит]] аймағындағы қауіпсіздік мәселелері бойынша жыл сайын конференциялар өткізеді. 1993 жылы АСЕАН-ның аймақтық форумы құрылып, оған бақылаушы мемлекет ретінде Папуа-Жаңа [[Гвинея]] және екі кеңесшілік серіктес елдер – [[Қытай]] мен [[Ресей]] кірді. Сондай-ақ ұйым аймақта экономикалық өсімді, әлеуметтік және мәдени дамуды жеделдету, аталған салаларда белсенді ынтымақтастық пен өзара көмек көрсету мақсатында ғылым мен технология, қоршаған орта, мәдениет пен ақпарат, әлеуметтік даму ынтымақтастығын үйлестіреді. 1995 жылы АСЕАН елдері Оңтүстік-Шығыс Азия аймағында ядролық қарусыз аумақ құру туралы шартқа қол қойды.

==Құрылымы==
АСЕАН-ның жоғарғы органы – Мемлекет және Үкімет басшыларының саммиті. Бұл саммит әр 3 жыл сайын өткізіледі, ал олардың аралығында бейресми кездесулер өтеді. АСЕАН-да 11 арнайы комитет жұмыс істейді, ағымдағы басшылықты Тұрақты комитет жүзеге асырады. Бес жыл мерзімге тағайындалатын АСЕАН-ның Бас хатшысы жетекшілік ететін Секретариат [[Джакарта]] қаласында орналасқан.

==Сілтемелер==
* [[БҰҰ]]
* [[ТМД]]
* [[Оңтүстік-шығыс Азия]]
==Сыртқы сілтемелер==
* [http://refa.kz/load/tegin_azasha_referattar/ehkonomika/asean_b_l_o_t_stik_shy_ys_azija_memleketteri/21-1-0-1615 АСЕАН]
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}	

{{ШЫҰ}}

[[Санат:Халықаралық ұйымдар]]


{{stub}}