Мұнай мен газдың шоғырлануы бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Мұнай мен газдың шоғырлануы''' - [[Көмірсутек]]тердің [[жер қыртысы]]ндағы [[тау жыныстары]]ның нақтылы аумағына жылжып келу қарқыны олардың сол аумақтан шығындану қарқынынан артығырақ мөлшерлермен сипатталатын көмірсутектер қоныс аударуы [[миграция]] процесінің арнаулы сатысы. Мұнай шоғырлары әдетте өз ауқымында [[көмірсутекті газ]]дардың азды-көпті мөлшерін кіріктіреді, ал газ шоғырлары мұнай тамшыларынан мүлдем таз күйінде немесе оларды шағын мөлшерде ғана кіріктірген күйде ұшырасуы ықтимал. Мұнай мен газ шоғырлары өздерінің көлемі, тау жыныстары капиллярлың жүйесінде, сақталу тұрақтылығы және ұзақтығы тұрғысынан алғашқы және кайталама шоғыр болып екі түрге бөлінеді. Алғашқысы [[мұнай]] мен [[газ]] жиынтығының тік бағыттағы ұзындығы көмірсутектің кіріктіруші кеуекті немесе жарықшақты — кеуекті таужыныстарының [[капиллярлық қысым]]ын және отырып, көмірсутектің қалқып шығу мүмкіндігін қамтамасыз ете алған жағдайда қалыптасады.

Мұндай жиынтықтардың кеуекті орталардағы тік бағыттағы ұзындығы әдетте ондаған сантиметрден аспайды. Алғашқы шоғыр жиынтықтарының қозғалысы ең жаңын орналасқан [[тектоникалық қалқа|тектоникалық]], [[литологиялық қалқа|литологиялық]] немесе [[гидравликалық қалқа]]ға жетіп шектеледі де, нақ осы жазықтың бойында олардың бір-бірімен косыла отырып іріленуі, сөйтіп бағытталған ағымдардың пайда болуы жүзеге асады. Мұндай ағымдар кедергі жазықтың бойымен жылжи көтеріліп, тұтқыш (ловушка) бойына жинақталады, нақ осы процесс нәтижесінде ғана қайталама шоғыр қалыптасады. Көмірсутектердің мейілінше тұрақты да ірі жиынтығының, яғни олардың нақты шоғырының қалыптасуы тек қана соңғы процесс жағдайында жүзеге асуы мүмкін.<ref>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Казакстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. — А.: АРНGroup, 2000. — 328 бет.</ref>

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Мұнай және газ геологиясы]]
[[Санат:Терминология]]


{{stub}}