Мақыш Қалтайұлы бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Мақыш Қалтайұлы'''(1869, қазіргі [[Астана]] қаласының маңында туған — 1916, сонда дүние салған) — [[ағартушы]], [[ақын]]. Ақмола медресесінде [[араб]], [[парсы]] тілдерін үйреніп, [[дін]] ілімін меңгерген. Кейін [[Троицк]] қаласындағы “Расуля” [[медресе]]сіне оқуға түсіп, біраз жыл “услу жәдид” әдісімен бала оқытқан. [[Мекке]]ге барып, [[қажы]] атанған. Білімдарлығымен, ақындығымен танылып, “мәшһүр” деген атқа ие болды. Қазан қаласынан Мақыштың “Қалтайұлының қазақ ахуалынан бахыс еткен манзумасы” (1907 ж. [[татар]] тілінде, 1909 — 10 жылы [[қазақ тілі]]нде), “Біраз ғибрат сөз” (1910), “Қазақтың айнасы” (1910), “Насихат қазақия” (1911), “Бар оқиға” (1912), “Тура жол” (1912) атты өлең кітаптары басылып шықты. Өлеңдерінде ақын өз дәуірінің қоғамдық-әлеуметтік жағдайын,  қазақтың хал-ахуалын, әдет-ғұрпын жырлап, өнер-білімге, мәдениетке үндеді. Оның қоғамға, дүниеге көзқарасы жағынан [[діни-ағартушылық пікір]]і басым болды. “Қазақ әкімдері”, “Ишандар хақында”, “Қожалар хақында” өлеңдерінде кейбір дүмше молдаларды сынаса, “Жастар хақында”, “Қарттан қашу”, “Жасқа жақындасу”, т.б. өлеңдерінде жастардың әр түрлі [[мінез-құлық]]тары [[сөз]] болады. Ағартушылық бағыттағы идеялары “ұылым үйрену парыздылығы”, “Орысша оқу керектігі”, “Басқа жұрттар қандай халде?”, т.б. өлеңдерінде айқын көрінеді. Мақыш аудармамен де айналысып, З.[[Карими]]дің “Айна” (1913), Ұ.[[Рашиди]]дің “Сақ уа сұқ халдері” (1913) атты кітаптарын қазақ тіліне аударған. Сондай-ақ “Тұрмыш” атты қолжазба [[журнал]] да шығарған. Өзінің саяси-қоғамдық, ағартушылық ойларын [[баспасөз]] беттерінде жариялап тұрды. “Жолсыз газеттеріміздің бірі”, “Газетаның керектігі хақында” атты мақалалары жарияланған.

<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том</ref>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Тұлғалар]]


{{stub}}