Киім пішу және тігу бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Мужская одежда 1.jpg|thumb|300px]]Киімнің ыңғайлысы, жас мөлшеріне және денесіне сәйкес келуін, оның үстіне сәнді болуын ескеру керек. Ылғалдан киімнің сыртқы түрінің бұзылмауы үшін [[киім]] тігуге арналған маганы декатировкалайды.
Кейбір маталарды ([[креп]], [[барқыт]], [[шибарқыт]])
декатировкалаудың қажеті жоқ. Киімді үйде пішіп тігу үшін сантиметрлік лента,
қағаз, қарындаш, сызғыш пен тіктеуіш (угольник) [[дөңгелек]] формалы лекал [[сызғыш]],
[[қайшы]], [[түйреуіш]], [[мата]] түстес [[жіп]] пен
түсі басқа көктеу жібі, иіс сабынның
сынығын немесе бор, оймақ, түрлі нөмірлі
инелер, ені 30—40 ем, ұзындығы 80—100 ем
[[картон]] қажет. Қағазға үлгіні (бұл үшін [[газет]], балалар клеенкасын қолдануға болады)
түрлі-түсті қарындаш пен сызғыш, тіктеуіш және лекалоны пайдаланып түсіру керек.
Ал матаның бетіне сызық түсіру үшін
борды немесе құрғақ сабынды пайдаланады.
Матаны қию үшін кәдімгі қайшы қажет (қалың матаны тігіншілердің арнайы қайшысымен қияды), бұйымдарды үтіктеу үшін жеңді
үтіктейтін қондырғысы бар [[стол]] қажет.
Кейбір сән журналында бірнеше киім үлгісі
салынған қағаздар болады, бұл үлгілердің
әрқайсысында шартты белгі бар, яғни сызық түсі басқалардан өзгеше түседі. Мұндай
үлгілерді арнайы көшіргіштің көмегімен бастырып алған жөн. Бұл үшін үлгінің бетіне
үлгі толығынан сиятындай жұқа [[қағаз]] салып,
шартты сызықтардың бойымен қарындашты
жүргізеді. Үлгінің жанындағы шартты сызық түріне қарап детальдарды анықтайды.
[[Адам]] мүсінін өлшей келе үлгіні бұдан да гөрі жетілдіруге болады.
Киімнің шшіемін алу үшін кісінің бойы, содан
кейін тігілер киімнің [[фасон]]ы ескеріледі.
Өлшем алғанда сантиметрлік лентаны пайдаланады (өлшеген кезде лентаны бос ұстауға немесе қатты тартуға болмайды. Өлшем
алардың алдында белдің ауқымын анықтап алу керек, ол үшін шыжым жіп немесе белдік қолданылады.Сантиметрмен өлшегенде размерді толық жазады да, ал
[[қағаз]]ға көшіріл үлгі сызғанда жарты өлшемге түсіреді.
Мойынды айналдыра [[өлшеу]]. Мойынды айналдырыл, тамақ астына дейін өлшейді,
Кеудені өлшеу. Қолтық асты арқылы
кеуденің көтеріңкі тұсының үстінен өлшейді .
Белді айналдыра өлшеу. Өлшемді бел сызығы үстінен жүргізіп алады .
Мықынды айналдыра өлшеу. Өлшемді
мықынды айналдыра іштің шығыңқы тұсын ескере отырып өлшейді.
Шалбартігу үшін мықынды айналдыра өлшеу. Өлшемді мықынды айналдыр а, бөксе қатпарын ескеріп алады .
Иықты айналдыра өлшеу. Өлшемді
қолды айналдыра, қолтық асты деңгейінде
алады .<br />
Білезік сүйекті айналдыра өлшеу.
Білезік сүйекіі анналдыра өлшеп алады.<br />
Иықтық ені. Өлшемді мойын тұсынан,
иық үстімен жүргізіп алады .
Қолдыңшынтаққа дейінгі ұзындығы.
Өлшемді иықтанббасаап, шынтаққа дейін
алады .
Қолдыңбілезік сызығына дейінгі
ұзыдығы . Өлшемді иықтан бастап бас
бармақтың түбіне дейін, шынтақты бүгіл
тұрып алады .
Кеуденің өлшемі. Өлшемді мойын мен
иықтың қосылған жеріне бастап, кеуденің
көтеріңкі жерінің үсті арқылы бел сызығына дейін өлшеп алады .
Арқалық белге дейінгі ұзындығы.
Өлшемді мойын нүктссінен бастап, омыртқалар бойымен жауырынның шығып тұратынын
ескере отырып өлшейді.
Кеуденіңені. Өлшемді кеуденің жоғарғы
жағынан, екі қолтық астынан алады .
Арқаның өлшемі. Өлшемді жауырын
үстінен, қолтықтың астынан алады . Қырынан алынған бел сызығынан жерге дейінгі ұзындық . 
Өлшемді мықынның неғұрлым шығып тұрған жері арқылы шалбар тігуге қажетті
ұзындықта алады. Бел сызығынан тырғыттақтасына дейінгіарақашықтық.  Өлшемді бүйірлен бел сызығынан отырғыш тақтасына дейін
алады . Кітапта келтірілген үлгілерде матаның тігіске және қайыруға кететін жерлері есепке алынбаған, бірақ әр детальдың тігу барысында кішірейетіні ескерілген, барлық өлшемдер сантиметрмен белгіленген. Артқы және алдыңғы бойлардың,
жағаның т. б. детальдардың үлгісін сызу
үшін әуелі тік бұрыш сызыл алу керек,
көрсетілген өлшемдер соған түсіріледі. Жең
мен шалбарлық үлгісін жасау үшін өзара
перпендикуляр екі сызық сызыл алады. Үлгілерді стандартты мүсінге арнап дайындайды,
сондықтан барлық үлгілер өлшеп алуды
қажет етеді. Барлық үлгілерде размерлер жаңаша белгілеумен берілген. Әйел киім-
деріндегі бірінші сан  бойлық ұзындығын білдіреді, екіншісі  —
кеуденің айналдыра өлшемі, үшіншісі мықын өлшемі.
Ер кісілердің киімдеріндегі бірінші сан
—бойдың ұзындығы, екіншісі  —кеуденің, үшіншісі —белдің, төртінші —мойын өлшемі.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990  ISBN 5-89800-008-9</ref>

</div>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

[[Санат:Үй тұрмысы]]
[[Санат:Тұрмыс]]


{{stub}}