Жылулық сәулелену. Абсолют қара дене бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Erbe.gif|thumb|400px|[[Абсолют қара дене]]]]
XX [[ғасыр]]дағы [[ғылым]]и ойдың ұлы [[жеңіс]]і — кванттық [[теория]]ны қалыптастыруда  қызған дененің сәуле шығаруын эксперименттік зерттеу үлкен рөл аткарды. Жоғары [[температура]]ға
дейін  қыздырғанда [[дене]] әртүрлі түске еніп, [[сәуле]] шығара бастайтынын білеміз. Мысалы, темірді кыздырғанда, ол өуелі қызыл, содан кейін  [[қызыл]] сары, одан әрі ақ сары түске беленеді. [[Электр]] шамының [[вольфрам]]  қылын 3000 С-қа дейін кыздырғанда, ол ақ жарық [[сәуле]] шығарады. Күннің жарығы, Жұлдыздардың шығаратын сәулелері де олардың [[температура]]сының өте жоғары болуына байланысты.<br />
''Қызған  денелердің [[сәуле]] шығарып, [[Электромагниттік толқын|электромагниттік]] [[энергия]] таратуын жылулық сәулелену деп атайды.''
Жылулық сәулелену құбылысы тек  қызған денелерде ғана емес, салқын денелерде де орын алады. [[Электр]] шамының [[вольфрам]]
қылы 3000 С-қа дейін кызғанда көзге кәрінетін ақ жарық шығарса,
[[температура]]сы төмендеген сайын денелер керінбейтін [[инфрақызыл]]
[[сәуле]]лер шығарады. [[Инфрақызыл]] сәулелерінің жиілігі ақ [[жарық]]тың жиілігінен төмен. Сондай-ак денелердің [[температура]]сы
тым жоғары болса, олар кәрінбейтін улытыракүлгін сәулелер шығарады. Ультракүлгін сәулелерінің жиілігі ақ жарықтың жиілігінен
жоғары. <br />
[[Жарық]] сияқты жылулык сәулелердің барлық түрлері де [[Электромагниттік толқын|электромагниттіктолқындар]] катарына жатады. Олар бір-бірінен
тек жиіліктеріне немесе толқын ұзындықтарына карай ажырайды.
[[Эксперименттік зерттеу|Эксперименттік]] зерттеулер денелердің жылулық сәулелерді шығарумен катар оларды жұта да алатынын керсетті. Оны көптеген тәжірибелер растайды. Мысалы, [[Параболоидтар|параболоидтік]] айнаға [[вольфрам]]нан жасалған [[спираль]]  қылын орнатып, оны электр тоғымен [[инфрақызыл]] сәулесін шығаратындай етіп кыздырайық. Оған карама-карсы  қойылған екінші айнаның [[Фокус-топтар әдісі|фокусына]]  қара түске
боялған құрғак мақтаны іліл  қойсақ, ол белгілі бір уақыттан кейін "өз-өзінен" тұтанып жана бастайды. Бұдан денелердің жылулық [[Электромагниттік толқын|электромагниттік]] сәулелерді шығарып кана коймай, оларды жұта да алатыньш кәреміз. Ал кара түсті денелер сәулелерді басқа түсті денелерге карағанда
көбірек жұтады. Бұл төжірибе электромагниттік толкындардың шынында да энергия таситынына көзімізді жеткізеді.<br />
''Өзіне түскен әртурлі жиіліктегі сәулелердің энергиясын толық жұтып. алатын денені [[абсолют]] [[қара дене]] деп атайды''.[[Күн]] сыртқы ортаға жарық шығарумен қатар өзіне сырттан келіп түсетін әртүрлі жиіліктегі сәулелерді де толық жұтып алады.<br />
Сондықтан ол абсолют кара денелер қатарына жатады [[сурет]]те [[абсолют]]  қара дененің үлгісі көрсетілген. Іші куыс ыдысқа тар саңылаудан түскен [[сәуле]] шексіз мәрте шағылады да, толық жұтылады.<ref>Физика және астрономия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңд., толыкт. 2-бас. / Р. Башарұлы, Д. Қазақбаева, У. Токбергенова, Н. Бекбасар. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 240 бет, суретті. ISBN 9965-36-700-0</ref>

==Дереккөздер==

<references/>

{{wikify}}

[[Санат:Физика]]
[[Санат:Астрономия]]


{{stub}}