Дүниежүзілік туризм ұйымы бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:UNWTO.png|thumb|right|334px|{{legend|#008000|UNWTO мүше елдер}} {{legend|#00FF00|UNWTO associates}} {{legend|#FFFF00|UNWTO бақылаушы елдер}}]]

'''Дүниежүзілік туризм ұйымы''' (ДТҰ, World Tourism Organization)) — [[халықаралық ұйым]]. 


1970 жылы ресми [[туристік ұйымдар]]дың [[үкімет]]аралық одағы ретінде құрылды. Дүниежүзілік туризм ұйымы мүшелері: толық, қауымдасқан және біріккен мүшелерге бөлінеді. Туризм ұйымының мақсаты — [[экономика]] дамуға, халықаралық өзара қарым-қатынасқа, бейбітшілікке, гүлденуге, адам құқыларын жаппай құрметтеп, сақтауға үлес қосу үшін туризмді дамытуға жәрдемдесу. [[Басқарушы орган]]ы - [[Бас Ассамблея]]. Хатшылықтың тұрған жері — [[Мадрид]] қаласы ([[Испания]]).<ref>[[Қазақ тілі]] термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: [[География]] және [[геодезия]]. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>

'''Дүниежүзілік туризм ұйымы''' - [[Біріккен Ұлттар Ұйымы]]ның [[мекеме]]сі болып табылады. [[Туризм]] сферасындағы бас халықаралық ұйым болады. ДТҰ Бас Ассамблеясы өздерінің мекемесінің жаңа қысқартылған атауын '''БҰ ДТҰ''' - ЮНВТО (UNWTO) бекітті. Ол атауға ООН (UN) Біріккен Ұлттар Ұйымы (United Nations) қосылды.  Мекеменің [[штаб-пәтер]]і [[Мадрид]] ([[Испания]]) қаласында орналасқан. Дүниежүзілік Туристік Ұйым тұрақты және барлық қауымға колжетімді туризмді дамытумен айналысады. Бас [[хатшы]]сы - Талеб Рифаи ([[Иордания]]).

==Тарихы==

1925 ж. [[Гаага]]да Ресми Туристік Ассоциациялардың Халықаралық [[конгрес]]і ретінде құрылған болатын. Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін Ресми Туризм Ұйымдарының Халықаралық [[кеңес]]і деген атауға өзгертіледі ( штаб-пәтері - [[Женева]] қаласында), оған - 109 ұлттық туризмдік [[ұйым]]дар мен 88 [[ассоциация]]лық [[мүше]]лер кіреді. 1967 ж. Үкіметаралық ұйымға айналып, [[ЮНЕСКО]], ВОЗ және т.б. көптеген халықаралық деңгейдегі ұйымдармен қызмет істейді. 1969 ж. БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы Ресми Туризмдік Ұйымдардың Халықаралық кеңесінің туризмдегі ролінің маңыздылығын атап өтеді. 1974 ж. Халықаралық кеңес ''Дүниежүзілік туризм ұйымы''на өзгертіледі. Ең бірінші Бас [[Aссамблея]] 1975 ж. Мадрид қаласында өтеді. Хатшылығы Мадрид қаласында жергілікті Испанияның үкіметінің шақылуымен осы жерде орналасады. 2003 ж. БҰ ДТҰ Біріккен Ұлттар Ұйымының   мамандандырылған мекемесі мәртебесін алады. 2006 ж. Дүниежүзілік туризм ұйымы құрамына 150 [[мемлекет]], 7 [[аумақ]] және 300-ге жуық  жеке сектор, оқу орындары, туристік ассоциациялар және жергілікті туристік әкімшіліктерді көрсететін ассоциация мүшелері кірген. 2011 ж. Дүниежүзілік туризм ұйымының құрамына 154 мемлекет кіреді. Бас Ассамблеяның 19-ші сессиясы - [[Kорея]]ның Кенджу қаласында өткен. 2010 ж. ДТҰ өте маңызды деген жобаны бастайды. Бұл жобаны қарастыру 2010 ж. қазан айында Ұлы Жібек жолын дамытумен байланысты болады. Қабылданған шаралар 2010-2011 жж. аралығында жүзеге асырылуы тиіс. Бұл жоба маңыздылығы оның тарихының тереңнен бастау алуында болып келеді. Ол көптеген ғасырлар бойы елдер мен континеттерді байланыстырған магистраль болды<ref>http://uzbektourism.uz</ref>.
  
==Ұйым мүшелері==

2011 ж. қараша айының мәліметтері бойынша ұйымның мүшелеріне 155 мемлекет кіруде.

==Құрылымы мен құрамы==

[[File:UNWTO headquarters (Madrid, Spain) 01.jpg|thumb| ДТҰ штаб-пәтері, Мадрид, Испания]]

'''Құрылымы'''
* Бас Ассамблея;
* Атқарушы кеңес;
* Жергілікті комиссиялар;
* Комитеттер;
* Хатшылығы.

'''Құрамы'''

* Даму бағытындағы [[серіктестік]];
* Туризмнің дамуындағы сапа;
* Туризмнің тұрақты дамуы;
* [[Нарық]]ты зерттеу статистикасы;
* Туризмге арналған [[кадр]]ларды дамыту;
* Коммуникация мен құжаттар;
* Туризм және [[технология]];
* Іскерлік кеңес;
* Жергілікті үкімет.

==Ынтымақтастары==

Дүниежүзілік туризм ұйымы туризм сферасындағы [[жоба]]ларды қаржыландыру мен  оларды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Дамып келе жатқан елдерге туризмді дамыту жайлы тәжірибелерімен ауысып, таныстырады. БҰ ДТҰ - Біріккен Ұлттар Ұйымының  Даму Бағдарламасының бас агенттігі болып табылады. 2002 ж. БҰ ДТҰ мен ЮНКТАД -тың "Тұрақты туризм - кедейшілікпен күресу құралы"  аты бағдарламасы қабылданған болатын. Ол бағдарлама екі мәселені шешуге бағытталған болатын - туризмді дамыту мен кедейшілікпен күресу.

'''БҰ ДТҰ -ның бас жобалары''':

* [[Пәкістан]]дағы туризмді дамытудың бас [[жоспар]]ы (2001);
* [[Қытай]]дың ауылды жерлерінде туризмді дамытудың бас жоспары (2000-2002);
* [[Руанда]]ның ұлттық [[саябақ]]тарын дамыту (1999);
* [[Молдавия]]ның туризмді дамыту [[стратегия]]сы (1999).

==Жергілікті жобалары==

[[File:UNWTO.svg|thumb|right|334px|ДТҰ аймақтары]]

БҰ ДТҰ-ның жергілікті уәкілдіктері жергілікті туристік ұлттық ұйымдардың қызметін дамыту мен қолдау мақсатында тікелей акцияларды жүргізеді. Дүниежүзінің кез-келген аймағы - [[Африка]], Америка аймағы, Шығыс Азия мен [[Тынық мұхиты]] аймағы, [[Таяу Шығыс]] пен Оңтүстік Азия - осы жергілікті йұымдардың көз алдында, Дүниежүзілік туризм ұйымының штаб-пәтері Мадрид қаласында базаға тіркеліп енген болатын. Жергікті уәкілдіктер БҰ ДТҰ-ның қызметін осы жерлерде тікелей жүзеге асырады. Олар әрдайым сан қилы, жердің түкпір-түкпіріне іссапарлар шегеді.

* Олар барлық ердердің туризм индустриясының басшыларымен жайдайларды талқылап және қажетті шешімдерді қабылдау үшін кездеседі.
* Олар туристік ұйымдармен, әкімшіліктермен қажетті байланысты қамтамасыз етіп отырады. Әсіресе, БҰҰ-ның Даму Бағдарламасымен қажетті қаражатты бөліп отыруын қадағалар отырады.
* Олар БҰ ДТҰ-ның көптеген халықаралық және жергілікті іс-шараларында уәкілдік қызметін атқарып отырады.
* Олар белгілі бір елде қызығушылық тудыратын тақырыпшаға сәйкес семинарлар мен конференциялар өткізеді.
* Олар көптеген елдерде қазіргі таңда актуалды болып келетін тақарыптарға презентациялар өткізеді. Осыған дейін, Таяу Шығыстағы Жаһандандыру мәселесі, Шығыс Азия мен Тынық мұхиты аймағында адам ресурстарын дамыту, Европадағы Евро мен туризм, Америка аймағындағы сапа стандарттары, Шығыс Азия мен Тынық мұхиты аймағында дағдарыстық мәселелерді шешу сияқты және т.б. жағдайларды қарастырды.
* Олар көбінесе президенттік деңгейде туристік өнім туралы мәселелер мен туындаған жағдайларды шешуге көмектеседі. БҰ ДТҰ жылына бір рет өзінің 6 жергілікті комиссияларына конференция өткізіп тұрады.

==Дүниежүзілік туризм күні==

1980 ж. бастап, Дүниежүзілік туризм ұйымы мүшелері жыл сайын 27 қыркүйек күні ''[[Дүниежүзілік туризм күні]]''н атап өтеді. Мерекені атап өтуге қатысты іс-шараларға: сан қилы шерулер, концерттер, туристік жәрмеңкелер, семинарлар, мерекелік астар, би кештері және мұражайларға тегін кіру , сонымен қатар, туризмнің маңыздылығын атап көрсететін шараларға халықты тартатын орындарды көрсету кіреді<ref>http://www.ukrreferat.com</ref>.

==Дереккөздер==
<references/>

[[Санат:Туризм]]
[[Санат:1974 жылы құрылған ұйымдар]]
[[Санат:Біріккен Ұлттар Ұйымының мамандандырылған мекемелері]]
[[Санат:Туристік ұйымдар]]
[[Санат:Халықаралық экономикалық ұйымдар]]