Дырау қамшы

Дырау қамшы - жуан тілінген таспадан өрілген, өрімі ұзын әрі жуан, ұрыс, қорғаныс қаруы ретінде қолданылатын қамшының түрі. Дыр қамшы, дырау қамшы деген тұрақты тіркестің мағынасы «үлкен», «мықты» қамшы дегенді білдіреді. Дегенмен дыр, дырау сөздерінің жеке алғандағы мағынасы түсініксіз. Байқауымызша, аталған сөздердің түп-төркіні дүре соғу, дүре салу дегендегі дүре сөзімен байланысты. Мұндағы дүре - парсының Үлгі:Lang-la «қамшы» деген сөзінің қазақы фонетикалық түрленіске түскен түрі. Бастапқыда дүре қамшы түрінде айтылып, бертін келе дыбыстық өзгерістерге ұшыраған. Сөздің дүре деген жіңішке түрі жуан дыбысталатын қамшы сөзімен дыбыстық бір ырғақта айтылу барысында дырау, дыр болып жуандаған. Көркем әдебиетте, сөйлеу тілінде дырау қамшы да, дыр қамшы да жиі қолданылады. Дырау қамшы мен дыр қамшының мағынасы бірдей, тек алғашқысы - жалпыхалықтық сипаттағы, соңғысы - аймақтық қолданыстағы атаулар.

ҚР MOM қорындағы дырау қамшы сабының ұзындығы 38 см, өрімі 42 см. Бөкей Ордасында жасалган делінетін бұл дырау қамшы қырық тал таспадан өрілген. Сабы тобылғыдан жасалып, қайыс таспамен қайқыланып оралған. Алақаны теріден үш қабаттап салынған. Өрім сабына қайыс таспа және шегелер арқылы бекітілген. Сабының басында қайыс бүлдіргесі бар.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}} {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Дырау қамшы|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}