Джон Рональд Руэл Толкиен бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Жазушы
 |Есімі               = Джон Рональд Руэл Толкин
 |Шынайы есімі        = J. R. R. Tolkien
 |Суреті              = Tolkien 1916.jpg
 |Ені                 = 
 |Суреттің аты        = Толкин 1916 жылы
 |Туған кездегі есімі  = 
 |Лақап аты           = 
 |Туған күні        = 3.01.1892
 |Туған жері        = [[Блумфонтейн]]
 |Қайтыс болған күні  = 2.09.1973
 |Қайтыс болған жері  = [[Борнмут]]
 |Азаматтығы          =  {{UK}}
 |Ұлты                = [[ағылшын]]
 |Мансабы             = [[жазушы]] , [[проза]]ик, [[филология|филолог]], [[аударма]]шы, [[лингвистика|лингвист]]
 |Шығармашылық жылдары   = 
 |Бағыты              = [[Фэнтези]]
 |Жанры               = [[Балалар әдебиеті]], [[аударма]], [[фэнтези]], [[әдебиеттану]], [[проза]].
 |Шығармалардың тілі  = 
 |Дебюті              = «[[Хоббит немесе барып, кері қайту]]»
 |Марапаттары         = 
 |Сыйлықтары          = 
 |Қолтаңбасы          = 
 |Сайты               = 
 |Commons             =
}}

'''Джон Рональд Руэл Толкин<ref>Сонымен қатар, [[Транслитерация|транслитерациондық]] (оқылуы емес, жазылуы) нұсқасы [http://www.google.ru/search?q=%22Толкиен%22&num=100&hl=ru&lr=lang_ru&tbs=bkt:b,lr:lang_1ru,bkv:p,sbd:1&tbm=bks&prmd=ivnsb&source=lnt&sa=X&ei=cQ6zTdC3JISCOseizJsJ&ved=0CCYQpwUoAQ кездеседі] - ''То́лкиен''. Ричард Джеффериге 1972 жылдың 17 желтоқсан күні жазған хатында былй деген: «Менің тегімді әрқашанда Tolkein деп жазады (сеннен басқалары). Неге екені белгісіз, бірақ та мен әрдайым соңын -кин деп айтатын едім» («I am nearly always written to as Tolkein (not by you): I do not know why, since it is pronounced by me always -keen». «[[The Letters of J. R. R. Tolkien|The Letters of J.R.R. Tolkien]]», №&nbsp;347).</ref>'''({{lang-en|John Ronald Reuel Tolkien}}; [[3 қаңтар]] [[1892 жыл]],&nbsp;[[Блумфонтейн]],&nbsp;Қызғылт сары Республика&nbsp;—&nbsp;[[2 қыркүйек]] [[1973|1973 ж.]]&nbsp;[[Борнмут]],&nbsp;[[Англия]])  {{IPA|[dʒɒn ˈrɒnld ˈruːəl ˈtɒlkiːn]}}; — ағылшын жазушы, [[лингвист]], филолог, [[Оксфорд университеті]]нің профессоры. «[[Сақиналар әміршісі (роман)|Сақиналар әміршісі]]», «[[Хоббит, немесе Барып, қайту|Хоббит немесе барып, қайту»]], «[[Сильмариллион|Сильмариллион»]] секілді туындылардың атворы.

Толкин [[Оксфорд университеті]]нің&nbsp;Пемброк-колледжінде англосаксон тілінің ([[1925 жыл|1925]]—[[1945 жыл|1945]]),&nbsp;[[Оксфорд университеті]]нің Мертон-колледжінде ағылшын және ағылшын әдебиетінің профессорі қызметінде жұмыс атқарды ([[1945 жыл|1945]]—[[1959 жыл|1959]]). Жақын досы К. С. Льюиспен бірге «[[Инклинги]]» бейресми [[әдебиеттану]]шылар қоғамының мүшесі болды.&nbsp;[[1972 жыл]]дың [[28 наурыз|28-ші наурызында]] &nbsp;[[II Елизавета]] патшайым  [[Британ империясының Ордені]]нің (СВЕ) комондоры атағын берді.

Толкинің өлімінен кейін, баласы Кристофер, әкесінің артынан қалған естелік, жзбаларына негізделе отырып, бірнеше туындыларды жарыққа шығарды, соның ішінде «[[Сильмариллион]]» да бар. Бұл кітап, «[[Хоббит]]» және «[[Сақиналар әміршісі (роман)|Сақиналар Әміршісі]]» -үшеуі бірігіп, ойдан шығарылған [[Арда]] және оның бөлігі [[Жерорта]] жайлы ертегілердің, өлеңдердің, оқиғалардың, жасанды, ойлап табылған тілдердің және де әдеби эсселердің жиынтығы болып табылады. 1951—1955 жылдары, Толкин бұл жиынтықтың көп бөлігін белгілеу үшін «[[легендариум]]» ([[Ағылшын тілі|ағл]].&nbsp;''<span lang="en">Legendarium</span>'') сөзін қолданды. Көптеген авторлар Толкинге дейін фэнтези жанрында шығармалар жазған, бірақ та өте үлкен танымалдылығының, жанрға тигізген ықпалының арқасында көпшілігі Толкинді заманауи фэнтези атасы деп санайды<ref>Митчелл, Кристофер. [http://video.google.com/videoplay?docid=8119893978710705002 Дж. Р. Р. Толкин: Отец современного фэнтези.]</ref>.

2008 жылы британдық "[[The Times]]" газеті&nbsp;&nbsp;Толкинді «1945 жылдан бергі 50 маңызды британ жазушылары» тізімінде алтыншы орынға қойды<ref>[http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article3127837.ece «The 50 greatest British writers since 1945»]. The Times (London). 5 қаңтар 2008.</ref>. 2009 жылы американдық "[[Forbes]]" журналы&nbsp;оны өте үлкен табысы бар қайтыс болған атақты адамдар тізімінің бесінші орынына қойған<ref>Miller, Matthew (27 қазан 2009). [http://archive.is/20121205021043/http://www.forbes.com/2009/10/27/top-earning-dead-celebrities-list-dead-celebs-09-entertainment_land.html?boxes=listschannelinsidelists «Top-Earning Dead Celebrities»]. Forbes.com.</ref>.

== Биографиясы ==
=== Толкиндер тегі===
[[Сурет:Mabel Suffield Christmas Card.jpg|нобай|Мейбл Толкиннің рождестволық ашық хаты 15 қараша 1892 ж. Отбасылық сурет; Оң жағындағы Дж. Р. Р. Толкин]]
Толкиннің ата-бабаларының көпшілігі қолөнершілер болды. Толкиндер тұқымы [[Төменгі Саксония]]дан шығады, бірақ [[XVIII ғасыр]]да жазушының арғы аталары [[Англия]]ға көшіп келіп, Толкинің айтуы бойынша, «тездетіп түпкі ағылшындарға айналдық»<ref name="letters">{{cite book|author=[[Humphrey Carpenter|Carpenter, Humphrey]] and [[Christopher Tolkien|Tolkien, Christopher]] (eds.)|year=1981|title=The Letters of J. R. R. Tolkien|location=Boston|publisher=Houghton Mifflin|id=0-395-31555-7|pages={{{стр. 165|}}}}}</ref>. Толкин өзінің фамилиясын неміс тіліндегі ''tollkühn'' сөзінен шығарады, қазақ тіліне аударғанда «абайламайтын батыл» деген мағынаны береді<ref>[http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-45548112.html «Ash nazg gimbatul»]. Der Spiegel (35/1969). 25 тамыз 1969. «Professor Tolkien, der seinen Namen vom deutschen Wort 'tollkühn' ableitet,… .»</ref>. Қазіргі таңда да Tolkien фамилиясымен Германияның солтүстік-батысында өмір сүретін адамдар бар, дәлірек айтсақ, [[Төменгі Саксония]] мен [[Гамбург]]та<ref>[http://www.verwandt.de/karten/absolut/tolkien.html «Absolute Verteilung des Namens 'Tolkien'»]. Verwandt.de. MyHeritage UK Ltd.</ref><ref>[http://www.verwandt.de/karten/absolut/tolkiehn.html «Absolute Verteilung des Namens 'Tolkiehn'»]. Verwandt.de. My Heritage UK Ltd.</ref>. Неміс жазушысы Толкиннің фамилиясы  Шығыс Пруссиядағы(солтүстік-шығыс [[Польша]]) [[Растенбург]]ке жақын орналасқан ''Tolkynen'' ауылынан шықты деп болжаған еді. Бірақ, бұл ауыл [[Төменгі Саксония]]дан алыс орналасқан, ал ауылдың аты қолданыстан кеткен пруссия тілінен шыққан<ref>Georg Gerullis: Die altpreußischen Ortsnamen, o.v., Berlin/Leipzig 1922, p. 184.</ref><ref>Max Mechow: Deutsche Familiennamen prussischer Herkunft, Tolkemita, Dieburg 1994, S. 99.</ref>.

Толкинің анасының ата-анасы, Джон и Эмили Джейн Саффилд ([[Ағылшын тілі|ағл]]. Suffield), Бирмингемде өмір сүрді. Бұл жерде олар [[XIX ғасыр]]дың басынан бастап қаланың орталығында орналасқан «Қой үйі» ([[Ағылшын тілі|ағл]]. Lamb House) атты ғимаратты иелеген. [[1812 жыл|1812]] жылы Толкиннің арғы атасы, Уильям Саффилд, сонда кітап және кеңсе тауарлары дүкенін ашты, ал [[1826 жыл|1826]] жылдан Толкиннің атасы, Джон Саффилд, безендіргіш маталар мен шұлықтар сатты<ref>[http://web.archive.org/web/20110427052354/http://www.birmingham.gov.uk/GenerateContent?CONTENT_ITEM_ID=46417&CONTENT_ITEM_TYPE=0&MENU_ID=13150 Old Lamb House, Bull Street], Archives and Heritage Service, Birmingham City Council. Archived at [http://web.archive.org/web/20080511223653/http://www.birmingham.gov.uk/GenerateContent?CONTENT_ITEM_ID=46417&CONTENT_ITEM_TYPE=0&MENU_ID=13150 Wayback Machine]</ref>..

=== Балалық шағы===
Джон Рональд Руэл Толкин [[3 қаңтар]] [[1892 жыл]]ы [[Блумфонтейн]]де, Қызғылт сары Еркін мемлекетінде (Еркін мемлекет, [[ОАР]])  дүниеге келді. Оның ата-анасы, [[Артур Руэл Толкин]] ([[1857 жыл|1857]]—[[1895 жыл|1895]]), ағылшын банкінің басқарушысы, және [[Мейбл Толкин]] (Саффилд) ([[1870 жыл|1870]]—[[1904 жыл|1904]]), тұңғыш ұлдары туылмастан бұрын Оңтүстік Африкага Артурдың карьерасына байланысты келеді. [[17 ақпан]] [[1894 жыл]]ы Артура мен Мейблдің екінші ұлдары дүниеге келеді, Хилари Артур Руэл.

Бала кезінде Толкинді [[бүйі]] шағып алады, оны емдеуге Торнтон Куимби есімді дәрігер келеді. Болжаулар бойынша, осы адам Гэндальф Сұрдың образын жасауда басты рөл атқарды<ref name="bio">[[#Карпентер|''Карпентер''. Толкин.]]</ref>.

[[File:Tolkien's Sarehole Mill blue plaque.jpg|thumb|220px|[[Сэйрхоул]]дегі мемориалды тақтайшада былай жазылған: «Сэйрхоул. [[1542 жыл]]ғы [[су диірмені]] .  [[XVIII ғасыр]] ортасында Мэттью Болтон қолданған. 1768 жылы кайта оңдалған. Дж. Р.&nbsp;Р.&nbsp;Толкинді 1896—1900&nbsp;жылдары шабыттандырған.»]]

[[1896 жыл]]дың ақпан айында, отбасының аcыраушысы [[ревматизм]] ауруынан қайтыс болғаннан кейін, Толкин жанұясы [[Англия]]ға кері көшеді. Екі баламен жалғыз қалған Мейбл, туысқандарынан көмек сұрайды, бірақ та Артур мен Мейблдің некелеріне қарсы болған туысқандары көп көмек көрсете қоймайды. Сол себепті ол балаларын алып [[Бирмингем]]ге жақын орналасқан Сэйрхоулге көшіп кетеді. Өмір сүруге әзер жететін, азғантай ғана қаражатпен оған қоса екі баласымен ана жалғыз қалады. Өмірден қандай да бір сүйеніш табу үшін Мейбл дін жолына түсіп, [[католицизм|католик]] дінін қабылдайды (осыдан кейін ағылшын туысқандарымен қарым-қатынасы үзіледі) және балаларына тиісті білім берді, нәтижесінде Толкин өмірі бойы дінге деген көз-қарасы дұрыс, діни адам болды<ref name="bio"/>. Толкиннің қатты діни нанымдары [[Клайв Стэйплз Льюис|К.&nbsp;С.&nbsp;Льюистің]] [[христиан]] дінін қабылдауда үлкен рөл атқарды, бірақ та Льюис католиктің англикандық түрін таңдады.

Кішкентай кезінде Толкинге анасы [[латын тілі]]н үйреткен<ref name="dougan">{{cite web|last=Дуган|first=Дэвид|datepublished=2002|url=http://www.tolkiensociety.org/tolkien/biography.html|title=JRR Tolkien Biography|work=Толкиннің өмірі|accessdate=2008-04-19|archiveurl=http://www.webcitation.org/617rRYmqv|archivedate=2011-08-22}}</ref>, сонымен қатар, [[ботаника]]ға деген сүйіспеншілігін оятты. Ерте кезден Толкин пейзаждар мен ағаштардың суретін салғанды ұнатты. Анасының зор еңбегінің арқасында, төрт жасқа келгенде, бала Джон кітап оқи алатын болды, тіпті алғашқы әріптерін де жаза бастады. Ол көп оқыған, басынан оған Стивенсонның «[[Қазына аралы]]» мен ағалы-інілі Гриммдердің «[[Гамелендік егеуқұйрық аулағыш]]ы» ұнай қойған жоқ, алайда оған [[Льюис Кэролл]]дың «[[Алиса ғажайыптар елдінде]]», үнділер жайлы оқиғалар, [[Джордж Макдональд]]тың [[фэнтези]]<ref name="bio"/> стильнде жазылған туындылары және [[Эндрю Лэнгт]]ің «Перизаттар кітабы» ұнады. Толкиннің анасы [[1904 жыл]]ы, 34 жасында [[диабет]] ауруымен ауырып, қайтыс болады<ref>[[Инсулин]] ол кезде әлі ашылмаған еді.</ref>. Өлер алдында ол балаларын бағуды Бирменгем шіркеуінің дің қызметшісі Френсис Морганға тапсырып кетеді. Осы адам Толкиннің филологияға қызығушылығын арттырды.

Мектепке дейінгі жастарын балалар табиғат аясында өткізеді. Осы екі жыл Толкинге туындыларындағы барлық ормандар мен өрістерді сипаттауға жеткілікті болды. [[1900&nbsp;жыл]]ы Джон Эдвард патшаның мектебіне  оқуға түседі. Бұл жерде ол [[көне ағылшын тілі]]н үйренді, сонымен қатар [[валлий тілі]]н, [[көне скандинавия тілі]]н, [[готт тілі|готт]] және [[финн тілі|финн]] тілдерін үйренуді бастайды. Оның лингвистикалық таланты ерте жасынан білінді. Ескі валлий тілі мен финн тілін оқығаннан кейін эльфтер тілін ойлап шығара бастады. Кейінірек ол әулие Филипп мектебінде және [[оксфорд]]тың Эксетер колледжінде оқыды.

=== Жастық шағы === 
[[1911 жыл]]ы Бирменгемдегі Эдвард патшаның мектебінде оқып жүріп, Толкин достары — Роб Джилсон ({{lang-en|Rob Gilson}}), Джеффри Смит ({{lang-en|Geoffrey Smith}}) және Кристофер Уайзменмен бірігіп  ({{lang-en|Christopher Wiseman}})<ref>Қаумдастықтың құрамы бірнеше рет өзгеріп отырып, соңында үш адамнан тұратын тұрақты ядросы  қалыптасты. Оның құрамында: Толкин, Уайзмен және «Р. Кв» деп аталып кеткен Роберт Квилтер Джилсон болды. Джеффри Бейч Смит ағылшын әдебиетімен шұғылданды, қаумдастыққа кейіннен қосылды.</ref> — ШКБҚ — «Шай клубы және барровиандық қауым» (T.C.B.S., Tea Club and Barrovian Society) атты жартылай құпиялы түрдегі үйірме ашады. Бұндай атаудың шығу себебі, мектеп жанында орналасқан Барроу дүкенінде сатылатын сүйікті шайларымен байланысты. Тыйым салынғанына қарамастан, бұл шай мектеп кітапханасында да сатылатын еді<ref name="bio" />. Мектеп бітіргеннен кейін ШК мүшелері бір-бірімен байланыстарын үзбеді, оған дәлел ретінде, [[1914 жыл]]дың желтоқсан айында олар Лондондағы Уайзменнің үйінде кездескен болатын.

1911 жылдың жаз айында Толкин [[Швейцария]]да болады. Бұл жайлы ол  [[1968 жыл]]ғы хатында айтып кетеді<ref name="letters"/>, сонымен қатар хатында [[Бильбо Бэггинс]]тің Тұманды таулармен саяхаты өзінің он екі жолдасымен бірге [[Интерлакен]]нен [[Лаутербруннен]]ге дейінге жүрген жолымен байланысты екенін айтады. Осы жылдың қазан айында ол [[Оксфорд университеті]]нде оқуын жалғастырады.

=== Толкин жанұясы===
[[1908 жыл]]ы ол [[Эдит Толкин|Эдит Мэри Бретті]] кездестіреді. Ол кейіннен Толкиннің шығармашылығына қатты әсер етті.

Толкиннің ғашықтығы колледжге түсуге кедергі келтірді, сонымен қатар Эдит протестант және одан үш жасқа үлкен еді. Френсис әкей одан 21 жасқа толып кәмелеттік жасқа жетпейінше Эдитпен кездеспейтіні туралы сөз алады. Толкин сөзінде тұрып, осы жасқа жеткенше Мэри Эдитке 1 жол болсын хатта жібермейді. Олар тіпті кездескен де, сөйлескен де жоқ<ref name="dougan"/>.

Толкин кәмелет жасқа толған күні, кешкісін Эдитке хат жазады. Бұл хатта ол өз сезімін білдіріп, тұрмысқа шығуын сұрайды, бірақ Эдит басқа адамға келісім беріп қойған болатын, себебі Толкиннен ұзақ уақыт хабар болмағасын, ол бағыда ұмытқан болар деп ойлады. Ақыр соңында, [[Эдит неке жүзігі]]н қайтарып беріп, Толкинге тұрмысқа шығатыны туралы жариялайды<ref name="bio"/>. Сонымен қатар, ол Толкиннің талабымен католик дінін қабылдайды<ref name="bio"/>.

'''Толкин жанұясының генеалогикалық сызбасы'''<ref>Генеалогикалық сызбаның дереккөздері:
* [[#Карпентер|''Карпентер''. Толкин.]]
* [http://www.birmingham-oratory.org.uk/TheOratory/Tolkien/tabid/76/Default.aspx ''Mr. Gerard Tracey''. Tolkien and the Oratory]{{ref-en}}</ref>
{{Таблица8421V
|a1='''Джон Бенджамин Толкин'''<br />''John Benjamin Tolkien''<br />1807—1896
|a2='''Мэри Джейн Стоу'''<br />''Mary Jane Stow''<br />1834—1915
|a3='''Джон Саффилд'''<br />''John Suffield, Jr.''<br />1833 (1834?)—1930
|a4='''Эмили Спарроу'''<br />''Emily Jane Sparrow''<br />1838—?
|a5=?
|a6=?
|a7=?
|a8=?
|b1='''Артур Руэл Толкин'''<br />''Arthur Reuel Tolkien''<br />1857—1895
|b2='''Мэйбл Саффилд'''<br />''Mabel Suffield''<br />1870—1904
|b3=?
|b4='''Фрэнсес Брэтт'''<br />''Frances (Fanny, Fannie) Bratt''<br />1859—1904
|c1=<span style="font-weight:900; font-size:160%; line-height:110%">Джон Рональд Руэл Толкин</span><br />''John Ronald Reuel Tolkien''<br />1892—1973
|c2=<span style="font-weight:900; font-size:120%; line-height:110%">Эдит Брэтт</span><br />''Edith Bratt''<br />1889—1971
|d=<div align=left>• '''Джон''' (''John Francis Reuel Tolkien'', 1917—2003)<br />• '''Майкл''' (''Michael Hilary Reuel Tolkien'', 1920—1984)<br />• '''[[Толкин, Кристофер|Кристофер]]''' (''Christopher John Reuel Tolkien'', род. 1924)<br />• '''Присцилла''' (''Priscilla Anne Reuel Tolkien'', род. 1929)
|color=#227777
|bgcolor=#DDDDDD
|bgcolor-c1=#AABBEE
|bgcolor-c2=#EE9988
|bgcolor-d=#CCAABB
}}

=== Мансабы ===
Әскерге шақыру күнін шегрту мақсатымен, [[1914 жыл]]ы Толкин  әскери дайындық корпусына жазылады, бұл оған бакалавр алып үлгеру үшін қажет болды. [[1915 жыл]]ы университетті үздік бітіріп, Ланкашир атқыштар полкіне лейтинант лауазымымен қызмет етуге барады. Кейіннен, ол майданға шақыртылып Бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысады.

=== Бірінші дүниежүзілік соғыс ===

=== Тылда ===

=== Екінші дүниежүзілік соғыс  ===

=== Қайтыс болуы ===

== Тiлдердi құрастыруы ==

== Туындылары ==

Толкиннің шығармалары оқырманның бәріне дерлік ұнады. Әсіресе "[[Сақиналар әміршісі]]", "[[Хоббит, немесе Барып, қайту]]" және "[[Сильмариллион]]" секілді туындылары әлемге танымал болды. Өмірден өткенінен кейін көп жыл өтсе де оың оқырмандары саны күннен күнге артып келеді. Кітаптары бойынша фильмдер түсірілді.

=== Тірі кезіндегі шығарылған басылымдары ===
* [[1925 жыл|1925]]&nbsp;— «Сэр Гавейн және Жасыл рыцарь» (E.B. Гордонмен бірігіп)
*[[1937 жыл|1937]]&nbsp;— «Хоббит, немесе Барып, қайту» /&nbsp;''The Hobbit or There and Back Again''&nbsp;— осы кітабымен Толкин әдебиетке қадам басты. Бастапқыда, кітап тек қана отбасына арналған туынды ретінде болды. Хоббит туралы ертегіні ол балаларын айтып бастады. Кездейсоқ баспаға басылымға жіберіліп, Бильбо атты хоббиттің шытырман оқиғасы барлық жастағы оқырмандардың назарын өзіне аударды. Бұл ертегінің өзінде мифологиялық кейіпкерлер көп еді. Қазіргі таңда, кітап «Сақиналар Әміршісінің» өзіндік басы ретінде танымал.
*[[1945 жыл|1945]]&nbsp;— «Ниггл жұмысының парағы» /&nbsp;''Leaf by Niggle''
*[[1945 жыл|1945]]&nbsp;— «Аотру мен Итрун туралы баллада» /&nbsp;''The Lay of Aotrou and Itroun\''
*[[1949 жыл|1949]]&nbsp;— «Хэмдық фермер Джайлс» /&nbsp;''Farmer Giles of Ham''
*[[1953 жыл|1953]]&nbsp;— «Беорхтхельм ұлы Беорхтноттың оралуы>» /&nbsp;''The Homecoming of Beorhtnoth Beorhthelm’s Son''&nbsp;(пьеса)
*[[1954 жыл|1954]]—[[1955 жыл|1955]]&nbsp;— «Сақиналар әміршісі» /&nbsp;''The Lord of the Rings''. 1970 жылдың өзінде ең көп оқылған және ең көп шығарылған кітаптар қатарына кірген кітап. Толкиннің ең үздік туындысы. Жерорта жайлы әңгімелейтін эпопея, повествующая о&nbsp;Средиземье, 1954—1955 жылдар аралығында [[Англия]]да басылымға шықты, бірнеше уақыт өткеннен кейін толкинге табынушылықты өмірге алып келді. Ол [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ-та]] [[1960 жыл|1960]] жылдары басталды, және әлі күнге дейін жалғасын табып келеді.
** [[1954 жыл|1954]]&nbsp;— «Сақина бауырластығы» /&nbsp;''The Fellowship of the Ring''
** [[1954 жыл|1954]]&nbsp;— «Қос қамал» /&nbsp;''The Two Towers''
** [[1955 жыл|1955]]&nbsp;— «Патшаның оралуы» /&nbsp;''The Return of the King''
*[[1962 жыл|1962]]&nbsp;— «Том Бомбадилдің басынан кешкендері және де Алқызыл кітаптағы басқа өлеңдер» /&nbsp;''The Adventures of Tom Bombadil and Other Verses from the Red Book''&nbsp;(өлеңдер жинағы).
* [[1967 жыл|1967]]&nbsp;— «Жол алысқа, алысқа асығады» /&nbsp;''The Road Goes Ever On''&nbsp;(Дональд Суонмен бірге)
* [[1967 жыл|1967]]&nbsp;— «Үлкен Вуттондық ұста» /&nbsp;''Smith of Wootton Major''

=== Дүниеден өткеннен кейінгі баслымдары ===
* [[1976 жыл|1976]]&nbsp;— «Рождество атаның хаттары» /&nbsp;''The Father Christmas Letters''
* [[1977 жыл|1977]]&nbsp;— «Сильмариллион» /&nbsp;''The Silmarillion''
* [[1980 жыл|1980]]&nbsp;— «Нуменор мен Жерортаның бітпеген аңыз әңгімелері» /&nbsp;''Unfinished Tales of Númenor and Middle-earth''
* [[1983 жыл|1983]]&nbsp;— «Құбыжықтар және сыншылар» /&nbsp;''The Monsters And The Critics And Others Esseys''
* [[1983 жыл|1983]]—[[1996 жыл|1996&nbsp;]]— «Жерорта тарихы» /&nbsp;''The History of Middle-earth''&nbsp;12 томдық
* [[1997 жыл|1997&nbsp;]]— «Сиқырлы елдің ертегілері» /&nbsp;''Tales from the Perilous Realm''
* 1998&nbsp;— «Роверандом» /&nbsp;''The Roverandom''
* [[2007 жыл|2007]]&nbsp;— «Хуринің балалары» /&nbsp;''The Children of Húrin''
* [[2009 жыл|2009]]&nbsp;— «Сигурд пен Гудрун туралы аңыз» /&nbsp;''The Legend of Sigurd and Gudrun''
* [[2009 жыл|2009]]&nbsp;— "«Хоббит» тарихы"&nbsp;/&nbsp;''The History of The Hobbit''
* [[2013 жыл|2013]]&nbsp;— «Артурдың құлауы» /&nbsp;''The Fall of Arthur''

== Мұра ==

== Толкиннің құрметіне аталған заттар ==
Құрметіне аталғандар:
* [[астероид]] (2675) Tolkien<ref>[http://www.cfa.harvard.edu/iau/lists/MPNames.html 2010 жылдың 9 ақпаны толықтырылған астероидтар тізімі.]</ref>;

== Марапаттар ==

== Дереккөздер==
{{Commonscat|J. R. R. Tolkien}}

[[Санат:Ағылшын жазушылары]]
[[Санат:Ағылшын филологтары]]

[[en:Pembroke College, Oxford|Пемброк-колледжінде]]
[[en:Merton College, Oxford|Мертон-колледжінде]]