Граф (математика)

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

Сурет:6n-graf.svg
A drawing of a labeled graph on 6 vertices and 7 edges.

Граф - Граф (грекше-жазамын) – төбелер деп аталатын шектеулі нүктелерддің жиынтығы;төберлердің кейбіреулері графтың қырлары деп аталатын сызықтарымен байланысқан болады. Төбелердің жиыны (v) және реттелмеген және реттелген төбелердің (қырлар мен доғалар) жиынтығы (e) граф болып табылады: Граф “G” (V,E) болып белгілінеді. Тек қырлары ғана қамтитын граф – бағдарланбаған, ал тек доғаларды қамтитыны бағдарланған граф деп аталады. Кез – келген екі төбені қосатын тізбегі болатын граф – байланысқан граф болып табылады.

Граф — нысандар мен олардың арасындағы байланыстар жиынтығын айтады. Нысандар графтың төбелері деп, ал байланыстар граф қабырғалары деп аталады. Графты қолданылатын саласына байланысты байланыстар саны, қабырғалар бағытымен және төбелеріндегі әртекті қасиеттерімен ажыратады. Көптеген есептерді, нысандарды графтармен сипаттауға болады. Мысалға Уикипедияны да графпен сипаттауға болады — төбелері мақалалар, ал қабырғалары — гиперсілтемелер.

Граф

Граф, немесе бағытталмаған граф <math>G</math> — бұл <math>G := (V, E)</math> келесі шарттарды қанағаттандыратын ретті жұптар жиынтығы:

  • <math>V</math> — төбелер немесе түйіндер бос емес жиыны ;
  • <math>E</math> — қабырғалар деп аталатын төбелерден құралған жұптар (бағытталмаған графта — ретсіз).

Төбелері мен қабырғаларын кейде граф элементтері деп те атайды, граф төбелер санын <math>|V|</math> — граф дәрежесі, қабырғалар санын <math>|E|</math> — граф өлшемі деп атайды.

<math>u</math> және <math>v</math> төбелері <math>e=\{u,v\}</math> қабырғасының шеткі төбелері (немесе шеттері) деп аталады. Бір қабырғаның екі шеткі төбелері көршілес деп атады.

Ортақ шеткі төбелері бар екі қабырға түйіндес деп аталды.

Шеткі төбелер жиыны бірдей болатын екі қабырға еселі деп аталады.

Шеткі төбелер беттесетін қабырғаны ілмек аталыды, яғни <math>e=\{v,v\}</math> болса.

<math>V</math> төбесінің дәрежесі <math>\deg V</math> деп оған тірелетін қабырғалар санын айтады (ілмекті екі рет санайды).

Төбе ешқандай қабырғаның шеті болмаса оңашаланған болады; ал егер тек қана бір қабырға шеті болса салбыраулы (немесе жапырақ) болады. Үлгі:Clear

Тағы қараңыз

Нұсқа

Үлгі:Reflist

Сілттемелер

Арғы оқылымдар

Сыртқы сілттемелер

Дереккөздер

Математика әлемі