Бейорганикалық қосылыстардың кластарының арасындағы генетикалық байланыс бетінің бастапқы мәтінін қарау

Жай ([[Металдар|металл]], [[Бейметалдар|бейметалл]]) және күрделі ([[оксидтер|оксид]], [[Қышқылдар|қышқыл]], [[Негіздер|негіз]], [[Тұздар|тұз]]) заттардың  барлығының өзара [[байланыс]]ы генетикалық байланыс деп аталады (генезис — шығу тегі).

Енді осы генетикалық байланыстарды [[тұздар]]ды алудың мысалында қарастырайық:

1. Кейбір [[металдар]] мен [[бейметалдар]] езара [[әрекет]]тесіп ([[синтез]] әдісі) тұз түзеді:

::Fe + S = FeS

2. Негіздік [[оксидтер]] мен қышқылдық оксидтердің өзара әрекеттесуі де [[тұз]] береді.

::СаО + СО<sub>2</sub>= СаСО<sub>3</sub>

3. [[Қышқылдар|Қышқыл]] мен негіздік оксидтің әрекеттесуінен де тұз түзіледі.

::MgO + H<sub>2</sub>SО<sub>4</sub>= MgSО<sub>4</sub>+ H<sub>2</sub>O

4. Негізбен қышқылдық оксидтердің әрекеттесуі де тұз тудырады.

::ЗСа(ОН)<sub>2</sub>+ Р<sub>2</sub>О<sub>5</sub>= Са<sub>3</sub>(РО<sub>4</sub>)<sub>2</sub>+ ЗН<sub>2</sub>О

5. [[Қышқылдар]] мен негіздер әрекеттесуі арқылы да тұз алуға болады:

::NaOH + HNО<sub>3</sub>=NaNО<sub>3</sub>+Н<sub>2</sub>О

6. Тұз бен қышқылдың әрекеттесуі жаңа тұз бен жаңа [[Қышқылдар|қышқыл]] береді, тұз тұнбаға түседі:

::Са<sub>3</sub>(РО<sub>4</sub>)<sub>2</sub>+ 3H<sub>2</sub>SО<sub>4</sub>= 3CaSО<sub>4</sub>↓+ 2Н<sub>3</sub>РО<sub>4</sub>

7. Тұз бен негіздің [[әрекет]]тесуі жаңа тұз бен жаңа негіз береді, олардың біреуі [[тұнба]]ға түсуі керек.

::ҒеСl<sub>3</sub>+ 3NaOH = Ғе(ОН)<sub>3</sub>↓ + 3NaCl

8. Металл мен баска тұз әрекеттескенде де жаңа тұз бен металл түзіледі:

::Fe + CuSO = FeSO + Cu

9. Тұз бен тұз әрекеттескенде жаңа екі тұз түзіледі, олардың біреуі [[тұнба]]ға түседі.

::ЗВаСl<sub>2</sub>+ 2Na<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>= Ва<sub>3</sub>(РO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>↓+ 6NaCl

10. Металмен қышқыл [[әрекет]]тескенде тұз бен [[сутегі]] түзіледі.

::Mg + 2HCl = MgCl<sub>2</sub> + Н<sub>2</sub>↑<ref>Химия: Жалпы білім беретін мектептің сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. –Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN9965-34-887</ref>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}


[[Санат:Химия]]


{{Chem-stub}}