Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Ақторғын Ханым"
Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
ш (Batyrbek.kz Акторғын Ханым бетін Ақторғын Ханым бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)) |
|||
| Жол нөмірі 1: | Жол нөмірі 1: | ||
| − | {{ | + | {{POV}} |
{{Мемлекеттік қайраткер | {{Мемлекеттік қайраткер | ||
|түс = Қазақ ханы | |түс = Қазақ ханы | ||
| Жол нөмірі 12: | Жол нөмірі 12: | ||
|Туған күні = XVI ғасыр | |Туған күні = XVI ғасыр | ||
|Туған жері = [[Ноғай ордасы]] | |Туған жері = [[Ноғай ордасы]] | ||
| − | |Жұбайы = 1.[[Хақназар хан]] | + | |Жұбайы = 1.[[Хақназар хан]]<br /> |
2. [[Тәуекел хан]] | 2. [[Тәуекел хан]] | ||
| − | |Балалары = 2ші некеден: Хусейн ханзада, Мұрат ханзада}} '''Ақторғын ханым''' - 550 жылдық қазақ тарихындағы ең сұлу да, көркем әйелдердің бірі | + | |Балалары = 2ші некеден: Хусейн ханзада, Мұрат ханзада}} |
| − | + | '''Ақторғын ханым''' - 550 жылдық қазақ тарихындағы ең сұлу да, көркем әйелдердің бірі. Ақторғын Ханым жайында деректер жоқтың қасы Ақторғын ханымның есімі тек аңыздарда кездеседі. [[Ілияс Есенберлин]]нің "[[Көшпенділер (трилогия)|Көшпенділер]]" [[роман]]ында Ноғай шонжарының қызы ретінде алғаш таныстырылады. | |
| − | + | ||
| − | Ақторғын Ханым жайында деректер жоқтың қасы | + | |
== Хақназардың әйелі == | == Хақназардың әйелі == | ||
| − | Хақназар | + | [[Хақназар хан]]ның соңғы әйелі,сондықтан [[Ақторғын хан]]ға да, жанындағы батыр, билеріне де еш ықпал ете алмады. Көп тоқалдың бірі болғандықтан "Ханша" дәрежесіне қол жеткізе алған жоқ. Әрі ханымның бойында мансапқорлық секілді қасиеттер жоқ еді. |
== Тәуекел ханның әйелі == | == Тәуекел ханның әйелі == | ||
| − | 1580 | + | [[1580 жыл]]ы Хақназар хан қайтыс болған соң, жас жесірге сексендегі [[Шығай хан]] емес, оның ұлы Тәуекел үйленді. Ал [[1582 жыл]]ы билікке Тәуекел сұлтан келгенде, Ақторғын «Ханша» атанды. Дегенмен [[Тәуекел хан]]ға Ақторғыннан гөрі, анасы Яхшым-бегім көбірек ықпал етті. Өзінің әйелдік парызын орындап, күйеуіне Хусейн және Мұрат сынды ұлдарды сыйлады. |
== Есім ханның қалауы == | == Есім ханның қалауы == | ||
| − | 1598 жылы Тәуекел хан соғыста қайтыс болады. Салт бойынша әмеңгерлік жолмен Ақторғын ханша марқұмның інісі [[Есім хан]]ға тұрмысқа шығуы керек еді, алайда Ақторғын қайын інісіне емес, өз сүйгеніне қосылуды жөн көрді. Жиембет жыраудың араласуымен Ақторғын ақыры дегеніне жетті. | + | 1598 жылы Тәуекел хан соғыста қайтыс болады. Салт бойынша әмеңгерлік жолмен Ақторғын ханша марқұмның інісі [[Есім хан]]ға тұрмысқа шығуы керек еді, алайда Ақторғын қайын інісіне емес, өз сүйгеніне қосылуды жөн көрді. Жиембет жыраудың араласуымен Ақторғын ақыры дегеніне жетті<ref>http://alashainasy.kz/culture/sheshendk-sozder-50928/</ref>. |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | == Дереккөздер == | |
| + | {{дереккөздер}} | ||
10:02, 2016 ж. шілденің 1 кезіндегі түзету
Үлгі:POV Үлгі:Мемлекеттік қайраткер Ақторғын ханым - 550 жылдық қазақ тарихындағы ең сұлу да, көркем әйелдердің бірі. Ақторғын Ханым жайында деректер жоқтың қасы Ақторғын ханымның есімі тек аңыздарда кездеседі. Ілияс Есенберлиннің "Көшпенділер" романында Ноғай шонжарының қызы ретінде алғаш таныстырылады.
Хақназардың әйелі
Хақназар ханның соңғы әйелі,сондықтан Ақторғын ханға да, жанындағы батыр, билеріне де еш ықпал ете алмады. Көп тоқалдың бірі болғандықтан "Ханша" дәрежесіне қол жеткізе алған жоқ. Әрі ханымның бойында мансапқорлық секілді қасиеттер жоқ еді.
Тәуекел ханның әйелі
1580 жылы Хақназар хан қайтыс болған соң, жас жесірге сексендегі Шығай хан емес, оның ұлы Тәуекел үйленді. Ал 1582 жылы билікке Тәуекел сұлтан келгенде, Ақторғын «Ханша» атанды. Дегенмен Тәуекел ханға Ақторғыннан гөрі, анасы Яхшым-бегім көбірек ықпал етті. Өзінің әйелдік парызын орындап, күйеуіне Хусейн және Мұрат сынды ұлдарды сыйлады.
Есім ханның қалауы
1598 жылы Тәуекел хан соғыста қайтыс болады. Салт бойынша әмеңгерлік жолмен Ақторғын ханша марқұмның інісі Есім ханға тұрмысқа шығуы керек еді, алайда Ақторғын қайын інісіне емес, өз сүйгеніне қосылуды жөн көрді. Жиембет жыраудың араласуымен Ақторғын ақыры дегеніне жетті<ref>http://alashainasy.kz/culture/sheshendk-sozder-50928/</ref>.
