Астана қаласының Бас жоспары бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Компания
| атауы = Астана қаласының Бас жоспары ғылыми зерттеу-жобалау институты
| логотипі = [[Сурет:Астана қаласының Бас жоспары ғылыми зерттеу-жобалау институты ғимараты.JPG|300px]]
| түрі = Мемелекеттік комуналдық кәсіпорын
| биржадағы листингі =
| қызметі = Астана қаласын жобалау жоспарлау
| ұраны = Астана – болашақтың қаласы
| құрылды = [[Қаңтар]] [[2007]]<ref>{{cite web|url=http://www.astanagenplan.kz/company/history/|title=МКК ресми сайты|author=|date=|work="Астана қаласының Бас жоспары ҒЗЖИ" МКК-ының ресми сайтындағы тарихы туралы бөлімі|publisher=|accessdate=2012-08-05|lang={{ref-ru}}|deadlink = unknown-host}}</ref>
| жабылды =
| жабылуының себебі =
| ізбасары =
| бұрынғы атауы =
| құрушы =
| орналасуы = {{ҚАЗ}}, <br /> 010000, [[Сурет:New flag of Astana.svg|25px|Астана]] [[Астана қаласы]] <br />
[[Сарыарқа ауданы]] [[Әлихан Бөкейхан көшесі (Астана)|Әлихан Бөкейхан көшесі]] 22
| басты адамдары = Досмағамбетов Баир Фарденұлы
| саласы = Тапсырыс беруші, ұйымдастырушы, жабдықтаушы заңды тұлға<ref>{{cite web|url=http://goszakup.gov.kz/app/index.php/kz/subjectreestr/reestr/show/4226|title=ҚР мемлекеттік сатып алулар қатысушылары|author=|date=2012-04-11|work= Мемлекеттiк сатып алулары портал|publisher=|accessdate=2012-08-05|lang={{ref-kk}}{{ref-ru}}}}</ref>
| өнімі =
| айналым =
| операциялық кіріс =
| таза табысы =
| қызметкерлер саны = 200
| басшы компания = Астана қаласының сәулет және қала құрылысы басқармасы|«Астана қаласының Сәулет және қала құрылысы басқармасы» мемлекеттік мекемесі
| бағынышты компания =
| сайты = [http://www.astanagenplan.kz astanagenplan.kz]
| Түсініктемелер = <references/>
}}
[[Сурет:Astana SPOT 1110.jpg|250px|thumb|Астана қаласының жасанды жер серігінен түсірілген суретті]]
'''Астана қаласының Бас жоспары''' (''толық атауы "Астана қаласының 2030 жылға дейінгі дамуының Бас жоспары"'' {{lang-ru|Генеральный план развития города Астаны до 2030 ж.}} қысқаша Генплан г. Астаны) — [[Астана қаласы]] тіршілік-тынысының қолайлы ортасын құру және оны орнықты дамыту, экологиялық қауіпсіздігін, табиғи және мәдени мұраларын сақтау мақсатында жасалған қаланың сәулет-құрылыс жоспары. Бұл жоба [[Қазақстан]]ның президенті [[Нұрсұлтан Назарбаев]]тың қолдауымен іске асып жатыр.

Қаланың сәулеттік [[тұжырымдама]]сын әзірлеуде Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың қалаға еуропалық келбет беру [[идея]]сы ескерілді.

«Астана қаланың Бас жоспарын» жасауға халықаралық байқау жарияланып, байқау нәтижесінде [[Жапония|жапон]] сәулетшісі [[Кишо Курокава]]ның ({{lang-ja|黒川 紀章}}) арнайы жасаған жобасы қабылданды.

Астана символы - [[Бәйтерек (монумент)|Бәйтерек]] [[Норман Фостер]]дің қолтаңбасы.

Жоба барысында жүзеге асқан «Бейбітшілік пен келісім сарайының» мен «Хан шатыр» ғимараттарының бірегей сәулеттік жобалары [[Италия|итальяндық]] [[Манфреди Николетти]]дің туындылары.<ref>{{cite web|url=http://astanafestival.kz/kz/about/astana|title=Астана халықаралық фильм фестивал порталы - Орта азиялық феномен|author=2B Studio|date=|work=|publisher=|accessdate=2012-07-24|lang={{ref-kz}}{{ref-en}}{{ref-ru}}}}</ref>

== «Астана қаласының Бас жоспары ғылыми зерттеу — жобалау институты» ЖШС ==

[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспары ғимаратының алды.JPG|thumb|200px|left|Астана қаласының Бас жоспары ғимаратының алды]]
Астана қаласының Бас жоспарымен «Астана қаласының Бас жоспары ғылыми зерттеу — жобалау институты» Мемлекеттік Комуналдық Кәсіпорыны (немесе [[Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік|ЖШС]]) айналысады. Институттың директоры — [[Баир Досмағамбетов]], бас [[сәулетші]]сі — [[Бақтыбай Тайталиев]]. Мекеме [[2030 жыл]]ға дейiн Астана қаласын дамытудың аймақтық жоспарына түзету енгiзу жобасын әзiрлеп бекiттi. Сонымен қатар қала маңы аймағының құрылысын жоспарлау кешендi сызбасын әзiрлеген. Астана әкiмшілігінің тапсырмасымен түбегейлi жоспарлау жобаларын дайындаумен айналысады. [[Мәскеу]]де өткен "''Сәулет-2012''" халықаралық [[фестиваль|фестивалінде]] мекеме ұсынған Астана Бас жоспары жобасы [[Халықаралық архитекторлар одағы]] мен Халықаралық архитекторлар академиясының үлкен алтын дипломымен мараптаталды.<ref name="Елорда сәулеті">
Елорда сәулеті. Алдан Смайыл, Аманжол Чиканаев, Артур Мельников. — Астана: Фолиант, 2007. — 236 бет. ISBN 9965-35-129-5{{ref-kz}}{{ref-ru}}</ref>

== Бас жоспар авторы ==

[[Сурет:Хан Шатыр 2012.JPG|thumb|180px|[[Хан Шатыр]] [[Асыл тас|Асыл тас ғимаратынан]] қарағандағы көрінісі]]
Болашақ Астана қаласының Бас жоспарын жасауға тұңғыш халықаралық байқау жарияланып, әлемдік сәулет өнерінің шеберлері жіберген жүздеген жобалар сараптаудан өткізілді. Конкурсқа көптеген елдердің сәулетшілері өз жобаларын ұсынды. [[Жапония]], [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]], [[Австралия]], [[Италия]], [[Франция]], [[Германия]], [[Ресей]], [[Финляндия]], [[Корея]], [[Болгария]], [[Пәкістан]], [[Польша]], [[Чехия]], [[Украина]], [[Өзбекстан]], [[Қырғызстан]] және [[Латвия]] сияқты елдерден 50-ден астам жоба түсті. Барлық жобалар [[Конгресс-холл]]ға қойылды, олармен әркімнің танысуына толық мүмкіндік туды. Ұсыныстар топтамасының ішінен халықаралық конкурстың шарттары мен талаптарына жауап бере алатын 27 жобалық әзірлеме беделді қазылар алқасының қарауына іріктелді. Сөйтіп, конкурс қорытындысы бойынша [[Жапондар|жапон]] концептуалисі [[Кишо Курокава|Кисе Курокава]]ның (шын аты Нориаки) жетекшілік ететін Халықаралық ынтымақтастық бойынша Жапон агенттігінің зерттеу тобы әзірлеген Астана қаласының бас жоспарының жобасы қабылданды. [[Кишо Курокава|Кисе Курокава]] ({{lang-en|Kisho Kurokawa}}) [[Халықаралық Астана Әуежайы]] [[Амстердам]] қаласындағы [[Ван Гог мұражайы]], [[Куала-Лумпур]]дың халықаралық әуежайы, [[Осака]] қаласының Ұлттық-экологиялық мұражайы, [[Болгария]]дағы «Витоша» қонақүйі, «[[Sony]]» корпорациясының мұнарасы сияқты жобалардың авторы.

{{cquote
| Асқан игілік пен ең биік кемелділік дәрежесіне ең алдымен қала жетпек.<ref>Әбу Насыр әл-Фараби. Қайырымды қала тұрғындары туралы трактат. — Философиялық трактаттар. — Алматы: Ғылым, 1972</ref>
| author=[[Әбу Насыр әл-Фараби]]
}}

Курокаваның айтуы бойынша ол Астананы дамытудың Бас жоспарының негізіне жаңа [[философия]]лық көзқарасты тұғыр еткен. Оның тұжырымдауынша:
{{quotation|[[XX ғасыр]] Механикалық Принциптер үстемдік алған дәуір болса, [[XXI ғасыр]] Өмір Принциптеріне көшетін дәуір болады. Ендеше, Қазақстанның жаңа астанасы «симбиоз» атты шешуші ұғымды арқау етуі тиіс.| [[Кишо Курокава]]}}

Астананың бүгінгі келбеті – бұл жапон сәулетші Куракаваның пәлсапалық түсініктері. Бұл түсініктер үш тұғырға орныққан: біріншісі – қала мен табиғаттың етене өмір сүруі ([[симбиоз]]), екіншісі – өзгеру мүмкіндіктері, үшіншісі – абстрактылы [[символизм]], яғни, қабылдауға түсінікті [[геометрия]]лық [[фигура]]лар. Барлық жобаларда түпнұсқалық пен өзіндік келбетке баса назар аударылады.

Кез-келген қаланың бас жоспары 20-25 жылға есептеледі. Астана қаласының әкімшілігі де осы ұстанымды таңдады. Өйткені, бас жоспардағы кез-келген өзгерістер алдағы тәжірибеде оңай ауысуы қажет.<ref>
{{cite web
| url = http://www.aef.kz/kz/press/press_releases/72624/
| title = «Астана – жаңа келбет» сессиясының қорытындыларына арналған БАСПАСӨЗ ПАРАҒЫ
| author =
| date = 2011-05-04
| work = Астана экономикалық форумы
| publisher =
| accessdate = 2012-08-05
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}{{ref-en}}
}}
</ref>

Қала құрылысы [[доктрина]]сының нақ осындай үлгісі тұңғыш рет Астана қаласы құрылыс алаңдарында тәжірибе жүзінде іске асырыла бастады. Н. Назарбаев тапсырмасымен қазақстандық архитекторлар «Астана қаласының Бас жоспарына» уақыт өте келе өзгерістер мен тың жаңалықтар енгізді. Бұл орайда өңірдің экологиялық жүйесімен қала құрылысының бірегейлене салынуына басты назар аударылды. Президент [[Нұрсұлтан Назарбаев]] өңірдің табиғи жағдайларын, ауа райының құбылмалылығын ескере келіп, қала маңында жасанды орман алқабын қалыптастыруды күн тәртібіне қойды.<ref>{{cite web
| url = http://caspionet.kz/rus/general/Bugin_memleket_basshisi_Astana_kalasi_bas_zhosparinin_damu_barisimen_tanisti_1332341969.html
| title = Бүгін мемлекет басшысы Астана қаласы бас жоспарының даму барысымен танысты
| author =
| date = 2012-03-22
| work = [[Kazakh TV]] жаңалықтарынан
| publisher =
| accessdate = 2012-08-05
| lang =
}}</ref>

== Бас жоспардың дайындалуы ==

=== Бас жоспардың алғашқы нұсқасы ===

Бас жоспарды дайындау үшін қазақстандық сәулетшілер тобына (Б. Досмағанбетов, С. Баймағанбетов, Қ, Монтақаев, Т. Ералиев, С. Рүстембеков, С. Жүнісов, Е. Мұхаметшина, Л. Нысанваева, В. Гладких, В. Тоскин) [[1996 жыл]]ы тамсырма берілген. Сонымен бірге қаланың дамытудың басқа да, барынша ұтымды, бірегей бастамаларын қарастыру үшін, Ақмоланың (қазіргі Астана) Бас жоспары тұжырымдамасының түрлі нұсқаларын дайындауға конкурс жарияланды. Конкурста қазылар алқасы «Ақмола – Алматы» жобалау-құрылыс компаниясы шығармашылық тобының эскиз-идеясына бірінші орынды лайық деп тапты. Екінші орынға [[Қарағанды]] қаласы сәулетшілерінің шығармашылық тобына берілді.

Үкімет жаңа елорданы тез арада халықаралық [[стандарт]]тарға сай қалаға айналдыру керек деген тапсырма берді. Осыған байланысты үкіметте қала салу жобасының барлық қажетті формалды үрдістері мен дайындалу мерзімін, ұйғарымдарын сақтау үшін құрылыс жұмыстарын бірнеше жылға тоқтата тұру керек немесе қала салу жобаларының аяқталуын күтпей қаланы дамытудың Бас жоспарынсыз-ақ, тез жылдамдықпен үлкен аумақта жорамалдап құрылыс сала беру керек деген таңдау болды.

[[Қазақстан үкіметі|ҚР Үкіметінің]] Қаулысы мен Қазақстанның жаңа астанасын дамытудың Бас жоспарын дайындайтын шығармашылық топ дайындалды. Оның құрамында Б. Досмағанбетов (шығармашылық топ жетекшісі), С. Баймағанбетов, С. Үрістембеков, Т. Ералиев, Қ. Монтақаев, бар еді. ҚР Үкіметі Қаулысының негізінде Астана қаласы Әкімінің өкімімен авторлар ұжымының базасында құрылған «Ақ-Орда» жобалау-құрылыс компаниясына бірінші орын иеленген конкурстық жоба ережелерін басшылыққа ала отырып, тез арада өзінің тұрған аумағында [[2005 жыл]]ға дейінгі кезеңдегі қала салудың бірінші кезекті маңызды міндеттерін шешу жобасын дайындау тапсырылды.

Бас жоспардың жекелеген тарауларын жүзеге асыру мақсатында авторлық ұжым құрамына Е. Қайыргелдинов, Б. Тайталиев, А. Чиканаев, Б. Қонысбаев, А. Фисенко, В.И. Швец және т. б сәулетшілер кіргізілді. Осы сәулетшілер ұжымы дайындаған Бас жоспар астана тұрғындары санының болжамдық есебіне негізделді. Ол барынша кең тараған және кеңестік қала салу тәжірибесінде базалық болып есептелетін еңбек баланысы тәсілі бойынша орындалған болатын. Бұл есеп бойынша [[2005 жыл]]ы [[Астана қаласы]] тұрғындарының саны 350 мың адам шамасына жетуі тиіс еді. Авторлар бас жоспардың негізгі тарауларын көрсете отырып, қала құрылысының бірінші кезектегі міндеттерін шешуге талпыныстар жасалды.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

Қаланың жоспарлы құрылымы мен құрылысын дамыту тұжырымдамасы мынадай идеялардан көрініс тапты:

1. Қаланың аумақтық дамуы тек [[батыс]] және [[шығыс]] бағыттарға ғана емес, сонымен қатар [[оңтүстік]]ке, [[Есіл (өзен)|Есіл өзенінің]] сол жағалауын қарай да жүргізілуге тиіс.

2. Есіл өзенінің сол жағалауын астаналық үкімет-әкімшілігі орталығы мен көп қабатты тұрғын үй құрылысының жаңа ауданын құру мақсатында пайдалану.

3. Су айдынын қаланың сәулеттік композициясы ретінде пайдаланып және жағалауына көркем [[ансамбль]]ді көпқабатты құрылыс жүргізе отырып, өзен арнасын қаланы дамытудың өзек-сызығына айналдыру.

Осылайша авторлар «Ленгорстройпроект» сәулетшілері дайындаған, қаланы дамытудың кезеңді жоспарлы тұжырымдамасынан саналы түрде бас тартып, өзеннің биік, су тасқыны алмайтын оң жағалауы бойынша Астана қаласын аумақтық-жоспарлы дамыту сызбасы таңдады. [[2000 жыл]]ға дейін осы жоба қала аумағында құрылыс пен қала салу қызметін реттеуші негізгі құжат ретінде саналып келді.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

=== Кишо Курокованың дайындаған Бас жоспардың негізгі нұсқасы ===

Алайда [[1998 жыл]]ы әлемдік сәулет шеберлерін тарта отырып, Астана қаласының Бас жоспарының [[эскиз]] идеясын дайындау үшін ашық [[конкурс]] өткізу қажеттілігі белгілі болды. Конкурсқа [[Еуропа]]ның, [[Азия]]ның және [[Австралия]]ның 19 елінен танымал сәулетшілер, сондай-ақ [[ТМД]] елдері мен Қазақстаннан шығармашылық ұжымдар қатысты. Белгілі жоғары халықаралық қазылар алқасы, әлемдік деңгейде танымал [[теоретик]] және қазіргі сәулет шебері [[Кишо Курокава|К. Курукованың]] шығармашылық ұжымын конкурс жеңімпазы, олар ұсынған жобаны үздік деп тапты. Конкурс аяқталғанан кейін К. Курукова Астана қаласын дамыту Бас жоспарының жұмысына жетекшілік етті.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>
Жұмыс [[Жапония|Жапон]] үкіметінің грантына Халықаралық әріптестік бойынша Жапон агентігі (ХӘЖА) мен Астана қаласын дамыту Корпорациясы арасындағы келісімнің негізінде орындалды.

Зертеу тобы [[2000 жыл]]дың ақпаны мен [[2001 жыл]]дың мамыры аралығында материалдар жинау мен Астананың қала салуға ыңғайлылық жағдайын тексеру бойынша қажетті алқаптық зерттеу жұмыстарын жүргізді. ХӘЖА зерттеу тобы жүргізген болжамдық есеп бойынша, Астана тұрғындарының саны [[2030 жыл]]ға қарай 800 мыңға, ал [[2010 жыл]]ға қарай 490 мың адамға жетеді. Бұл орайда [[Кишо Курокава|К. Курукава]] қалалар дамуының негізгі көрсеткіштеріне болжам жасай отырып, жалпы әлемдік адам санының өсуінің орташа статистикалық жеделдігін және экономикалық мүмкіндіктер мен ірі қалалар құрылысының өсу қарқынын да негізге алды. Соның ішінде, қала тұрғындарының болашақтағы санын болжау үшін, олар Қазақстан қоғамы мен қалаларының әлеуметтік-экономикалық дамуына және мүмкіндіктеріне де болжаммен қарап, оларды өзара байланыстырып, [[экстраполяция]]ның теңгерімдік әдісін пайдаланды. Астана қаласын дамытудың дайындалған Бас жоспарымен белгіленген тәртіп бойынша, сарапшылар мен мамандар танысып шығып, оны [[2001 жыл]]ы [[15 тамыз]]да ҚР үкіметі бекітті.

Доктор К. Курукава дайындаған Бас жоспардың негізінде [[симбиотика]]лық қалалардың [[философия]]лық доктринасын енгізді. [[Жапония|жапон]] сәулетшісінің пікірі бойынша, [[XXI ғасыр]] қала құрылысының алдында тұрған негізгі құнды бағдарлар мен міндеттерді қайта құруды талап ететін жаңа талаптармен әйгіленді. Ғаламшардың экожүйесі енді адамдар өндіріп жатқан [[техноген]]дік және [[антропоген]]дік салмақтың тоқтаусыз өсуіне төзе алмайды. Қалаға шоғырлану үрдісінің тегеуірінді екпін алуы, тұрғындардың жаппай көлік иеленуі, техникалық прогресс пен өндірістік [[эволюция]] қарқынының артуы табиғат кешенін бүлдіру мен құлдырату үрдісіне кері шегінбес сипат беріп отыр. Өсіп келе жатқан [[мегаполис]]тер мен қаладан шығатын қалдықтар жиынтығы, [[миллион]]даған [[гектар]] табиғи орман легінің жыл сайын жаңарып отыратын ауыл шаруашылық қажеттіліктерге жұмсалуы, құбырдан шығатын қалдық судың өзендер мен көлдердегі негізгі таза ауыз суға құйылуы, оларды бүлдіріп, өзінің арнасына айналдыруы табиғи тепе-теңдікті бұзудың қуатты факторы болып табылады.
Осылардың барлығы XXI ғасыр адамзаттың алдына қызметтің барлық түрін, соның ішінде қала салуды жаңа жүз жылдықтағы ең өзекті және өткір мәселесі ретінде [[экология]]лық әдіс пен қадамдарға ауыстыру міндетін қойып отыр. Осылай философиялық-теориялық пайымдауларды негізге ала отырып, доктор К. Курукава [[XXI ғасыр]]да қалыптасқан қала салудың теориясы мен тәжірибесін қайта қарап, экологиялық стандарттар мен талаптардың аясында уақыттың қатал сынына жауап бере алатын қала салудың қағидалары мен тәсілдерін дайындау керек деп есептеді. Доктор К. Курукава Астана қаласының Бас жоспарын тұжырымдамасын дайындағанда өзінің философиялық ой-тұжырымдарын тәжірибелік тәсілмен іс жүзінде көрсетуге талпыныс жасады.

<blockquote style="border: 1px solid blue; padding: 0.5em 0.8em; ">
Бас жоспардың негізгі ережелері К. Курукаваның сәулетке қатысты ойларының [[космология]]лық теориясына тән мынандай басты үш санатқа негізделді: <<симбиоз (сабақтастық)>>, <<метаболикалық қала (зат алмасып тұратын)>> және <<абстрактілі символизм>>. [[Кишо Курокава]]ның қала салу тұжырымдамасының теориялық платформасы қаланы көшелер салып, әдемі ғимараттар орналастыратын аумақ ретінде ғана емес, жерді, ауаны, суды пайдаланатын, осыған сәйкес өз тіршілігінің талабы бойынша сыртқа өнім (қалдық) шығаратын тірі [[организм]] ретінде тануымыз керек деген айқын пікірдің төңірегінде тұжырымдады.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>
</blockquote>

Осылардың барлығы өзінің төл заңдары бойынша табиғи жолмен жүзеге асып отырады. Осы екі тірі организмнің тіршілігіндегі тепе-теңдіктің сақталуы және қалалардың қарқынды түрде өсуі мен дамуы барысында бүліну мен құлдырау көрсеткіштерін болдырмау мәселесі — XXI ғасырдағы қала салудың жаңа базалық қағидасы ретінде сарапшылар мойындаған К. Курукаваның қала салу теориясындағы негізгі өзек болатын. Табиғат пен қаланың сабақтастығы, қаланың ескі және жаңа бейнесінің өзара сабақтастығы, көлік пен адам арасындағы сабақтастық — үнемі [[диалектика]]лық өзара қарама-қайшылықта болатын тараптардың негізгі жұбы. Сәулетші оны Астана қаласының Бас жоспарын дайындау барысында да қарастырған. Бұл шешімнің мәні қала секілді табиғат экожүйесінің де үйлесімді және тұрақты дамуын қамтамасыз ететін, қаланы салу шараларының бүтіндей жүйесі болып табылады. Соның ішінде, ол суды қорғау аймақтары мен белдеулерінде өзен арнасын бойлай ені 300 [[метр]] парк өсірудің аса қажет екенін басты мәселе етіп қояды.

<center>
<gallery caption="[[Тәуелсіздік Сарайы]]нда орналасқан Астана қаласының бас жоспарының макет картасы" widths="200px" heights="160px">
Сурет: Астана қаласының Бас жоспар картасы-12.jpg
Сурет: Астана қаласының Бас жоспар картасы-10.jpg
Сурет: Астана қаласының Бас жоспар картасы-11.jpg
Сурет: Астана қаласының Бас жоспар картасы-22.jpg
</gallery>
</center>

К. Курукава қаланың экологиялық саулығын қамтамасыз ететін қала салу шараларының аясында, Есіл, Ақбұлақ, Сарыбұлақ өзендерінің арнасын бойлай эко-дәліз қалыптастырумен бірге, Астананың айналасына эко-орман өсіруді де қажет деп есептеді. Бұл орман Астананы жазғы құрғақшылықтан, қысқы аяздан, бораннан сақтайды яғни қала [[климат]]ын жұмсартады және ондағы ортаның жайлылығы мен көркемдік сипатын арттырып отырады. К. Курукаваның экологиялық қала салу бастамасын президент қолдады, сонымен қатар оны дамытты: солтүстік бағытта курорттық аймақ [[Бурабай]]дың табиғи орман жыныстарына ұласқанға дейін эко-орман отырғызуды жалғастыруға тапсырма берді.

Жаңа мен ескінің байланысын, қалалық ортадағы тарихи-мәдени құндылықтарды айғақтайтын нысандардың сақталуын, оларды қаланың жоспарлы құрылымына органикалық еңгізуді К. Курокава алдағы міндеттердің қатарында жеке бөліп алды және оны Астананың қайталанбас сәулетік кескінін қалыптастыруда қаланың айқын мәнері мен өзіндік келбетіндегі жетістіктерді қамтамасыз ететін шарт ретінде қарастырды. Осы мақсатпен К. Курокованың шығармашылық тобы қаланың тарихи мұраларымен танысып шығу үшін зерттеу жұмыстарын жүргізіп, соған сәйкес жобалық ұсыныстар дайындады. Жапон сәулетшісінің пікірі бойынша жаңа астана әрі қарай дамуға бейім болу керек. Бұл орайда, қысқа мерзімді (ауыстырылып отыратын) элементтерден тұратын ұзақ мерзімді құрылымның бір мезгілде динамикалық өсуі мен өзгермелілігінің өзара үйлесімді қағидаттары бойынша қаланы дамытудың өзгермелі (жетілдіріліп отыратын) жоспары ұсынылды.

Жаңа астананың сәулеттік келбетін қалыптастыру кезінде доктор К. Курокова абстарктілі символизм әдісіне сүйенуді ұстанды. Оның пікірі бойынша, бұл тәсіл қалада халықтың мәдени және дәстүрлі мұраларының бейнеленуіне, сондай-ақ халықаралық қала бейнесінде үйлесімді суреттелетін қала ландшафын құруға мүмкіндік береді. Абстарктілі символизм тәсілінің мәні Қазақстанның дәстүрлі мәдени символдарын абстарктілі түрде білдіретін, түсінікке жеңіл қарапайым геометриялық фигураларды пайдалану болып шығады. Соның ішінде, көшпелі халық ұғымында белгілі бір мәнге ие, олардың өрнектері мен киімдерінде жиі пайдаланатын [[үшбұрыш]]тар, [[конус]]тар, сопақ және жартылай сопақ формаларды қолдану ұсынылды.

Бас жоспардың тағы бір нұсқасын [[2000 жыл]]ы [[араб]] елдері, еуропа және америка сәулетшілерінен құралған ‹‹Дар әл-Хандасан›› фирмасы дайындаған Астана қаласын дамыту Бас жоспарының жобасы ұсынылды. Жоба бастамашылық негіздегі қазақстанға қайтарымсыз сый ретінде жүзеге асырылды. Жоба [[2001 жыл]]дың [[15 тамыз]]ына дейін қала салу қызметін реттеуші негізгі құжат ретінде пайдаланып келді де, <<ХӘЖА зерттеу тобы >> дайындаған Бас жоспар бекітілгенен кейін қызметі тоқтатылды.

К. Курокованың жетекшілігімен дайындаған Бас жоспарды жақын арада қайта қарауға тура келді. Оның басты себебі Қазақстанның экономикалық даму жылдамдығы мен тұрғындар санының өсу қарқыны және астана құрылысы бойынша орындалатын жұмыс көлемінің артуында еді. Бұл <<ХӘЖА зерттеу тобының >> болжамынан асып түсті. [[2002 жыл]]дың соңына қарай Астана қаласының тұрғындар саны [[2010 жыл]]ға жоспарланған көлемінен де асып кетті. Тұрғындар саны қала өмірін қамтамасыз етуші жүйенің қуатын айқындайтын негізгі базалық көрсеткіш болғандықтан тұрғын-үй мен әлеуметтік-мәдени құрылыстың ауқымы сол көрсеткіш арқылы жоспарланады. Сонымен қатар тұрғындар санына шаққандағы Аймақтық жалпы ішкі өнім (АЖІӨ) маңыздылығы кем емес базалық көрсеткіш болып табылады. Астана қаласының АЖІӨ [[2006 жыл]]дың өзінде доктор К. Курокованың [[2030 жыл]]ға жасаған болжамынан екі есеге асып түсті. Осыған байланысты орындалатын құрылыс жұмыстарының ауқымы Бас жоспарда қарастырылғаннан бірнеше есеге асып түсті. Қаланы қалыптастыру барысында барынша жоғары дәрежелі өмірлік стандарттарға сәйкес қоғам мүмкіндіктері мен тұтыныстардың өсуі, екінші жағынан, қаланы болашақ дамытудың базалық көрсеткіштері өлшемінің сапалық жаңа деңгейге көтерілуі, қолданыстағы Бас жоспарға жаңа жағдайлар мен мүмкіндіктердің дамуына лайықтап, тиісті түзетулер мен толықтырулар еңгізудің қажеттігін көрсетті.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

Осы орайда жаңа астананың негізі қаланғаннан бергі 10 жыл ішінде Астананы дамытудың Бас жоспарының {{bg|#87CEFA|үшінші нұсқасы}}
қайта қаралды.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

=== Астана қаласының Бас жоспарының түзетілуі ===

Астананы дамытудың Бас жоспары жобасы қайта қаралғанда, онда болашақта орнығуы тиіс тұрғындар санын анықтау бойынша көбіне қателіктер жіберілгенін ескере отырып, Қазақстанның мамандандырылған зерттеу ұйымына, тиісті демографиялық зерттеулер жүргізіп, 2030 жылға дейінгі кезеңде қала тұрғындарының сандық өсімінің ғылыми негізді болжамын жасауды тапсыру туралы шешім қабылданды. Ғылыми негізді демографиялық болжамдарды дайындауға [[Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті]] (ҚАРМУ) мен Қазақстан Экономика және болжау менежментті институтының (ҚЭБМИ) зерттеу тобы қатысты. Олардың болжамы бойынша 2030 жылға қарай Астана қаласы тұрғындарының саны 1 млн 200 мыңға жетуге тиіс. Астананың тұрғындары өсімінің демографиялық болжамын, демографиялық жобалаудың когортты тәсілін пайдалана отырып зерттеу жүргізді. 2005 жылы қазан айында ҚЭБМИ зерттеу тобының есептік көрсеткіштеріне сәйкес қазақстандық сәулетшілер арасында Астананың жоспарлы құрылымы мен құрылысын әрі қарай дамыту тұжырымдамасын дайындауға конкурс жарияланды. Қазылар алқасы қала құрылымын жоспарлау ұйымының жаңа тұжырымдамалық қадамына негізделген Астана құрылысын дамыту тұжырымдамалық идеясын жеңімпаз деп таныды. Авторлар жапон сәулетшілер тобы дайындап, ҚР Үкіметі бекіткен қала сызбасынан мүлде өзгеше, өздерінің түбегейлі жаңа идеяларын Астананы болашақ дамытуға жұмсауға тырысты. Соның ішінде, олар қала аумағын, бірегей дөңгелек формалы, ұзындығы 46 шақырым қуатты көлік-байланыс эстакадасымен (шеңберлі) белдеулендіру ұсынды. Эстакада да негізгі магистральды-инженерлік желілерді, қала өмірін қамтамасыз ететін жүйелер нысандарын шоғырландыруды және екі деңгейлі көлік қатынас жолын салуды ұсынды. Шеңберлі эстакаданың жұмыс істеуіне қажетті экономикалық жағынан өз-өзін ақтайтын, ыңғайлы жағдай қалыптастыру туралы ойлардың негізінде, авторлар шеңбердің периметрін бойлай жоғары бағалы құрылыстарды шоғырландырып, мұнда барлық энергиялық және ресурстық сыйымды өндірістік кәсіпорындарды жинақтау керек деп есептеді. Қала басшылығы авторлар тобына қазылар алқасы таңдаған қаланы дамыту тұжырымдамасына сәйкес, Бас жоспарға түзетулер еңгізуді тапсырды.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

<blockquote style="border: 1px solid blue; padding: 0.5em 0.8em; ">Алайда [[Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев|Н. Назарбаев]] қазақстандық сәулетшілердің көзқарастарында бірауыздықтың жоқтығын ескеріп, Астана қаласының Бас жоспарын [[2007 жыл]]ы әлем [[архитектура]]сындағы барынша беделді шеберлердің халықаралық сараптауына жіберу туралы өкім шығарды. Осы жылдың қараша айында халықаралық сарапшылар Н. Назарбаевқа сараптамаға ұсынылған жобалық материалдарды талдау қортындысы туралы мәлімдеді. Халықаралық сарапшылар жаңа жобаны қаланы дамытудың айқын мәселелерден алыс таптауырын болған түсініктегі формалды және [[композиция]]лық тәртіпте үстірт дайындалған деп тауып, оның шешіміне теріс баға берді.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>
</blockquote>

Қалыптасқан жағдай байсалды және ұтымды шешімді қажет ететін еді.
Танымал сәлетшілер жетекшілік еткен шығармашылық ұйымдар дайындаған Бас Жоспардың өзі де барлық көркем-композициялық фантазияның тереңдігі мен сұлулығына қарамастан, тез арада ескіріп қалатын, сөйтіп қалыптасқан жаңа жағдайлар мен мүмкіншіліктерге сәйкес келмегендіктен, өзгертулер мен жекелеген түзетулер енгізуді талап етіп отыратынын мойындауға тура келді.

[[21 ғасыр|ХХІ ғасырдағы]] қоғам мен техникалық прогрестің қарқын алу жағдайына байланысты дамушы ірі қалалардың Бас жоспарларын мамандандырылған ғылыми-зерттеу институттары ғылыми негізде жүргізуі керек деген тұжырым жасалды. 2006 жылғы осы қортындыдан кейін 2007 жылы <<Астанабасжоспар>> жобалау институтының базасында [[Астана қаласының Бас жоспары‎#«Астана қаласының Бас жоспары ғылыми зерттеу — жобалау институты» ЖШС|Астана қаласының Бас жоспары ғылыми-зерттеу жобалау институты]] құрылды. Бұл институт қызметі Астан қаласынынң қолданыстағы Бас жоспарына ғылыми негізделген өзгертулер мен түзетулер енгізуді, сонымен қатар қаланы жобалаудың жаңа нормативті базасын дайындауды, Астананы болашақта қала салу ісі бойынша дамытудың ғылыми қолдаулары мен ұсыныстарын дайындауға қажетті зерттеулер жүргізуді жүзеге асыратын болып белгіленді. Астананың ғылыми негізде, жүйелі және бірізді қала салу жолымен дамуын реттейтін құжаттарды дайындаумен қайтадан құрылған Астана қаласы Бас жоспарының ғылыми-зерттеу жобалау институты айналысатын және оған барлық жауапкершілік жүктелетін болып шешілді. Бас жоспарды дайындау мен түзетулерге байланысты қиындықтардың бәріне қарамастан қала құрылысы осы жылдар ішінде бекітілген жалпы қала салу [[стратегия]]сын, бірізділік қағидалары мен сабақтастықты сақтай отырып кең ауқымда және жылдам қарқынмен дамыды.<ref name="Астана: Энциклопедия"/>

== Астана қаласының жоспарлық құрылымы ==

Бас жоспарда негізгі жоспар құрылымын қала өсуі бағытына қарай ірі [[транспорт]]тық [[магистраль|магистралдар]] арқылы 6 жоспарлық райондарға ұйымдастырылу қарастырылған.
{{толықтыру}}

== Тұрғын үй-азаматтық құрылыс ==

Тұрғын үй ортасын кешенді қалыптастырудың негізгі бағыттары тұрғын үймен орташа қамтылуды [[2030 жыл]]ға қарай бір адамға 30 шаршы метрге, сонымен қатар, барлық тұрғын үй қорын 37,2 млн шаршы метрге дейін жеткізуді көздейді.

Құрылыс:

* бос аумақтарда – 8,9 мың [[га]];
* тозығы жеткен тұрғын үйлерді бұзу және қазіргі құрылыстың арасын жиілету арқылы қайта жаңартылатын аумақтарда – 2,7 мың га жүзеге асырылады.
* Жеке тұрғын үй құрылысының үлесі барлық кезеңде тұрғын үй құрылысының жалпы көлемінің 19,4% құрайды.

Астана қаласының тұрғын аумағын қайта жаңарту және дамытудың басым бағдарламалары:

* қаланың магистраль маңы аумақтары, орталық жоспарлау ауданы, қалалық қоғамдық тораптары және басқалары жоғары қарқынмен пайдаланылатын құрылымдық бөліктеріндегі тығыздылығы төмен қазіргі құрылыс аудандарын қайта жаңарту;
* аяқталмаған құрылыс объектілерін аяқтау және қалыптасқан құрылыстан тыс қаланың бос аумақтарында тұрғын үй кешендерін

қалыптастыру;

* күрделі жөндеуді, қайта жоспарлауды, [[амортизация]]ланған қорды бұзуды және кешенді [[абаттандыру|абаттандыра]] отырып, биік ғимараттардың (18 қабат және одан да жоғары) жалпы алаңының 1,0 млн шаршы метр көлемде жайлы тұрғын үйдің жаңа құрылысын жүргізуді қоса алғанда, жалпы құрылыс аудандарын (60-80 жылдары және одан кейінгі құрылыстар) кезең-кезеңімен қайта жаңғырту;
* сәулет-кеңістіктік аяқтау және осы аудандарда қоғамдық аймақтар мен орталықтар жүйесін қалыптастыру.

Бас жоспарда [[2030 жыл]]ға қарай қызмет көрсетудiң әлеуметтік-кепiлдi [[минимум]]ының мекемелерімен қамтамасыз етiлудің [[норматив]]тік көрсеткіштеріне және қалалық маңызы бар объектілерді дамытудың нормативтiк көрсеткiштерiне қол жеткізу бағытында жаңа әлеуметтiк-экономикалық және қала құрылысы жағдайларын ескере отырып, әлеуметтiк саланы дамыту жоспарланған. Бұл ретте, қаланың қызмет көрсету қорының шамасын жалпы алаңы 23,8 млн шаршы метрге дейін жеткізу арқылы жалпы алаңы 16,8 млн шаршы метр жаңа қызмет көрсету [[объект]]ілерін салу есебінен әлеуметтік саланы іске қосу көзделген.

== Аумақты сәулет-жоспарлауды ұйымдастыру ==

Бас жоспарда қаланың iшкi аумақтарын қарқынды пайдалану арқылы қаланы қала шегiнде одан әрi дамытылмақ.
Негізгі сегіз жоспарлау-құрылымдық осі ([[Қорғалжын]], [[Павлодар]], [[Көкшетау]], [[Қостанай]], [[Қарағанды]], [[Ерейментау]], [[Қосшы]] бағытындағы жол бойы аумақтары) бойындағы бос аумақтарды игеру есебінен қала аумақтық дамытылады.
Бас жоспарда жаңа тұрғын үй құрылысын көп қабатты және аз қабатты орындауда жүргізілмек. Көп қабатты құрылыс қаланың орталық бөлігінде, ал ландшафтты-рекреациялық аймақтың «жасыл сыналарына» қарай қабаттар төмендетіліп, 8 құрылымдық ось бойында қалыптастырылады. Құрылымдық осьтердің бойында орталықтан шетке қарай биіктік ауыса отырып құрылыс сатыланады.
Бұзылатын өнеркәсіп кәсіпорындары, коммуналдық-қойма объектілері («Целинсельмаш», газ аппаратурасы зауыттары аудандары), қаланың орталық бөлігіндегі көнерген және азқабатты тұрғын үй ([[Нұрғиса Тілендиев даңғылы (Астана)|Тілендиев]] – [[Сарыарқа даңғылы (Астана)|Сарыарқа даңғылдары]] – [[Шабал Бейсекова көшесі (Астана)|Шабал Бейсекова көшесі]] шекаралары, [[Асанқайғы көшесі (Астана)|Асан қайғы көшесі]] бойы және «Шұбар» «Оңтүстік Шығыс» аз қабатты тұрғын үй шағын аудандары) орнына Бас жоспарда нақты қала құрылысы, жоспарлау және көлемдік-кеңістіктік бағдарды қамтамасыз ететін биік тұрғын үй салу көзделген.
<center>
[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспар картасы-4.jpg|200px]]
[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспар картасы-5.jpg|200px]]
[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспар картасы-6.jpg|200px]]
[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспар картасы-7.jpg|400px]]
</center>
Аз қабатты құрылыс [[Ерейментау]], [[Қарағанды]], [[Майбалық]], [[Қосшы]], [[Қорғалжын]] және [[Қостанай]] бағытында орталықтан шетке қарай жоспарлау-құрылымдық осьтер бойында және Көкшетау, Павлодар бағытында К-1 айналма магистралінен қала шекарасына дейін, сондай-ақ басталған құрылысты аяқтауды қажет ететін аз қабатты усадьбалы құрылыс аудандарында дамытылады.
Қаланың перспективалы жоспарлау құрылымын қалыптастыру негізі табиғи-экологиялық және көліктік негіз болып табылады. Табиғи-экологиялық негізді Есіл өзенінің алқабы, оның салалары: Ақбұлақ, Сарыбұлақ, қолданыстағы «Жасыл Аймақ» және «Астана орманы» екпелері, сондай-ақ орман пактері ретінде қызмет ететін «[[Бурабай ұлттық паркі|Бурабай]]», «[[Қарқаралы ұлттық паркі|Қарқаралы]]», «Қорғалжын», «[[Баянауыл ұлттық паркі|Баянауыл]]», «Ерейментау» ұлттық табиғи парктердің жалғасы болып табылатын жеке [[флора]]сы бар сыналар және қолданыстағы қалалық парктер, скверлер, желекжолдар құрайды.

Жасыл құрылымның барлық жүйесі орталық бөлікте негізгі қоғамдық-тұрғын үй құрылымдарын жалғайтын Айналма желекжолмен байланыстырылады.

Қаланың урбандалған негізінің келесі элементі көлік магистральдар жүйесі болып табылады. Бас жоспарда жаңа меридиональды және кең магистральдар, айналма автомобиль жолдарын, көлiк құралдарына сервистiк қызмет көрсету желілерін құру, [[көлiк айрықтары]]н, өтпежолдар, [[эстакада]]ларын және т.б. салу жолымен қаланың көлiк құрылымын дамыту мен жетiлдiріледі.
Көше-жол желісін дамыту негізіне қоғамдық көлік үшін басымдығымен бір орталық көше және әртүрлі бағыттағы біржақты қозғалыс үшін екі бүйірдегі көше болатын сегіз жоспарлау-магистральдың бойында қалыптастырылған «үш параллель көше» бірыңғай жүйесін құру [[принцип]]і алынған.
Қала аумағында кешеніне бір шатыр астында автомобильдерге арналған көп деңгейлі паркинг және велосипед пункті бекеті кіретін, жеңіл рельсті жүрдек көлікке қоғамдық автобус маршруттарының бес отырғызу терминалы құрылады. Осы терминалдар арқылы өтетін көшелер елорда тұрғындары мен қонақтары жаппай баратын өзге де объектілермен бірге жеңіл рельсті жүрдек көліктің өту желісін құрайды.
Көліктік инфрақұрылым қолданыстағы көше-жол желісі ескеріліп орындалған.
Үздіксіз қозғалыстағы кіші айналма магистраль қаланың орталық бөлігін шеңберлей келе, жалпы қалалық және аудандық маңызы бар магистральдық көшелердің қиылысындағы айырықтар мен эстакадалар арқылы барлық алты жоспарлау ауданын байланыстырады.
Қала аумағын сыртқы транзитті ағындардан оқшаулауды К-1 айналма автожолы қамтамасыз етеді.
Қаланы одан әрі өсіру қаланы дамытудың негізгі бағыттары бойынша қоғамдық орталықтар құрылымында полиорталықтықты көздейді. Бас жоспарда ірі көлік тораптарында жоспарлау аудандарының орталықтарын ұйымдастыру көзделеді.

== Құрылыс барысы ==

[[2011 жыл]]дың соңғы тоқсанындағы қортындысы бойынша [[Астана қаласы]]ның [[2030 жыл]]ға дейінгі барлық жобасының 30%-і ғана іске асқан немесе барлық қала ареасы 274 милль<sup>2</sup> жеткен. [[2015 жыл]]ы 50%-ы орындалады деп болжануда. Астана құрылысына миллиондаған [[АҚШ доллары|доллар]] [[инвестиция]] тартылды. 50 миллион долларға Бейбітшілік және келісім сарайы, 30 миллион долларға Астана-Арена стадионы, 300 миллион долларға Хан шатыр мегасаудаорталығы салынды. Астананы салуға Қазақстанның 71 қаласы, 432 құрылыс компаниялары (оның ішінде "[[BI GROUP]]", "[[Қуат]]", "[[Базис құрылыс компаниясы]]") қатысты, 135 зауыт құрылысты материалдармен жабдықтап отырды. Жергілікті фирмалармен бірге қала құрылысына түрік ("Джейлан", "Сембол", "Окан", "Аксель"), корей ("[[HIGH WILL]]"), итальян, француз, швейцар компаниялары да үлес қосты. Жыл сайын 60-тан 100-ге дейін орташа және ірі нысандар беріліп отырды. Астанадағы ауқымы мен шапшаңдығы жағынан бұрын соңды болып көрмеген аса күрделі құрылыс жұмыстары өзімен бірге құрылыс үрдісіне қызмет көрсететін барлық саланы дамытты және Қазақстаннның өндірістік кәсіпорындарын да жандандырды. Құрылыс жүргізу ісіндегі әлемдік озық теория мен тәжірибенің жетістіктерін пайдалана отырып құрылысшылар мен жобалаушыларға барынша жоғары талап қойып, күрделі міндеттер жүктелді. Астана нысандарын жобалауға әлемдік сәулет шеберлерін тарту туралы нұсқау берілді, ал құрылыс жұмыстарына тартылатын мердігерлер әлемнің жетекші құрылыс компанияларының қатысуымен өттетін [[тендер]]лердің нәтижелері бойынша анықталды. Мәселенің бұлайша қойылуы жобалау мен құрылыс жүргізудің кеңестік кезеңнен қалған анайы түрінен арылып, бәсекелестік жағдайының қалыптасуына әкелді және әлемдік сәулет-құрылыс стандарттарын пайдалануға, қазіргі қала салу тәжірибесі мен теориясының ең жаңа жетістіктерін еңгізуге мүмкіндік берді.

«Астана қаласының бас жоспары» бойынша Астанадағы Шұбар ықшам аудандағы коттедждер [[2030 жыл]]ға дейін түгел бұзылып орнында көп қабатты тұрғын үйлер салынбақ. Сондай-ақ қаланың ескі аудандарындағы тұрғын үйлер де ретке келтірілмек.<ref name="Астана: Энциклопедия">
{{кітап
| авторы =
| бөлімі = Архитектурасы және қала құрылысы
| бөлім сілтемесі =
| тақырыбы = Астана: Энциклопедия
| шынайы атауы =
| сілтеме =
| уикитека =
| жауапты =
| басылым =
| орны = Алматы
| баспасы = "Атамұра"
| жыл = 2008
| томы =
| беттері = 74
| барлық беті = 576
| сериясы =
| isbn = 9965-34-855-3
| тиражы =
}}
</ref>
<ref name="Expo-2017 Аstana">{{cite web|url=http://www.expo2017astana. com/kk/node/106 |title= Астананы танып бiл!|author=|date=|work=|publisher=Expo-2017 Аstana көрмесіне үміткерлік порталы|accessdate=2012-08-05|lang={{ref-en}}{{ref-kz}}{{ref-fr}}{{ref-ru}}{{ref-es}}}}</ref>
<ref>{{cite web
| url =http://www.universalnewswires.com/centralasia/viewstory.aspx?id=4644
| title =Can Astana develop in a post-Nazarbayev era?
| author = Dena Sholk
| date = 2012-08-16
| work =
| publisher = Сentral Asia newswire порталы
| accessdate = 2012-08-05
| lang = {{ref-en}}
}}</ref>

== «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағы ==

[[Сурет:Қазақстан Темір Жолы Бас кеңсесі.JPG|thumb|300px|right|''«"[[Қазақстан Темір Жолы]]" ҰК» АҚ Бас кеңсесі'']]
«Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағы Астана қала құрылысы жоспарын іске асыру мақсатында [[инвестор]]ларға тартымды жағдай тудыра отырып жобаны жеделдетіп іске асыру мақсатында құрылған экономикалық-территориялық құрылым.

[[Ерекше экономикалық аймақ|Арнайы экономикалық аймақ]] – [[капитал]]ды [[инвестиция]]лау және экономиканы дамыту үшін жағдай туғызатын шетел және отандық кәсіпкерлерге ерекше экономикалық жеңілдіктері бар ұлттық-мемлекеттік шектелген аумақ бөлігі. Арнайы экономикалық аймақтар ішкі сауда, жалпы экономикалық, әлеуметтік және ғылыми-техникалық мәселелерді шешу үшін құрылады.

«Астана – жаңа қала» АЭА құру кезінде [[Қазақстан|ҚР]] аумағындағы АЭА, сонымен қатар [[Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы|ТМД]] және алыс шетел елдеріндегі АЭА-дың жұмыс тәжірибесі есепке алынды. «Астана – жаңа қала» АЭА салалық бағыттылығы бойынша құрылыстық болып табылады.
«Астана – жаңа қала» АЭА құрудың басты мақсаты – АЭА аумағын игеру және жеделдетіп дамытуды қамтамасыз ету, қазіргі заманғы инфрақұрылымды жасау, әкімшілік және әлеуметтік-мәдени маңыздағы бірегей обьектілер құрылысын салу, жабдықталған тұрғын үйлер салу, сонымен бірге Астананың экономикалық және әлеуметтік дамуына жағдай жасау болып табылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Астана – жаңа қала» АЭА құру туралы Жарлығына қол қойған күннен бастап жоспарланған 238,6 млрд теңге орнына 793,5 млрд теңге шамасында инвестиция тартылды. АЭА обьектілер құрылысына инвестицияларды тартуға [[құқық]]тық, яғни кеден және [[салық]] жеңілдіктері әсер етеді.
АЭА аумағы басында 1 052,6 [[гектар|га]] құрады, [[2005 жыл]]ы аумақ 513,7 га кеңейтілді. АЭА барлық аумағы 5440,4 га құрайды. Қазақстан Республикасы Президентінің соңғы [[2007 жыл]]ғы 21 маусымдағы № 352 Жарлығымен ауданы 598,1 га «Индустриалды парк» жұмыс атауымен аумақ қосылды. Оның аумағында өндірістік обьектілер тұрғызу жоспарланған. «Индустриалды паркте» «[[Nissan]]» маркасындағы автокөліктер және «[[Nokian]]» маркасындағы автошиналар шығарылатыны белгілі болды.

«Астана – жаңа қала» АЭА аумағында жағымды инвестициялық климат жасау мақсатында инвесторларға жеңілдік беретін ерекше құқықтық тәртіп белгіленген:

1. АЭА аумағында құрылыс жүргізу мақсатында тауарлардың айналымы бойынша (жұмыс және қызмет көрсету) ҚҚС босату;

2. Құрылыс барысында толық тұтынатын тауарларға қосылған құн салығы бойынша нольдік мөлшерлемені пайдалану;

3. Құрылыс обьектілері салынып жатқан жер учаскелерін жер салығынан босату;

4. Ғимарат пен имараттың қалған сомасының мүлігі салық салу обьектісі болып табылмайды.

Одан басқа АЭА аумағы еркін [[кеден]]дік режимі жүргізілетін аумақ ретінде қарастырылады. Шетелдік тауарларды еркін кеден аймағының кедендік режиміне орналастырған кезде [[импорт]]талатын тауарларға [[акциз]] салуды қоспағанда [[кеден баждары]] мен салық салынбайды және тауарлар қауіпсіздігі жөніндегі талаптардан басқа [[тариф]]тік емес реттеу шаралары қолданылмайды. «Астана – жаңа қала» АЭА шегіндегі обьектілер құрылысының өзіндік құны инвестор үшін әдеттегі салынып жатқан құрылыстан (жеңілдікті пайдаланбағанда) 14-20% төмен.
АЭА аумағында инвесторлар үшін кеден және салық жеңілдігінен басқа да пайда бар. АЭА аумағындағы құрылыстың негізіг мақсаты [[бюджет]]тік қаржы есебінен аумақты [[инженер]]лік дайындау және инженерлік желілер мен жолдарды салу болып табылады.
Осындай бағдарламаны жүзеге асыру АЭА аумағының кешенді құрылысын жүргізуіне көмектеседі, инженерлік желілер, жолдармен және қаланың басқа бөлігімен байланыстыратын қолайлы көлікпен қамтамасыз етеді. [[Потенциал]]ды инвесторларға инженерлік желілер және жолдар салынған инженерлік аумақтарда жұмыс істейтіндіктен, обьектілер құрылысы үшін қосымша [[стимул]] жағдайы жасалған.
«Астана – жаңа қала» АЭА аумағы құрылысында алдыңғы қатарлы технологиялар қоданылып және әлемнің жетекші сәулеткерлері авторы болып табылатын бірегей жобалар жүзеге асырылып жатыр.<ref>{{cite web
| url = http://www.topreferat.kz/index/tegin_referattar/0-14
| title = Астана – Арнайы экономикалық аймағы
| author =
| date =
| work =
| publisher = topreferat.kz
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

== Қаланың сәулеттік және мәдени-тарихитық мұраларын сақтау ==

Қазіргі кезде «Астана қ. Мәдениет басқармасы» ММ-сі 47 [[ескерткіш]]ті мәдени-тарихтық мұраларға жатқызған,
олардың екеуі республикалық маңызды және 45 ескерткіш жергілікті маңыздылыққы ие.
<center>
<gallery caption=''Қаланың сәулеттік және мәдени-тарихитық ескерткіштері'' widths="200px" heights="160px">
Сурет: Palace of Independence.jpg|[[Тәуелсіздік Сарайы]]
Сурет: Kazakh Eli monument.jpg|[[Қазақ елі (монумент)|«Қазақ елі» кешені]]
Сурет: Biler.jpeg|Үш би ескерткіші
</gallery>
</center>

Бас жоспарда келесі обьектілер мемлекеттің қарауына тапсырылған;

{{col-begin}}
{{col-2}}

* 1. «[[Ақ Орда]]» Әкімшілік ғимараты
* 2. [[Хан Шатыр]] ОССО
* 3. Дөңгелек алаңдағы Әкімшілік ғимараты,
* 4. «[[Пирамида]]» Әлем бейбітшілігі және келісім сарайы
* 5. [[Тәуелсіздік Сарайы]]
* 6. Бас алаңдағы Әкімшілік ғимараты,
* 7. Жабық стадион (30 000 орындық)
* 8. Әуежай ғимараты,

{{col-2}}

* 9. «Ел Ана» монументі,
* 10. «Жер Ана»монументі,
* 11. [[Қазақ елі (монумент)|«Қазақ елі» кешені]],
* 12. «[[Бөгенбай батыр]]» ескерткіші,
* 13. «Жәнібек пен Керей» ескерткіші,
* 14. «[[Абай]]» ескерткіші,
* 15. «Үш би »([[Әйтеке би]], [[Төле би]], [[Қазыбек би]]) ескерткіші, және т. б

{{col-end}}

== Астана құрылыс нысандарының территориялық балансы ==

{| border=1 style="border-collapse: collapse; "
|- bgcolor=LightSkyBlue
! Атауы
! Көлемі (га)
! Үлесі
|-
| Қоғамдық-әлеументтік құрылыстар салу
| 5 510
| 7,7%
|-
| Тұрғын үй-жайлық құрылыстар салу
| 7 998
| 11,26%
|-
| Көп пәтерлі құрылыс салу
| 8 006
| 11,27
|-
| Өндірістік-өнеркәсіптік құрылыстар салу
| 8 561
| 12%
|-
| Жас көшеттер көпшілік пайдалану

(парктер, саябақтар, бульварлар)
| 2 619
| 3,69%
|-
| Орман парктер
| 22 700
| 32%
|-
| Өзендер, суқоймалар
| 2 764
| 3,89
|-
| Басқа территориялар
| 15 430
| 18%
|-
| Барлығы
| 71 000
| 100%
|}

== Жүзеге асқан жобалар ==

<div style="-moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; column-count: 3;">

* [[Бәйтерек (монумент)]]
* [[Ақ Орда (резиденция)|Ақ-Орда]]
* [[Хан Шатыр]] ойын-сауық сауда орталығы
* [[Астана Арена]] футбол стадионы
* [[Бейбітшілік пен келісім сарайы]]
* [[Назарбаев Университетi]] қалашығы
* [[Алау (мұзайдыны сарайы)]]
* [[Қазмедиа орталығы]]

</div>

<center>
<gallery caption=''Астананың жаңа нысандары'' widths="200px" heights="160px">
Сурет: Astana1.jpeg|Кешкі қала, Есіл жағасы
Сурет: Inside of shopping mall Keruen1.jpg|Керуен сауда орталығының іші
Сурет: Palace of Arts Shabyt.jpg|Шабыт шығармашылық сарайы
Сурет:View from Bayterek tower.jpg|Бәйтерек мұнарасынан қарау
Сурет: Central Downtown Astana 2.jpg|Нұржол жаяу жүргіншілер жолы
Сурет: Bayterek Flowers.jpg|[[Бәйтерек]] — Астана символы
Сурет: Ishim river bridge1.jpg|[[Есіл өзені]]ндегі "Арыс" көпірі
Сурет:Alau Ice Palace.JPG|[[Алау (мұзайдыны сарайы)]]
Сурет: Дипломатиялық қалашық.JPG|Дипломатиялық қалашық
Сурет: Bactrian camel with yurt top.jpg|Нұржол жаяу жүргіншілер жолы бойындағы шаңырақ көтерген түйе ескерткіші
Сурет: KazMunayGas HQ.jpg|[[ҚазМұнайГаз|ҚазМұнайГаз ҰК]] бас ғиматы
Сурет: Сулы-жасыл бульвар.JPG|Сулы-жасыл бульвар
</gallery>
</center>

=== "Астана Медиа Орталық" телерадио кешені ===
{{main|Қазмедиа орталығы}}

Медиа-орталық кешеннің жалпы аумағы - 75,5 мың шаршы метр. Кешен құрамында аппаратты-студиялық блоктар, көп арналы телетарату блогы, көп арналы радиотарату блогы, 1 000 орындық киноконцерт залы, ұлттық медиа-мұрағаттың аппараттық кешені бар. АМО-ғында барлығы 19 [[студия]], 1000 м<sup>2</sup> (10763 фут<sup>2</sup>) жазу және [[видео]] студиялары орналасқан. Кешендегі барлық студиялар 7000 м<sup>2</sup>, кеңселер 21 000 м<sup>2</sup> көлемін алған. Кешен қасбетінде яғни алдында 5 лед (led) экран орнатылған.

Орталықтың негізгі мақсаты - мемлекеттік [[телеарна]]лардың техникалық базасын қазіргі заман талабына сай стандарттарға келтіру, [[медиа]]-кеңістікті ұлттық медиа-[[контент]]пен толтыру, эфирлік сандық телевидение мен радиотаратуға өту, электронды медиа-мұрағатты құру. Биіктігі 102 метрлік 22 қабаттық ғимараттың бірінші қабаты телестудияларға, ал мұнара әкімшілік пен шығармашылық топқа арналған. Алып дәлізде телесериалдар мен телебағдарламалар түсіретін ірі студиялар орналасқан. Отандық телевизиялық орталықта бірнеше телеарналар орналасқан.<ref>{{cite web
| url = http://baq.kz/kaz/news/cat/5/6804
| title = Медиа-орталыққа мағыналы атау керек
| author = ӘУЕСБАЙДЫҢ Қанаты
| date = 2011-11-09
| work =
| publisher = [[Baq.kz]] және Айқын Республикалық қоғамдық-саяси газет
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>
<ref>
{{cite web
| url = http://www.semboldevelopment.com/kz/pages/56.html
| title = «Астана Медиа Орталық» телерадио кешені
| author =
| date =
| work =
| publisher = Sembol Investment & Development компаниясының ресми сайты
| accessdate = 2012-08-05
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}{{ref-en}}
}}
</ref>
<ref>
{{cite web
| url = http://www.astanamediacenter.com/en/component/content/article/85.html
| title = About Astana Media Center Project
| author = Joseph Urbanas
| date =
| work =
| publisher = Akfa Teknoloji
| accessdate = 2012-08-05
| lang = {{ref-en}}
}}
</ref>

=== Көлік және коммуникация министрлігі ғимараты ===
{{main|Transport tower}}

Ғимарат Дөңгелек алаңның жанында орналасқан. биіктігі 155 м. Құрылысын Базис-А корпорациясы (2001-2003) жүргізді. Жобаның бас архитекторы В. Чисеяков. Астанада алғаш кет осы құрылысқа Канадада жасалған күн өтпейтін шыны қолданылды. Ғимарат күн сәулесіне сәт сайын түрлі реңге боялады, алтын жарқылданып, қас қағымда көк-жасыл ажар тауып, іле қоңырқай түске өзгеріп, мың құбылады. Бұл оған жеңілдік сипат береді. Әкімшілік ғимараттың жалпы көлемі — 32 800 м<sup>2</sup>. Ғимаратта мыңдай адам еңбек етеді.

=== Оқушылар сарайы ===

Тәуелсiздiк және [[Бауыржан Момышұлы даңғылы (Астана)|Бауыржан Момышұлы даңғылының]] қиылысында орналасқан төрт қабатты ғимараттың жалпы ауданы 60 мың шаршы метрді құрайды.<ref>{{cite web
| url = http://www.astana-akshamy.kz/?p=2090
| title = Астананың айрықша ажары
| author = Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ
| date = 2012-05-17
| work =
| publisher = Астана ақшамы
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>
Мұнда жасөспірімдерге арналған – [[жеңіл атлетика]] алаңы, суда жүзу бассейні, [[мұз айдыны]] мен [[баскетбол]] алаңы, [[теннис]] залдарына бөлінген. Кешендегі жеңіл атлетика залдарының [[трибуна]]лары 336, мұз айдынының әмбебап залы 384, бассейн залы 144 көрерменге есептелінген. Сарай [[Санкт-Петербург]]лық [[дизайнер]]лерінің ұсынған жобасы бойынша жүзеге асты. [[Технология]]ның жетілген тұсында бой көтерген әлеуметтік кешеннің энерго-ресурстық қамтамасыз ету жүйесінде сапасы жоғары технологиялар қондырылған. Басқару тетігі бірыңғай [[автоматтандырылған жүйе]] арқылы жүзеге асырылып отырады. Кешендегі тағы бір басты ерекшелік Қазақстанда тұңғыш рет электржабдықтау қуатының жарты бөлігі жаңармалы [[энергия]] көздеріне, яғни күн [[батарея]]лары мен жел [[генератор]]ларына тартылған. Оқушылар сарайына жылу жүйесі екі әдіс бойынша қамтамасыз етілген. Ғимараттың жартысы қаланың орталықтандырылған жылу жүйесіне қосылса, екінші жартысы жартылай жылу сорғыш қондырғының көмегімен іске асырылады.

Жастардың мәдени сауаттылықтарын жетілдіру үшін орталықта арнайы [[студия]]лармен қатар, [[театр]], [[хор]], [[оркестр]], [[би]] мен [[балет]], [[драма]] үйірмелері жұмыс істейді. Ғимараттың ішіне әсем көрік беретін [[сахна]], [[көрме]] залдарымен қатар, асхана мен [[медицина]] орталықтары да орналасқан және 170 орындық [[планетарий]] жұмыс істейді. Бұнда 3 Д технологиясын қолдану арқылы [[панорама]]лық, [[сфера]]лық және ғаламшарлық кескіндеме көрсетуге болады. Сарайда ашылған 40 үйірмеге бір мезгілде 3880 бала қатыса алады.

8,3 га аумақты алып жатқан [[әлеуметтік кешен]] «[[Қазатомөнеркәсіп]]» компаниясының тапсырысы бойынша құрылысын [[Базис құрылыс компаниясы]] 11 айдың ішінде аяқтап, [[2011 жыл]]ың аяғында Қазақстан тәелсіздігінің 20 жылдығына орай қолданысқа берілді.<ref>{{cite web
| url = http://economkaz.kz/?p=1137
| title = Елбасының қатысуымен Оқушылар сарайы ашылды
| author = Мақпал САҒЫНДЫҚҚЫЗЫ
| date = 2011-12-15
| work =
| publisher = Экономика республикалық апталық газет
| accessdate = 2012-08-05
| lang =
}}
</ref>

=== «Атамекен» Қазақстан Картасы» этно-мемориалды кешені ===

«Атамекен» Қазақстан Картасы» [[этнография]]лық кешені» МККК [[2002 жыл]]ы 8-қыркүйекте президент Н. Назарбаев бастамасымен ашылды.

* Mекен жайы [[Қабанбай батыр даңғылы (Астана)|Қабанбай батыр даңғылы]], 6. (немесе [[Қорғалжын тасжолы (Астана)|Қорғалжын тас жолы]] 2/1)
* Cайты [http://www.atamekenmap.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Alr-r-&catid=47%3A2012-02-21-19-32-31&lang=kz atamekenmap.kz].

Бүкіл Қазақстанның шағын бейнесі 1,7 га алаңда көрсетілген. [[Карта]]да 14 облыс пен республикалық дәрежедегі Астана мен Алматы қалалары орналасқан. Мұнда табиғи-климаттық, аймақтар мен [[ландшаф]]тардың, сәулет пен қала құрылысы ансамбльдерінің барлық сан алуандығы көрсетілген.<ref>'''Астана''' ''жолсілтеме'' Алматы: "Алматыкітап баспасы" ЖШС, 2008, 200 бет ({{ref-kz}}{{ref-en}}{{ref-ru}}) ISBN 9965-24-969-5</ref>

<center>
<gallery = ''Атамекен картасының орналасуы және ондағы Астана құрылыс нысандарының макеттері'' widths="260px" heights="220px">
Сурет: Атамекен Қазақстан картасы Астана.JPG|Атамекен картасындағы болашақта салынатын құрылыс нысанының макеті
Сурет: Атамекен Қазақстан картасы Астана (3).JPG|Атамекен картасындағы Астана құрылыс нысандарының макеттері
</gallery>
</center>

=== Сулы-жасыл бульвар ===

Астананың әкімшілік орталығының негізгі осінде жаяу жүргінші көпірі немесе қалалықтарға «сулы-нулы бульвар» атауымен белгілі көпір орналасқан, ол Астананың бас жоспарының авторы Курокаваның туындысы.

Көпір – елорда орталығы [[композиция]]сының негізгі [[элемент]]терінің бірі. Сәулетшілердің ойы бойынша, ол қасындағы құрылыстардың барлығын біріктіреді. Сәулетшілер қала жерін ұтымды пайдалану мақсатынан туындаған үш деңгейді қарастырған. Төменгі деңгей автотұрақтарға берілген, мұнда 400 [[автомобиль]] сыяды. Құрылыстың екінші қабатында пассаж орналасқан: екі жарықты галерея айналасында көрме залдары, дүкендер мен кеңселер шоғырландырылған. Үшінші деңгей – бұл көгалдандырылған және сәнді ағаштармен, кіші сәулеттік формалармен, [[субұрқақ]]тармен безендірілген жаяу жүргіншілер көшесі.

Мөлдір [[конус]] пішіндес күмбездер жарықтың төменнен жоғары қарай ғимаратты жарып өтуіне мүмкіндік береді. Баспалдақтармен байланыстырылған осы атриумдарда жасанды бақтар орналасқан, ал екінші қабат деңгейінде маңындағы құрылыстармен жабық галерея арқылы жалғасады.

=== "Думан" ойын-сауық орталығы ===

Елорданың сол жағалауында [[океанариум]]ы бар «Думан» орталығы салынған. 3D кинотеатры, «[[Джунгли]]» [[аттракцион]]ы, [[боулинг]], көпфункционалдық зал мен қонақ үй кешені, сонымен қатар кафелер желісі, сауда залдары, балаларға арналған ойын алаңдары бар.<ref name="Expo-2017 Аstana"/>

=== Әзірет Сұлтан мешіті ===
{{main|Әзірет Сұлтан мешіті}}

[[Сурет:Hazret Sultan Mosque1.jpg|thumb|400px|right|Хазірет Сұлтан мешіті]]
Құрылысы [[2009 жыл]]дың 31-маусымында басталған. [[2012 жыл]]ы 6-шілдеде (''Астана күні''), қасиетті жұма күні мешітінің ашылу салтанаты болды. Мешіт [[Тәуелсіздік Сарайы]]ның солтүстік жағында Тәуелсіздік даңғылы бойында орналасқан. Мешіт жобасын Президент Н. Назарбаев республикалық сәулет конкурсына ұсынылған 26 жұмыс ішінен таңдап алған. Мешіт сәулеттік келбеті мен безендірілуі шығыстық та, орта азиялық та [[стиль|стилде]] емес, негізгі [[классика]]лық қалыпты сақтай отырып қазақстандық ерекше жаңа стилде жасалған. Мешітке қазақтың көп салалы, бай [[ою-өрнек]]тері көптеп қолданылған. Басқа елдерде жоқ ерекшелігі - оюдың [[фон]]ы мен өрнектің өзі үйлесімді оқылады. Көп қырлы ұлттық ою-өрнектер қазіргі заман талабына сай ғимараттың ішкі көрінісіне, қолданылған [[рельеф]] тәсіліне, алтынмен әшекейлеуге бағындыра отырып жүзеге асырылған. Орталық мешітке бір уақытта 5 мыңнан астам адам сыя алады. Жоба классикалық [[ислам]] стилі мен дәстүрлі қазақ [[орнамент]]і және [[декоратив]]ті (сәндік) элементтер қосындысы ретінде құрастырылған. Ғимараттың жалпы ауданы 17,7 мың шаршы метр, ал жалпы құрылыс аумағы 20,6 мың шаршы метрді құрайды. Ғимараттың соңғы қорытынды аккордтарын ортасынан есептегенде тең қашықтықта орналасқан төрт [[мұнара]] (биіктігі 77 метр) толықтырып тұр.<ref>{{cite web
| url = http://inform.kz/kaz/article/2477434
| title = Елбасы салдырған мешіттер - Астанада «Әзірет Сұлтан» мешіті ашылады
| author =
| date = 2012-07-05
| work =
| publisher = [[ҚазАқпарат|Қазақпарат Ұлтық Агенттігі]]
| accessdate = 2012-08-07
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}{{ref-en}}
}}</ref>
<ref>
{{cite web
| url = http://www.semboldevelopment.com/kz/pages/55.html
| title = Хазрет Сұлтан Мешіті
| author =
| date =
| work =
| publisher = Sembol Investment & Development LLC компаниясының ресми сайты
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}{{ref-en}}{{ref-ru}}
}}
</ref>

=== «Хайвилл Астана» тұрғын үй кешені ===

Оның алты блогының біреуі [[2007 жыл]]ғы қазанда пайдалануға берілді. «Саналы ой» принципі бойынша жобаланған жаңа ғимарат ыңғайлы саябақтың ортасына орналасты. Мұнда демалыс аймақтары да, балалар алаңқайлары да бар. Пәтердің 16 түрі бар. Тұрғындар алдын-ала классикалық, шығыстық, [[модерн]] және т.б. өздеріне ұнаған түрін таңдай алады. Жиһаз кіріктірілген. Дәстүрлі ванна мен душтан өзге, [[джакузи]] мен [[монша]] да кездеседі. Шаң сору жүйесі қабырғаларға орнатылған.<ref>{{cite web|url=http://www.astana10.com/page.php?page_id=456&lang=2&article_id=1522|title=Астананың 10 жылдығы Мерейтой порталы|author=|date=2007|work=Астана жылнамасы |publisher=|accessdate=2012-08-05|lang=}}</ref>

== Жоспардағы жобалар ==

Астана қаласының [[макет]]і [[Тәуелсіздік Сарайы]]ның үшінші қабатында орналастырылған (ауданы 8883 шаршы метр). Макетті [[Оңтүстік Корея|корейлік]] «Модел Парк» компаниясы жасаған. Макеттің [[масштаб]]ы 1: 600. Макеттегі ғимараттардың [[материал]]дары [[пластик]] және [[шыны]]дан тұрады.<ref>{{cite web
| url = http://tauelsizdik.kz/kaz/museum/pattern_room
| title = Макет залы
| author =
| date =
| work =
| publisher = Тәуелсіздік сарайының ресми торбеті
| accessdate = 2012-08-05
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}{{ref-en}}
}}
</ref>
Одан басқа, [[Конгресс-Холл сарайы]]на Астананың болашақ жобасы бейнеленген макет ілінген. Онымен кез келген тұрғын таныса алады. Жобада көп нәрсе қамтылған<ref>
{{cite web
| url = http://www.kaztrk.kz/rus/news/obschestvo/Astananin_zhana_zhobasi.html
| title = Конгресс-Холл сарайына Астананың болашақ жобасы бейнеленген макет ілінді
| author =
| date =
| work =
| publisher = [[Қазақстан (телеарна)|KazTRK.kz]]
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

<center>
<gallery caption="Астананың болашақ көрінісі" widths="200px" heights="160px">
Сурет: Астана макеті.jpg|Астана макеті
Сурет: Астана-2030.jpg|Астана макеті-2030
Сурет: Астана макеті 2.jpg|Астана-2030 макет залы
Сурет: Хан Шатыр.jpg|Хан Шатыр жобасы
</gallery>
</center>

=== Жабық қала кешені ===

<div style="float: right; width:40%;">
Жабық тұрғын үй кешенінің орасан зор [[күмбез]]інің астында толық [[инфрақұрылым]]ы бар бүтін бір шағынаудан орналасады. Жыл мезгілінің кез-келген уақытында бұл жерде тұрақты ауа [[температура]]сы сақталады. Жоба 10 мың тұрғынға есептелген. Жабық [[шар]] секілді дөңгелектің астында екі шақырымды алатын бұл қаланың барлық нысандары [[метро]] сияқты бір-бірімен жалғастырылмақ. Кешен орталығында [[балабақша]], [[мектеп]], [[аурухана]], [[кеңсе]], [[сауда орталығы]], [[аквапарк]], ойын-сауық кешені, [[спорт сарайы]], SPA-салондары және [[кинотеатр]] орналасады. Жыл бойы жаз болып тұратын қалашықта жасанды жағажайы бар хауыз айналасына [[экзотика]]лық [[пальма]]лар отырғызылмақ. Шұғыл [[континенталь]]ді суық ауа райына төтеп беретін жоба, [[Лондон]]ның «''Мыңжылдық күмбезін''» артта қалдырады деп күтілуде.
</div>

<div style="position: relative; width: 500px; ">
[[Сурет:Астана қаласының Бас жоспар картасы-19.jpg|500px]]
{{Сызықпен көрсету2|x1=4.5|y1=1.6|x2=4.1.5|y2=2.3|text={{color|white|Жабық үй кешені (Батығай)}}|scale=100|color=blue}}
{{Сызықпен көрсету2|x1=2.3|y1=1.6|x2=2.55|y2=2.3|text={{color|white|Венеция<br />
шағын ауданы}}|scale=100|color=red}}
</div>

Жабылған қаланың жоғарғы жағынан қарағандағы көрінісі, ұшып бара жатқан құстың бейнесі қазақтың ұлттық ою-өрнегін еске түсіреді. Сәулетшілер басты назарды қаланың [[экология]]лық тазалығына әрі [[сейсмика]]лық қауіпсіздігіне аударған. Қаланың күмбезі өте берік, төзімді, жылу өткізбейтін [[текслон]]нан жасалса, қала төбесінің бес [[пайыз]]ы ғана ашық қалтырылады. Экологиялық таза қала аталуы себебі, мұндағы көліктердің барлығы [[электр]] [[заряд]]ымен жүретін болады. Жаяу жүргіншілер мен арнайы велосипед жолдарында халыққа такси қызметі қызмет көрсетпек.

Бас жоспарда жабық қалаға көршілес шағын аудан «'''[[Венеция]]'''» деп аталады екен. Қалашықтағы ғимараттар арасына жасанды су арналары тартылып, ескекті қайықтар қатынайды.<ref>{{cite web
| url = http://www.astana-akshamy.kz/?p=1825
| title = Ертеңгі елорда
| author = Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ
| date = 2012-05-07
| work =
| publisher = Астана ақшамы
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

=== Мыңжылдық аллеясы ===

Мыңжылдық аллеясы көне Бозақ қаласының орынынан Жаңа қалаға қарай тарих даңғылы тартылып, университет қалашығына барып тіреледі. Даңғыл [[экспланада]] түрінде тарихи кезеңдерді бейнелейтін көріністерге толы болады.<ref name="Елорда сәулеті"/>

=== Халықаралық әуежай ===

[[2030 жыл]]ға дейін күніне 1200 адам жылына 7 миллион жолаушыға қызмет көрсететін жалпы аумағы 1000 шаршы метр тағы бір халықаралық әуежай салынады. Әуежай шамамен қаладан 35 шақырым қашықтықта орналасады. Оның құрылысы [[Көкшетау орамы (Астана)|Көкшетау тас жолы]] бойындағы [[Шортанды]] не [[Қарағанды]] тас жолында орналасқан [[Аршалы]] аймағында бой көтереді. Қазіргі әуежай ішкі бағыттармен жұмыс істеуге көшетін болса, жаңа әуежай халықаралық бағыттарға қызмет көрсететін болады.
Бұған қоса біреуі жүк, екіншісі жолаушыларға арналған екі сапаржай ашылады. Бірі өнеркәсіп аймағында, екіншісі [[Мүсірепов көшесі]]нде орналаспақ. Жер үсті [[метро]]сын салу жобасының бірінші кезеңі [[2014 жыл]]ы дайын болады. Онда халық теміржол вокзалынан әуежайға оңай жету мүмкіндігіне ие болмақ.<ref>{{cite web
| url = http://tv7.kz/kz/news/o_am/17027/index.php?month=01&year=2012
| title = Елорданың 2030 жылға дейінгі бас жоспары таныстырылды
| author = Индира Жылқайдарова
| date = 2011-02-08
| work =
| publisher = [[Жетінші арна]]
| accessdate = 2012-08-07
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}
}}</ref>
<ref>
{{cite web
| url = http://alashainasy.kz/politics/18444/
| title = Бастапқы бас жоспарға бас қатырған Курокаваның жұмысы түзелді
| author = Салтан СӘКЕН
| date =
| work =
| publisher = Алаш айнасы республикалық қоғамдық-саяси күнделікті газеті
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

=== «Слалом-үйі» жобасы ===

Астанада төбесінен [[шаңғы]] тебетін әлемде әзірге жоқ үй салынады. Жоба ерекшелігі төбесінде шаңғы тебетін трассасы болады. Бұл тұрғын үй мен шаңғы кешені бір-бірімен араласпайды [[функционал]]дық жағынан бөлек. «Слалом үйі» деп аталатын жобаға сәйкес, Астанада биік тұрғын үй кешенін салу жоспарланған. Оның төбесінде айналма шаңғы тебу [[трасса]]сы ашылмақ. Бұл үйдің тұрғындары 75 метр биіктікке арнайы лифтімен тез арада көтеріледі. Сөйтіп, бірнеше минуттің ішінде слалом трассасының басына шығады. Ондағы шаңғы трассасының ұзындығы – 350 метр, ені 24-26 метр екі жағы 4-5 метр биіктікте қоршалады, ұзындығы жер көлеміне байланысты бір шақырымға дейін созуға мүмкіндік бар. Қауіпсіздік талаптары толық сақталады.

Жоба авторы Шохай Матайбеков, [[сәулетші]] (архитектор) Астанада таудың жоқтығына байланысты шаңғы тебетін кешені жоқ. «Слалом үйі» осы мәселені шешетін болады. Оның негізгі идеясы – кәдімгідей тұрғын үйдің төбесінде шаңғы тебу трассасын ашу. Ондай жоба экономикалық жағынан тиімді. Үйдің бағасы көп қымбаттамайды. Баспананың бір шаршы метрінің құнына тек шаңғы тебу трассасын жабдықтауға және лифтілерді орнатуға кететін шығындар ғана қосылады. Жобаға қызығушылық танытқан Мемлекет басшысы аталған құрылыстың қыр-сырын зерттеп, барлық құрылыс-техникалық мәселелерін жақ-жақты саралап шығуды, трассасының жабық үлгісін және оның қауіпсіздігін тағы бір мәрте сараптап, жобаның экономикалық тиімділігін жан-жақты зерделеп шығуды тапсырды.<ref>{{cite web
| url = http://alashainasy.kz/main/33192/
| title = Астанада төбесінен шаңғы тебетін әлемде жоқ үй салынады
| author = Арман АСҚАР
| date =
| work =
| publisher = Алаш айнасы республикалық қоғамдық-саяси күнделікті газеті
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>
<ref>
{{cite web
| url = http://www.kaztrk.kz/kaz/news/apta-kz/Astana_-_bolashaktin_kalasi.html
| title = Астана болашақтың қаласы
| author = Мөлдір НҰРМАН
| date =
| work =
| publisher = [[Қазақстан (телеарна)|Қазақстан ұлтық телеарнасы]]
| accessdate = 2012-10-30
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

=== Жасыл аймақ қала айналасын көгалдандыру жобасы ===

Мемлекет басшысының бастамасымен “[[Жасыл аймақ]]” мемлекеттік кәсіпорны құрылып, Астана айналасын яғни қала орталығынан 60 км [[радиус]] шеңберіндегі аумағын көгалдандыру жобасы. Қаланы Арқаның аңызақ желі мен сұрапыл дауылдарынан қорғау үшін жыл сайын 5 мың [[гектар]] жерге ағаш отырғызылып, жасыл белдеу жасалынды. [[1997 жыл]]дан бастап Астана төңірегіндегі 55 мың га жерге орман егілді. Олардың 16 584 гектарына 9,6 миллионға тарта ағаш, 1,9 миллион тал-шілік пен бұта отырғызылған.<ref>{{cite web
| url = http://www.egemen.kz/?p=306260
| title = Бас қала төңірегі жасыл желек жамылуда
| author = Ләйла Еділқызы
| date = 2011-06-11
| work =
| publisher = [[Егемен Қазақстан|Егемен Қазақстан газеті]]
| accessdate = 2012-08-07
| lang =
}}
</ref>
10 жыл ішінде бой көтерген ағаштар орманға айналды. Орманда [[флора]] мен қатар [[фауна]]сын қалыптастыру процессі қатар жүргізілуде. Алдағы уақытта Астана орманы [[Бурабай]] өңіріндегі қалың табиғи орманмен қосылуы керек. Сонымен бірге, қаланың ішін көгалдандыру, әрбір құрылыс алаңын жасыл желекті баққа айналдыру жұмыстары да кең көлемде жүзеге асырылуда. [[2013]] – [[2022 жыл]]дар аралығында 6042 гектарға жуық жарамды орман аумағында төрт жобалау-тексеру және зерттеу жұмыстарын жүргізу жоспарланған. Оның 4317 гектарына 6 243 405 екпе көшет отырғызылса, ал 1725 га жерге шөп егілмек.<ref>{{cite web
| url = http://astanaormany.kz
| title = Жасыл белдеу
| author =
| date =
| work =
| publisher = Астана орманы ЖШС
| accessdate = 2012-08-05
| lang =
}}</ref>

=== Абу-Даби Плаза ===
{{main|Абу-Даби Плаза}}

'''«Абу-Даби Плаза»''' ({{lang-en|Abu Dhabi Plaza}}) — [[Қазақстан]]ның елордасы [[Астана]] қаласында салынып жатқан көп [[функционал]]ды кешен.

Ғимараттың құрылысы [[2010 жыл]]дың қараша айында басталып және [[2015 жыл]]дың маусым айына дейін пайдалануға беріледі деп жоспарланып отыр. Құрылыс біткеннен кейін «Абу-Даби Плаза» [[Қазақстан]]да және [[Орта Азия]]да ең биік ғимарат болады. Ғимараттың биіктігі - 382 метр, ал қабаттар саны - 88 (биіктігі жөнінен әлемдегі 14- ғимарат болады деп күтілуде).

Кешеннің ішкі аумағы 280 000 шаршы метрді құрайды, ал «Абу-Даби Плаза»-ның жалпы аумағы 510 мың шаршы метрді құрайды. Кешенде: қонақ үй, кеңселер, пәтерлер, сауда орталығы, қысқы бақ орналасады.

==== Негізгі сипаттама ====

Абу-Даби Плаза [[урбанизация|урбанистік]] кешенді [[ағылшындар|ағылшын]] [[Норман Фостер]]дің командасы жобалаған. [[High tech|Хай-тек]] үлгісіндегі [[архитектура]]ның әлем таныған лидері саналатын [[Құрама Патшалық|британдық]] сәулетшісі, Астанада бұдан баcқа [[пирамида]] пішінді Бейбітшілік және келісім сарайы, «[[Хан Шатыр]]» ойын-сауық сауда кешені туындыларының авторы.
«Абу Даби Плаза» - «қала ішіндегі қалаға» айналмақ.

Оның орталық нысаны - биіктігі 388 метр (88 қабат) болатын мұнара-ғимарат, ал соның айналасында біріккен тағы бірнеше ғимарат бой көтереді. Салыстырмалы түрде Астананың тұтас бір «Самал» шағынауданының аумағына тең болмақ. Жоба құрылымына кешен аумағында өзінің төл шығыс базары кіреді.

Көпмұнаралы «Абу Даби Плаза» кешенінде екі қонақүй және жалпы аумағы 80 мың шаршы метрді құрайтын әлемдік стандарттағы кеңселік-офистік орын-жайлар, сондай-ақ сауда орындарының галереясы және 450 «[[бизнес]]» сыныпты пәтерлер мен «люкс» сыныпты - қызмет көрсетілетін апартаменттер мен 4100 орындық автотұрақ жоспарланған.

Ресми дерекде, «Абу Даби Плаза» өзегіне ғылым мен техниканың ең жаңа жетістіктері өрілгелі отыр және де ол дүниежүзінің озық елдерінде танымал бола бастаған «[[экодизайн]]ның» әлемдік үлгісіне де айналуы мүмкін: ғимараттардың төбесінде, күмбездер астында қысқы бақтар егіледі деп жобаланған, ал бүкіл инфрақұрылымды автономды түрде электрмен қамтуға күн қуаты пайдаланылады деп күтілуде, бұл үшін күн батареялары орнатылмақшы.

==== Қала аудандарымен байланысы ====

[[Сурет:Abu-Dhabi Plaza.jpg|thumb|180px|[[Абу-Даби Плаза]]]]
Болашақта «''Абу Даби Плазаны''» монорельстік жол арқылы Астананың басты әуе және темір жол «қақпаларымен» қосу жоспарлануда. Астана қаласының Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының мәліметінше, жеңіл рельсті көлік желісін салу 3 кезеңтен тұрады:

1-кезек — «''Абу Даби Плаза''» кешенінен [[Сығанақ көшесі (Астана)|Сығанақ көшесінің]] бойымен [[Қабанбай батыр даңғылы (Астана)|Қабанбай батыр даңғылын]] қиылысына шығып, ары қарай осы даңғылдың бойымен «Астана - Киевка» автожолының 9-шақырым қиылысына дейін жетіп, одан әрі «Астана» халықаралық әуежайына апармақ. Осы бағыт бойында барлығы 8 станция болады.

2-кезек — темір жол вокзалынан бастау алып, [[Біржан сал көшесі (Астана)|Біржан сал]], Затаевич және Потанин көшелерінің бойымен [[Сарыарқа даңғылы (Астана)|Сарыарқа даңғылына]] шығады да, одан соң [[Тұран даңғылы (Астана)|Тұран даңғылы]], [[Сығанақ көшесі (Астана)|Сығанақ көшесі]] арқылы «Абу Даби Плаза» кешеніне қарай бұрылады. Оның бойында 7 аялдама бой көтереді деп күтілуде.

3-кезек те темір жол вокзалынан Гете көшесінің бойымен [[Республика даңғылы (Астана)|Республика даңғылының]] бұрылысына дейін келіп, ары қарай [[Бөгенбай батыр даңғылы (Астана)|Бөгенбай батыр даңғылымен]], [[Шоқан Уәлиханов көшесі (Астана)|Уәлиханов]] және [[Кенесары көшесі (Астана)|Кенесары көшелерінің]] бойымен, [[Абылай хан даңғылы (Астана)|Абылай хан]] және [[Бауыржан Момышұлы даңғылы (Астана)|Б. Момышұлы даңғылдарымен]], [[Тәуелсіздік көшесі (Астана)|Тәуелсіздік]] және [[Сарайшық көшесі (Астана)|Сарайшық]], №19 көшелерінің бойымен [[Сығанақ көшесі (Астана)|Сығанақ көшесінің]] бұрылысынан «Абу Даби Плаза» кешеніне тоқтайды.

17 шақырымдық бұл жолда 13 аялдама болады. Жолдың жалпы ұзындығы 41,81 шақырым болатындығы хабарланған. Бұл көліктік жобаны [[2014]]-жылға қарай іске қосу жоспарлануда. Осы мақсатта бас қала әкімдігі арнайы маманданған компанияны - «Астана LRT» ЖШС-ін құрды, жеңіл рельсті трамвайды жолға қоюға міндеттеді. Бірінші кезек аясында [[франция]]лық Альстом компаниясы шығаратын жүрдек трамвайларды ([[пойыз]]) қолдану жоспарлануда. Әуежай мен «''Абу Даби Плаза''» арасында 12 пойыз (Жылдамдығы сағатына 70 шақырым) қатынайды деп күтілуде (соңғы жоспар бойынша тағы 37 пойыз сатып алу көзделген). Әр пойыздың сыйымдылығы - 258 адам. Стансаларда жолаушыларды пойыздардан автоматты жіберу жүйесі бөліп тұрады.

==== Демеушіліктер ====

Астанадағы «ең [[амбициоз]]ды мега-жоба» [[мемлекет]] тарапынан қуатты қолдау көріп отыр. [[2011 жыл]]ы Үкімет ел экономикасына [[инвестиция]] тарту үшін арнайы ынталандыру-стимулдар пакетін әзірлеген. Бұл ретте салалық бағдарламада олардың үш пакеті қарастырылған. Осы арнайы стимулдардың үшінші пакеті - [[стратегия]]лық-инвестициялық жобаларға арналмақ. Пакетте әртүрлі [[салық]]тар мен төлемдерді төлеуден босату, жобаны тең қаржыландыру, шетелдік жұмыс күшін әкелудің айрықша режимі, айрықша [[виза]]лық режим, сондай-ақ ұзақ мерзімді мемлекеттік тапсырыс сынды қолдаудың ерекше шараларын қарастырылған. Жобаны іске асыру үшін [[инвестор]]лар жалпы құны 2 [[миллиард]] долларға жуық [[инвестиция]] құюы мүмкін. Ал осы мол инвестициясына айырбас ретінде [[араб]]тар орасан зор [[преференция]]ларға қол жеткізді. Ынталандыру-стимулдар пакеті бойынша құрылыс уақытында [[корпоративтік табыс салығы]], мүлік және жер салығы сынды төлемдерден құтылатын болады.

[[2006 жыл]]дың ақпанында ҚР президенті [[Нұрсұлтан Назарбаев]] [[Біріккен Араб Әмірліктері]]не ресми іс-сапармен барып қайтты. Президенттің осы сапары аясында сол тұстағы Үкімет басшысының орынбасары [[Кәрім Мәсімов]] пен [[Абу Даби]]дың мұрагер ханзадасы шейх Мұхаммед бен Заид әл-Нахаян [[Қазақстан]] - [[Біріккен Араб Әмірліктері|БАӘ]] ынтымақтастығының іс-қимылдар жоспарына» қол қойған. Сол құжаттың бір бабыда [[Астана қаласы|Астанада]] [[Абу Даби]] атын иеленетін заңғар кешен тұрғызуды бекіткен. Жобаны Әмірліктердің құрылыс саласындағы озық компанияларының бірі «''[[Aldar Propertіes]]''» қолға алды.

«Абу Даби Плаза» - Қазақ елі мен [[Біріккен Араб Әмірліктері]] арасындағы ынтымақтастықтың нығаюына әсер етуде.
Жобаның құрылысы [[2011 жыл]]дың басында басталды. Астанада 2011 ж наурыз айында «Абу Даби Плаза» кешенін салу туралы жаңа келісімге қол қойылды. Қазақстандық тараптан құжатты Үкімет уәкіл еткен Индустрия және жаңа технологиялар бірінші вице-министрі Альберт Рау, Астана әкімінің бірінші орынбасары [[Сергей Хорошун]], ал [[Біріккен Араб Әмірліктері]] тарапынан - БАӘ Үкіметі уәкілдік берген, «Алдар Евро Азия» компаниясының директоры Роджер Гаундри бекітті.
Нысан «төлқұжатына» сәйкес, құрылысы [[2015 жыл]]дың маусымында аяқталуға тиіс. Бірақ оны мердігерлер мерзімінен бұрын [[2014 жыл]]дың желтоқсанында бітіруі мүмкін.

«Абу Даби Плаза» құрылысының І және ІІ жұмыс кезеңдерінің мердігері - Түркиялық Земин Текноложиси А.Ш. (Зеташ) компаниясының Земин Текноложиси Улусларарасы филиалы (''Zemіn Teknolojіsі Uluslararasі A. S''.) танылған.
Жер астындағы қабырға жұмыстары аяқталған. «Жер ішіндегі қабырға» жоғары технологиялы әдісінің өзектілігі артқан. Бұл технология үлкен тереңдікте ғимараттың конструкциясын құруға мүмкіндік беретін көрінеді. «Жер ішіндегі қабырға» тек терең котловандардың қоршауы ғана емес, сондай-ақ бір уақытта ғимараттың іргетас-фундаменті және қабырғасы қызметін атқара алады. Бұл әдіс күрделі гидрогеологиялық жағдайларда да қолданылады, сонда «''суды төмендету''», «''қатыру''» құрылғыларының қажеттілігі болмайды және бұл әдісте «бұрғыинъекциялық жер қыртысы анкерлері» де жасалады екен. Сонда қабырғаның беріктігі мен орнықтылығы артады.

Бұл үшін жерастына тереңдетіп, жалпы саны 860 тірек-свай ендіріледі. Олардың әрқайсысының жалпақтығы, яғни диаметрі - 1,20 метрден 1,50 метрге дейін. Бұлардың барлығы қағылатын емес, құйылмалы свайлар. Алдымен [[жер]] бұрғыланып, қажетті диаметрде қазылады, сосын онда арматурадан каркас жасалып, тоқылып, соған бетон құйылады. Құрылсқа қазақстандық өнімдер пайдаланылады.

Құрылыста 30-ға жуық жергілікті жұмысшылар жұмыс істеуде. Мұның сыртында [[Түркия]]дан 70 қызметкер тартылыпты. Құрылыс алаңында 3 бұрғылау машинасы, 2 қуатты кран, көптеген жүк көліктері және басқа да техникалық құралдар жұмыс жасауда.<ref>{{cite web
| url = http://baq.kz/kaz/news/cat/2/6636/?PHPSESSID=916c11171571ba018eb80da01cacda0a
| title = Аспанмен таласқан «Абу Даби Плаза»
| author = Айхан Шәріп
| date = 2011-10-29
| work =
| publisher = [[Baq.kz]] және Айқын республикалық қоғамдық-саяси газеті
| accessdate = 2012-08-07
| lang = {{ref-kk}}
}}
</ref>

=== Қазақстан тарихы мұражайы ===

Нысан: «Астана қаласындағы «Қазақстан тарихы мұражайы»

Орналасуы, [[Есіл ауданы]], [[Тәуелсіздік көшесі (Астана)|Тәуелсіздік даңғылы]], [[Жұмекен Нәжімеденов көшесі (Астана)|Ж. Нәжімеденов]] және [[Шәмші Қалдаяқов көшесі (Астана)|Ш. Қалдаяқов көшелері]] арасында:

* Телім ауданы: 9,908 га
* Мұражайдың қабаты: 2 қабаттан 9 қабатқа дейін
* Құрылыстың жалпы ауданы: 62300 м<sup>2</sup>
* Экспозиция ауданы: 14095,0 м<sup>2</sup>
* Қор қоймасының ауданы: 5470,0 м<sup>2</sup>
* Зертхана және қалпына келтіру шеберханасының ауданы: 2595,4 м<sup>2</sup>
* Ғылыми-әкімшілік және қызметтік жайлар ауданы: 8981,0 м<sup>2</sup>
* Ашық автотұрақтар: 482 орындық
* Мейрамхана: 250 орындық
* Акт залы: 300 орындық
* Кітапхана: 138 орындық
* Тапсырыс беруші: «ҚазМұнайГаз-Сервис» ЖШС
* Мердігер: «Turkuaz Construction» ЖШС
* Жобалаушы: «[[Базис Проект LTD]]» ЖШС

Серіктестікпен «Базис-Проект LTD» ЖШС-мен объектінің ЖЭҚ және ЖСҚ дайындау үшін а.ж. [[20 қазан]]ында № 421-21 шарты жасалды [[2010 жыл]]ғы [[23 қараша]]да ЖЭҚ жобасы «Мемсараптама» РМК сараптама жасалу және дұрыс қорытындысын алу үшін тапсырылды, [[2010 жыл]]ғы желтоқсанда мемсараптаманың ЖЭҚ-ға қорытындысы алынды. [[2011 жыл]]ғы [[10 ақпан]]да «Turkuaz Construction» ЖШС-мен объектінің құрылысы туралы шарт жасалды.<ref>{{cite web
| url = http://www.kmg-service.kz/static/construction?lang=kz
| title = «Қазақстан тарихы мұражайы» жобасын іске асыру барысы туралы ақпарат
| author =
| date =
| work =
| publisher = ҚазМұнайГаз-Сервис ЖШС ресми сайты
| accessdate = 2012-08-06
| lang = {{ref-kk}}{{ref-ru}}
}}
</ref>

== Астана сәулеті ==

<center>
<gallery caption=''Астананың жаңа нысандары'' widths="200px" heights="160px">
Сурет: Nur-Astana Mosque.jpg
File: Здание Казахстанских железных дорог.JPG
File: Kazakh Eli.jpg
File:Mega Center Astana.jpg
Сурет: KazakhstanGazKalvisVitolins.JPG
Сурет: Astana-embankment-construction-7803.jpg
</gallery>
</center>
[[Сурет:Central Downtown Astana pamorama.jpg|thumb|1000px|center|<center>Есіл жағасындағы жаңа әкімшілік-іскерлік орталығының панорамасы</center>]]

== Бас жоспарға байланысты қаулылар ==
* [http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=51024335 Астана қаласының Бас жоспары туралы ҚР Үкіметінің 2001 ж. 15 тамыздағы № 1064 Қаулысы (2011.30.07. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)]
* [http://www.astana.kz/node/39873 Жекелеген аудандар бойынша детальді жоспарлау жобасы (ДЖЖ)]
* http://www2.adb.org/Documents/Resettlement_Plans/KAZ/45195/45195-001-kaz-rp-01.pdf
* [http://www.old.astana.kz/node/59404 2030 жылға дейін Астана қаласын дамытудың Бас жоспарын түзету]
* [http://www.saulet.astana.kz/ru/node/41939 Астана қаласының аумағында құрылыс салу Қағидалары туралы]

== Дереккөздер ==
{{reflist|2}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.astanagenplan.kz/data/uploads/genplan_2008-2011.jpg Бас жоспар (негізгі сызба) 2009 жыл]
* [http://maps.astana.kz/kz/gis.html Астана қаласының жоспар-кестесі анықтамалық онлайн картасы] {{ref-kk}}{{ref-en}}{{ref-ru}}
* [http://www.atamekenmap.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=129&Itemid=156 «Атамекен» Қазақстан Картасы этно-мемориалды кешені арқылы Астана қаласына аудиотур] {{ref-en}}{{ref-en}}{{ref-ru}}
* [http://wikitravel.org/en/Astana Астана] [http://www.wikitravel.org Уикисаяхат] оқу нұсқаулығында {{ref-en}}
* [http://www.kasachstanprojekt.de/ Астананы Зерттеу Жобасы] {{lang-de|}}
* [http://massaget.kz/travel/Qazastanym/2395 Түйе өркеші немесе Астана вогзалы]
* [http://en.tengrinews.kz/internet/4270/ Астана қаласында 300 тегін Wi-Fi нүктесі ашылды (Tengrinews)] {{ref-en}}
* [http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=697928 Астана жобалар және конструкциялар] {{ref-en}}
* [http://www.visiontransportationgroup.com/en/VTG_Astana_NTSA.html Астананың жаңа транспорттық жүйесі] {{ref-en}}
* {{YouTube|WLeuhx926fQ|logo=1|Астана жаңа темір жол вокзалы жобасы}}
* {{YouTube|gt1u1enjP-8|logo=1|Астана даму бағыттар, жоспарлар, жобалар, Астана Жаңа қала Арнайы экономикалық аймағы}}
* {{YouTube|Cm_wbkJrn94|logo=1|Оқушылар сарайы}}
* {{YouTube|_mFuqguMbig|logo=1|Астана Медиа Орталық - Таныстыру}}
* {{YouTube|3W1TEebIdPg|logo=1|Астана ғарыштан}}
* {{YouTube|uey7iJ7ktEg|logo=1|Астана 2030}}

== Тағы қараңыз ==
{{Commons category|Master Plan of Astana}}
{{Портал|Астана}}

* [[Астана күні]]
* [[Қазақстандағы ең биік ғимараттарының тізімі]]
* [[Қазақстанның аты ауыстырылған қалаларының тізімі]]

{{таңдаулы мақала}}

[[Санат:Астана]]
[[Санат:Жоспарланған астаналар]]
[[Санат:Сәулет өнері]]
[[Санат:Қала құрылысы]]
[[Санат:Мега жобалар]]
[[Санат:1996 жыл]]
[[Санат:2007 жылы құрылған компаниялар]]
[[Санат:2030 жыл]]
[[Санат:Қазақстан сәулеті]]