Абиогенез бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Stromatolites.jpg|thumb|200px]]
'''Абиогенез''' ({{lang-el|''a''}} — [[болымсыздық]], жоққа шығару, ''bіos'' — [[тіршілік]], ''genesіs'' — пайда болуы), жансыздан өрбу — тірі табиғатта [[ферменттер]]дің қатысуынсыз [[организм]]нен тыс пайда болатын органикалық қосылыстар; кең мағынасында — эволюциялық [[даму]] барысында тіршіліктің яғни тірі организмнің органикалық емес заттардан пайда болуы жөніндегі теория; организмнен тыс, тірі табиғатта ағзадан тыс, ферменттердің қатысуынсыз таралған органикалық қоспалардың қалыптасуы.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref>

19 ғасырдың ортасына дейін ғылымда тіршілік өзінен-өзі пайда болған, өлі заттардан күрделі құрылымды тіршілік иелері шыққан деген ұғым сақталды. Бірақ 18 ғасырда италиялық ғалымдар [[Ф. Реди]], [[Л. Спалланцани]], француз ғалымы [[Л.Пастер]] бұл ұғымның қате екенін өздерінің ғылыми еңбектерінде дәлелдеп берді. Абиогенез теорияларының ішіндегі көбірек таралғаны — [[А.И.Опарин теориясы]]. Қазіргі кезде ғалымдар жер бетінде тіршіліктің пайда болуы, ерекше [[ғасыр]] дәуірде басталған күрделі де ұзаққа созылған процесс болғанын мойындайды. [[Жер]] бетінде қалыптасқан сол дәуірдегі жағдайларды жасанды түрде тудыру арқылы 20 ғасырдың ортасында тәжірибе жүзінде [[БЕЛОК|белок]] тектес және басқа да органикалық заттардың абиогенді синтезі жүзеге асырылды. Тіршілік— табиғи дамудың белгілі бір кезеңінде пайда болған [[материя]] қозғалысының ерекше түрі. Мұндай қозғалыстағы материя даму барысында алуан түрлі кезеңнен өтеді де, барған сайын күрделене береді.
<ref>Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / —  Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9</ref><ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
 – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5</ref>

==Дереккөздер==
<references/>
* [http://web.snauka.ru/en/issues/2013/12/30018 Tunguska]

{{wikify}}

[[Санат:Биоморфология]]
[[Санат:Биология]]
[[Санат:Ғылым]]
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Морфология]]