Қытай Халық Республикасының төрағасы бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Мемлекеттік қызмет
|қызметі            = Қытай Халық Республикасының Төрағасы
|шынайы атауы  = {{lang-zh|中华人民共和国主席}}
|ел                = Кытай
|эмблема               = 
|ширина эмблемы        = 
|подпись эмблемы       = 
|қазіргі              = [[Си Цзиньпин]]
|тағайындалған              = [[14 наурыз]] [[2013 жыл]]
|портреті               = Xi Jinping Sept. 19, 2012.jpg
|портреттің ені   = 200px
|подпись портрета      = 
|форма обращения       = 
|резиденция            = [[Чжуннаньхай]] (неофициальная)
|номинируется          = 
|тағайындалды           = [[Бүкілқытайлық халық өкілдерінің жиналысы]]нда тағайындалады.
|өкілеттігінің мерзімі     = 5 жыл
|пайда болды              = [[1954]]
|біріншісі                = [[Мао Цзэдун]]
|сайты                  = http://english.gov.cn/2008-03/15/content_921051.htm
}}
'''[[Қытай Халық Республикасы]]ның Төрағасы''' ({{қытай тілі|中華人民共和國主席|中华人民共和国主席|Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Zhǔxí|Жұңxуа Жэньминь Гунхэго Жуси}}) — КХР [[елбасы]]. Ол [[Бүкілқытайлық халық өкілдерінің жиналысы|БХӨЖ]] [[Бүкілқытайлық халық өкілдерінің жиналысының тұрақты комитеті|ТК]]-мен бірігіп жоғарғы мемлекеттік билікті жүзеге асырады. КХР Төрағасы БХӨЖ немесе оның ТК шешіміне негізделе отырып,  заңдарды жариялайды, Мемлекеттік Кеңес ұжымында тағайындаулар жүргізеді, жарлықтар шығарады; КХР атынан мемлекеттік істерді атқарады, шет ел дипломатиялық өкілдерін қабылдайды, шет елдермен тұрғызылған келісімдер мен маңызды бітімдерді бекітеді және бұзады. Қазіргі таңда КХР Төрағасының қызметін [[Си Цзиньпин]] орындауда.

== Термин ==	 
主席 «жуси» қытай сөзінің қазақ тіліндегі баламасы «Төраға» болып табылады. [[1982 жыл]]ға дейін бұл сөздің ағылшын тіліндегі баламасы да «Төраға» ({{lang-en|chairman}}) болып келген, алайда сол жылы оны ресми түрде «КХР президенті» ({{lang-en|president}}) деп аударды. Дегенмен басқа мәнмәтіндерде «жуси» сөзі әлі де «chairman» деп аударылады, ал басқа елдердің президенттерінің лауазымдарын қытай тілінде «цзунтун» ({{қытай тілі|總統|总统|zǒngtǒng}}) деп аударады.

== ҚХР қолбасшылары ==

=== Орталық ҚХР халықтық үкіметінің Төрағасы ===
[[1949 жыл]]дың [[1 қазан]]ынан бастап [[1954 жыл]]дың [[27 қыркүйегі]]не дейін мемлекет басшысы Орталық ҚХР халықтық үкіметінің Төрағасы [[Мао Зыдоң]] болды.

=== ҚХР Төрағалары ===
ҚХР Төрағасы лауазымы [[1954 жыл]]ы [[ҚХР конституциясы]]ның қабылдануымен бекітілді. 
* [[Мао Цзэдун]] ([[27 қыркүйек]] [[1954]] — [[27 сәуір]] [[1959]])
* [[Лю Шаоци]] ([[27 сәуір]] [[1959]] — [[31 қазан]] [[1968]])

Лю Шаоцидің отставкасынан кейін 1968—1975 жылдар аралығында лауазым бос болды, тек келесі екі орынбасарларға болды:
* [[Дун Биу]] ([[31 қазан]] [[1968]] — [[17 қаңтар]] [[1975]]) и
* [[Сун Цинлин]] ([[31 қазан]] [[1968]] — [[24 ақпан]] [[1972]]).

=== БХӨЖ Тұрақты комитетінің Төрағалары ===
[[1975]] жылы ҚХР Төрағасы лауазымы таратылады, елбасының қызметтері [[БХӨЖ]] Тұрақты комитетінің Төрағаларына өтті.

* [[Чжу Дэ]] ([[17 қаңтар]] [[1975]] — [[6 шілде]] [[1976]]; лауазымында қайтыс болды)
1976 жылдың 6 шілдесінен 1978 жылдың 5 наурызна дейін лауазым бос болды, міндетті қызметтерді 20 орынбасар атқарды.
* [[Е Цзяньин]] ([[5 наурыз]] [[1978]] — [[18 маусым]] [[1983]])

[[16 мамыр]] [[1981]] Сун Цинлин, алайда [[29 мамыр]] қайтыс болды.

=== ҚХР Төрағалары ===
[[1982]] жылы жаңа [[ҚХР конституциясы]]ның қабылдануымен ҚХР Төрағасы лауазымы қайтадан бекітілді. 
* [[Ли Сяньнянь]] ([[18 маусым]] [[1983]] — [[8 сәуір]] [[1988]])
* [[Ян Шанкунь]] ([[8 сәуір]] [[1988]] — [[27 наурыз]] [[1993]])
* [[Цзян Цзэминь]] ([[27 наурыз]] [[1993]] — [[15 наурыз]] [[2003]])
* [[Ху Цзиньтао]] ([[15 наурыз]] [[2003]] — [[14 наурыз]] [[2013]])
* [[Си Цзиньпин]] (с [[14 наурыз]] [[2013]])

== ҚКП ОК бас хатшысылары ==
* [[Чжан Вэньтянь]], [[1931]]—[[1943]]
* [[Мао Цзэдун]], [[1943]]—[[1976]]
* [[Хуа Гофэн]], [[1976]]—[[1981]]
* [[Дэн Сяопин]], [[1981]]—[[1989]]
* [[Цзян Цзэминь]], [[1989]]—[[2004]]
* [[Ху Цзиньтао]], [[2004]]—[[2012]]
* [[Си Цзиньпин]], с [[15 қараша]] [[2012]]
[[Санат:Қытай]]