Қазақстанның географиялық орны мен шекаралары бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:Kazakhstan (orthographic projection).svg|thumb| alt=A.| ''Қазақстан(ортографиялық проекция)''.]]
[[File:IMG 7431-Sharyn canyon.jpg|thumb| alt=A.| ''Солтүстік Тянь-Шаньдағы Шарын каньоны''.]]
[[File:Astana-steppe-7748.jpg|thumb| alt=A.| ''Қазақ даласы (Ақмола облысы)''.]]
== Қазақстанның географиялық орны== 
[[Қазақстан]] аумағы 2724,9 мың км²-ге тең. Жерінің көлемі жағынан Қазақстан дүние жүзіндегі ең ірі мемлекеттердің қатарына жатады. [[Ресей]], [[Канада]], [[Қытай]], [[АҚШ]], [[Бразилия]], [[Аустралия]], [[Үндістан]] және [[Аргентина]]дан кейін 9-орын алады. Біздің еліміз [[Франция]]дан 5 есе, [[Италия]]дан 9 есе, [[Англия]]дан 11 есе үлкен.
Қазақстан [[Еуразия]] материгінің орталығында орналасқан, екі дүние бөлігін қамтиды. Кіші батыс аймағы Еуропада, ал көлемді шығыс аймағы Азияда жатыр. 
Физикалық-географиялық жағдайы тұрғысынан, Қазақстан [[Тынық мұхиты]] пен [[Атлант мұхиты]]нан, сондай-ақ [[Үнді мұхиты]] мен [[Солтүстік Мұзды мұхиты]]нан бірдей дерлік қашықтықта орналасқан. Оның мұхиттардан шалғай жатуы әрі аумағының үлкендігі климатының өзіндік ерекшелігін қалыптастырады. Қазақстан батысында - [[Еділ]]дің төменгі ағысынан, шығысында - [[Алтай]] тауларының етегіне дейін 3000 км-ге, солтүстіктегі - Батыс Сібір жазығынан, оңтүстіктегі [[Қызылқұм]] шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесіне дейін 1650 км-ге созылып жатыр.
Қазақстан қоңыржай белдеудің орта және оңтүстік ендіктерінде орналасқан. Дәл сол ендіктердегі [[Шығыс Еуропа]] қоңыржай континенттік климатымен, ал Батыс Еуропа субтропиктік климатымен ерекшеленсе, Қазақстан шұғыл континенттік климатымен көзге түседі. Қазақстан жерінде қатаң Сібір мен капырық Орта Азия тоғысып жатқандай. Географиялық орнына қарай республика жерінде орманды дала, дала, шөлейт және шөл зоналары қалыптасқан. Республиканың батыс шеті (46°30' ш.б.) Эльтон және Басқұншақ көлдері маңына, ал шығыс нүктесі (87°20' ш.б.) Бұқтырма өзенінің бастауына сай келеді. Ендік бойымен батыстан шығысқа қарай, материк ішіне енген сайын, климаттың континенттігі арта түседі. 
Қазақстан [[Каспий теңізі]] арқылы [[Әзірбайжан]], [[Иран]] елдеріне, Еділ өзені және Еділ - Дон каналы арқылы Азов және Қара теңіздерге шыға алады. Еліміздің көп бөлігі жазық, үстіртті болып келеді. Ол алуан түрлі шаруашылық жұмыстарын дамытуға мүмкіндік береді.

== Шекарасы== 
Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы 13394 км, теңізбен (Каспий) 2000 км-ден астам. Қазақстан батыста, солтүстік-батыста және солтүстікте 7591 км Ресеймен шектеседі. Республиканың Алтайдан Тянь-Шаньға (Хантәңірі массивіне) дейінгі 1782 км-ге созылып жатқан шығыс шекарасы Қытай Халық Республикасымен арадағы мемлекеттік шекараға сай келеді. Ал оңтүстігінде тәуелсіз дос мемлекеттер: [[Түрікменстан]]мен - 426 км, [[Өзбекстан]]мен - 2354 км және [[Қырғызстан]]мен - 1241 км шектеседі. Республиканың шекарасы батысында - Каспий маңы ойпаты мен Жалпы Сырт қыратының біраз жерін, солтүстігінде Батыс Сібір жазығының оңтүстігін; оңтүстігінде [[Тұран ойпаты]]н, ал шығысы мен оңтүстік-шығысында Алтайдың батыс бөлігінің, Сауыр, Тарбағатай жоталарының, Жетісу (Жоңғар) Алатауының негізгі бөлігін және Тянь-Шаньның солтүстік жоталарын басып өтеді.<ref>Қазақстанньң физикалық  географиясы,  Алматы: Атамұра, 2008. ISBN 9965-34-809-Х</ref>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

[[Санат:География]]


{{Geo-stub}}