Полиция бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Almaty-police.jpg|нобай|Алматы қаласындағы полиция колігі|250px]]
[[Сурет:Festnahme 4 (ex3179) sml.jpg|thumb|250px|alt=A.|Германиядағы полиция]]
[[Сурет:Polizei Bremen (2010)-01.jpg|thumb|250px|[[Германия]] полицейі]]
[[Сурет:Неаполитанский полицейский.jpg|250px|[[Неаполь]] полицейі|thumb]]

'''Полиция''' ({{lang-en|police}}; {{lang-el| politeia}} —мемлекеттік істерді басқару; басқарма;{{lang-fr|Police}}, от {{lang-grc|ἡ πολιτεία}} — мемлекет, қала) — қоғамдық тәртіпті сақтау, қылмыспен күресу, мемлекет пәрменін орындату, халық пен мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоғамдық және мемлекеттік құрылысты қорғау міндеттері жүктелген мекемелер мен лауазымдардың және әскерилендірілген жасақтардың жиынтық атауы.

16 — 17 ғасырларда Еуропа елдерінде қоғамдық тәртіпті сақтау органдары Полиция деп аталды. Ресейде “Полиция” термині 18 ғасырдың басында қолданылды. 1718 жылдан бастап [[Ресей]] қалаларында ген.-полицмейстер лауазымы белгіленді. Нәтижесінде Полиция департаментіне бағынатын орт-тандырылған, тұтас Полиция органдарының жүйесі пайда болды. Полиция департаменті 1917 ж. жойылды.

Қазақстанда [[тәуелсіздік]] алғаннан кейін [[милиция]] органдарының атауы Полиция болып өзгертілді. ҚР ішкі істер органдарының жүйесінде әкімшілік, криминалдық, әскери, көші-қон, жол, күзет Полициялары бар. [[Қаржы Полициясы]] өз алдына органдар жүйесін құрайды.<ref>Орысша-қазақша заңдык түсіндірме сөздік-анық тамалық. - Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6</ref>

== Полиция саны бойынша елдері ==
* [[Полиция саны бойынша елдер тізімі]]

== Полиция бойынша елдер ==
<div style="-moz-column-count: 2; column-count: 2;">

* {{Байрақ|Аустрия}} — [[Аустрия Федералдық Полициясы]]
* {{Байрақ|Албания}} — [[Албания Полициясы]]
* {{Байрақ|Аргентина}} — [[Аргентина Полициясы]]
* {{Байрақ|Болгария}} — [[Болгария Полициясы]]
* {{Байрақ|Ватикан}} — [[Ватикан Полициясы]]
* {{Байрақ|Германия}} — [[Германия Полициясы]]
* {{Байрақ|Грекия}} — [[Грекия Полициясы]]
* {{Байрақ|Израиль}} — [[Израиль Полициясы]]
* {{Байрақ|Канада}} — [[Корольдік канадалық атты полиция]]
* {{Байрақ|Кения}} — [[Кения Полициясы]]
* {{Байрақ|Қазақстан}} — [[Қазақстан Полициясы]]
* {{Байрақ|Латвия}} — [[Латвия Полициясы]]
* {{Байрақ|Люксембург}} — [[Люксембург Ұлы Герцогтігі]]
* {{Байрақ|Молдова}} — [[Молдова Полициясы]]
* {{Байрақ|Пәкістан}} — [[Пәкістан Полициясы]]
* {{Байрақ|Ресей}} — [[Ресей Полициясы]]
* {{Байрақ|Сальвадор}} — [[Сальвадор Полициясы]]
* {{Байрақ|Сомали}} — [[Сомали Полициясы]]
* {{Байрақ|АҚШ}} — [[Америка Құрама Штаттарындағы тәртіп сақтаушы органдар]]
* {{Байрақ|Финляндия}} — [[Финляндия Полициясы]]
* {{Байрақ|Жапония}} — [[Жапония Полициясы]]
* {{UKR|Украина}} — [[Украина Ұлттық Полициясы]]
</div>

== Әр түрлі елдердегі атаулары ==
<div style="-moz-column-count: 3; column-count: 3;">

* Албания — policia
* Беларусь — міліцыя (паліцыя)
* Болгария, Қазақстан, Ресей — полиция
* Босния және Герцеговина, Латвия, Хорватия — Policija
* Британофондар (Аустралия және басқа Британ Ынтымағы, АҚШ), Барбадос, Ботсвана — police
* Германофоны (Австрия, Германия) — Polizei
* Италия — polizia
* [[Испанидад]] (Аргентина, Боливия, Испания және т.б.) — policía
* Лузофоны (Ангола, Бразилия, Португалия) — polícia
* Македония — полицијата
* Нидерланды — politie
* Норвегия — politiet
* Польша — policja
* Украина — поліція
* Финляндия — poliisi
* [[Франкофония]] (Франция) — gendarmerie
** ([[Полиция Квебека|канадалық Квебек]]) — Sûreté, police
* Швеция — polis
* Эстония — politsei

</div>

=== Азия ===
<div style="-moz-column-count: 3; column-count: 3;">

* Әзірбайжан, Бруней — polis
* Алжир, Бахрейн — الشرطة (транскрипциясы te`shurto)
* Армения — ոստիկանությունը (тр. vostikanut’yuny)
* Бангландеш — পুলিশ (тр. puliśa)
* Вьетнам — Cảnh sát
* Иран — پلیس
* Израиль — משטרה (тр. миштара)
* Қытай — 警方 (тр. Jǐngfāng — цинфан)
* Корея — 경찰 (тр. gyeongchal — кёнч’аль)
* Монголия — цагдаа
* Таиланд — ตำรวจ (тр. Tảrwc)
* Жапония — 警察 (тр. keisatsu — кэйсацу)

</div>

== Тағы қараңыз ==
<div style="-moz-column-count: 3; column-count: 3;">

* [[Әскери полиция]]
* [[Муниципалдық полиция]]
* [[Салық полициясы]]
* [[Жол полициясы]]
* [[Наркополиция]]
* [[Интерпол]]
* [[Полицейлік мемлекет]]
* [[Милиция]]
* [[Халықаралық Полицейлік қатігездікке қарсы күрес күні]]
* [[Үшінші рейхтегі полицейлік тәртіп]]
* [[Құқық қорғау іс-әрекет]]
* [[Құқық қорғау органдары]]
* [[A.C.A.B.]]

</div>

== Дереккөздер ==
<references/>
«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том

== Әдебиет ==
* [[Глеб Владимирович Алексушин|''Алексушин Г. В.'']] История правоохранительных органов. [[Самара]]: [[Издательство]] АНО «ИА ВВС» және АНО «Ретроспектива», 2005.
* {{кітап|автор=Рыбников В. В., Алексушин Г. В.|заглавие=История правоохранительных органов Отечества|место=М.|издательство=Щит-М|год=2007}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Полиция|Н. Ив—ко., [[Шеймин, Пётр Николаевич|Шеймин П. Н.]]}}

== Сілтемелер ==
{{Навигация
|Тема=Полиция
|Портал=
|Проект=
|Викитека=
|Викиновости=
|Викицитатник=
|Викисловарь=полиция
|Викиверситет=
|Викиданные=
|Викиучебник=
|Викигид=
|Викивиды=
}}
* [http://evolutio.info/index.php?option=com_content&task=view&id=227&Itemid=38 1979 жылы 8 мамырда Еуропа Кеңесінің Парламенттік Ассамблеясысының Полиция туралы Декларация]
* [http://www.amnesty.org.ru/keepme/uderstanding_policing_ru.pdf Принципы деятельности полиции. Методическое пособие по правам человека]
* [http://www.izvestia.ru/news/366669 Полицейлік мемлекеттер (как организована және работает полиция в разных странах)]
* [http://publicpost.ru/photo/id/247/ Әлемнің әр түрлі елдеріндегі полицей формасы]
* [http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/7960/ С.Федосеев. Стволы закона]
* [http://polis.osce.org/countries/ Сведения о правоохранительных органах 56 государств-участников ОБСЕ және 12 партнеров по сотрудничеству] {{ref-en}}
* [http://policewoman.ru/ Полициядағы әйелдер]
* [http://fanbio.ru/vidzlodei/637-2010-08-26-13-20-55.html Кинематографиядағы полицейлер]

{{Еуропа елдері бойынша Полиция}}

[[Санат:Полиция|*]]
[[Санат:Құқық]]
[[Санат:Заң]]