Кәрім Тоқтабаев бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Тұлға
 |Есімі = Кәрім Досжанұлы Тоқтабаев
 |Шынайы есімі = Ғабдолкәрім Досжанұлы Тоқтабаев
 |Сурет = Toqtabaiuly.jpg
 |Сурет ені = 230 px
 |Сурет атауы  = ''Кәрім Тоқтабайұлының тергеуде жүргенде түсірілген суреті''
 |Туған кездегі есімі = Ғабдолкәрім
 |Туған күні = 1892
 |Туған жері = Торғай облысы, Торғай уезінің Шұбалаң болысы
 |Мансабы = тіл білімі маманы, [[ғалым]], [[педагог]], [[қоғам қайраткері]], ағартушы
 |Азаматтығы = Қазақ елі
 |Ұлты = Қазақ
 |Қайтыс болған күні =  1936
 |Қайтыс болған жері = Ресей
 |Әкесі = Досжан Тоқтабайұлы  
 |Анасы =  
 |Жұбайы =  
 |Балалары =  
 |Марапаттары =  
 |Сайты =  
 |Басқалары = 
 |Commons = 
}}

'''Кәрім Тоқтабаев'''-XX ғасырдың басында өмірі күреспен өткен, күрделі тұлғалардың бірі, бұрынғы [[Торғай облысы]], Торғай уезінің [[Шұбалаң]] болысында туған. 1909 жылы Орынбордағы Қазақ мұғалімдер мектебін бітіреді. 1909 жылдан бастап 1912 жылға дейін [[Тосын]] болыстық мектебінде мұғалім болады. 1912-1919 жылдары [[Торғай]] қаласындағы [[медресе]] жанынан ашылған орыс сыныптарының меңгерушісі болып тағайындалады. Сонымен бірге Торғайдың жоғары бастауыш мектебінің математика және физика пәндерінің оқытушысы болады. 1917-1919 жылдары Торғайдан шыққан ұлт қайраткерлері - [[Байтұрсынұлы|А.Байтұрсынұлы]] мен [[Дулатов|М.Дулатовқа]] жәрдемдесті.

Мұғалімдік қызметті ол жаны сүйіп, бар ынтасымен істейді. К.Тоқтабаев үшін мектеп өзінің алған білімін жастарға беріп, [[ұрпақ]] тәрбиелейтін орын ғана емес, халықты ояту идеясын жастарға сіңіретін, [[Алаш]] жұртының мүддесі үшін күресетін саяси мінбе болды.
Ақпан төңкерісінен кейін 1917-1918 жылдары ол саяси күреске бет бұрады. [[Алаш]] қозғалысына араласып, [[Торғай]] кеңесіне мүшелікке алынады.
Кейіннен кеңес үкіметі жағына шығады.

*1919 жылдан 1921 жылға дейін [[Семей]] губерниялық халық ағарту бөлімінің меңгерушісі болып қызмет атқарады.
*1921 жылы [[Көкшетау]] уезінің азық-түлік комиссары болып бір жылдай жұмыс істейді. Қазақ орталық атқару комитетінің [[Қызыл керуен]] уәкілі болады.
*1922-1924 жылдары [[Қазақ автономиясы]] кеңестік социалистік республикасы Халық ағарту комиссарының орынбасары, саяси ағарту жұмыстары бас басқармасының бастығы болады.
*1924-1925 жылдары Қазақ орталық атқару комитеті егін шаруашылығы халық комиссариаты жерге орналастыру бас басқармасының меңгерушілігіне көтеріледі. Бір жылдан кейін 1925 жылы Семей губерниялык атқару комитетінің төрағасы болып тағайындалады.
*1927 жылы [[Қазақ]] орталык атқару комитеті халык ағарту, Егін шаруашылығы комиссары қызметтеріне тағайындалып, бұл міндетті 4 жыл атқарады.
*1931 жылдан бастап үш жыл [[КСРО]] БРОАК жанындағы Қазақстанның өкілі болып [[Мәскеу]] қаласында тұрады. [[Алматы облысы]]ндағы «Дегерес» қосалқы шаруашылығының меңгерушісі болды.
Кеңес үкіметі Тоқтабаевты лауазымды жұмыстарға қойса да, оның сонау баста алашшыл болғанын ұмытпайды.

*1933 жылы қазанда тұтқынға алынады. Алашордашыл деген қылмыс тағылып, 1934 жылы сәуірде бес жылға бас бостандығынан айырылады.
*1934 жылы мамырда [[Воронеж]] қаласына жер аудару жазасымен ауыстырылды
*1936 жылы айдауда қайтыс болды.<ref>«Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Алаш қозғалысы]]
[[Санат:Тұлғалар]]