Балқаш-Шоқпар көтерілісі бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Балқаш-Шоқпар көтерілісі'''—[[Кеңес өкіметі]]нің жаппай күштеп ұжымдастыру, байларды тап ретінде жою, зорлап [[астық]] пен ет дайындау саясатына қарсы [[Алматы облысы]]ның [[Балқаш]], [[Шоқпар]] аудандарында 1930 жылдың сәуір айында болған халықтың наразылық қимылдары.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref> 1 сәуірде Балқаш ауданының ғ1 ауылында [[Бұзарбай Бұланбаев]], [[Сатбай Итемгенов]], [[Әсет Диханбаев]], [[Бектай Сәмбетов]], ғ2 ауылында [[Көшербай Құрамысов]], ал [[Шоқпар]] ауданының ғ2 ауылында [[Әбдібек Нұрабаев]], [[Тілеуқұл Сарықбаев]], т.б. белсенді азаматтар Кеңес өкіметінің жүгенсіздігін айыптайтын жиналыстар ұйымдастырып, халықты көтеріліске шақырды. Көтеріліс 2 сәуірде [[Балқаш ауданы]]ның ғ2 ауылында басталды. Ашынған халық аудан атқару комитетінің егін егу науқанын ұйымдастыруға жіберген өкілін тұтқынға алды. 4 — 5 сәуірде Шоқпар ауданының ғ2 ауыл тұрғындары бой көтерді. 6 сәуірде [[Балқаш ауданы]]ның ғ1, 2, 3, 10 аудандарының көтерілісшілері аудан орталығы [[Ақкөл (Алматы облысы)|Ақкөл]]ге басып кірді. Көтерілісшілер [[Аңшы]]лар одағының дүкенін бұзып, ондағы қаруларды үлестіріп алды. [[Жергілікті өкімет]] адамдарын тұтқындап, мемлекеттік мекемелерді талқандады, байларды жер аудару туралы көшпелі сот қағаздарын өртеді. 7 сәуірде Әбдібек Нұрабаевтың басшылығымен өткен жиналыста көтерілісшілер өздеріне көрші аудандардың тұрғындарын тарту туралы шешім қабылдады. Бірақ [[Алматы]]дан арнайы жазалаушы отрядтың жедел келіп жетуі көтерілістің одан әрі өрістеуіне мүмкіндік бермеді. Мемлекттік [[комиссия]]ны басқарып келген ҚазАКСР-і ОАК-нің төрағасы  Е. Ерназаров Ақкөлде 200 адам қатысқан [[жиналыс]] өткізді. Онда көтеріліс басшыларын ұстап беру, тоналған [[мүлік]]тер мен қаруларды тапсыру талап етілді. Осыдан кейін жазалаушы отряд көтерілісшілерді жаппай тұтқындай бастады. 27 сәуірге дейін [[Балқаш ауданы]] бойынша 25 адам тұтқынға алынды. Олардың арасында көтеріліс басшыларының бірі К.Құрамысов та болды. [[Шоқпар]] ауданының көтерілісшілерінің бір тобы [[Іле]] өзенінің [[Балқаш]]қа құяр тұсындағы “[[Желтораңғы]]” аралына барып тығылды. Жүрдек екі катермен келіп жеткен жазалаушылар оларды да қолға түсірді. 57 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылды. Олардың 30-ын 1930 жылы 30 мамырда ОГПУ “үштігі” ату жазасына кесті. 20 көтерілісші 3 жылдан 10 жылға дейінгі мерзімдер бойынша абақтыға жабылды.
<ref name="source1">"Қазақ Энциклопедиясы"</ref>

==Дереккөздер==

<references/>

{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
==Сыртқы сілтемелер==
*[http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B Балқаш-Шоқпар]

[[Санат:Қазақстан тарихы]]


{{stub}}