Гендік аурулар бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Гендік аурулар''' — гендердің өзгеру нәтижесінде пайда болатын тұқым қуалайтын аурулар.<ref>Сартаев А., Гильманов М. С22 Жалпы биология: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006. ISBN 9965-33-634-2</ref>

Гендердің өзгеру нәтижесінде пайда болған тұқым қуалайтын ауруларды гендік аурулар дейді. Гендік ауруларды тұқым қуалау ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөледі.
#	Аутосомды-[[Доминанттылық|доминанттық]] тұқым қуалау кезінде белгілер [[Аутосомалар|аутосомда]] орналасады, жынысқа тәуелсіз, ұрпақ сайын көрінеді. Мұндай ауруларға: брахидактилия — қысқасаусақтылық, полпдактилия — алтысаусақтылық, ахондроплазия — [[ергежейлілік]], беттің секпілі, кезді шел басу, сүйектің омырлығы т.б. жатады.
#	Аутосомды-[[рецессив]]ті тұқым қуалау типінде зерттелетін белгі аутосомда орналасады. Ата-анасында білінбей, ұрпағында көрінеді. Мұндай ауруларға [[альбинизм]] (пигментсіз), алькантонурия гомогентизин қышқылын артық бөледі, [[идиопатия]] мишықтың өзгеруі, фенилкетонурия — кемақыл жатады.
#	Жыныспен тіркескен рецессивті белгілердің тұқым қуалау типінде, аурулар келесі ұрпақта X хромосомада көрінеді. Оларға: гемофилия — қанның ұйымауы, гемералопатия — түнде көрмеу, [[дальтонизм]] — түсті ажырата алмау, рахит — сүйектің қисаюы, галактоземия — галактозаны игере алмау, бауыр циррозы, кемақыл, т.б. жатады.
#     [[Голландия]]лық тұқым қуалау типінде белгілер әкесінен тек ұлына ғана беріліп отырады. Мысалға, [[құлақ қалқаншасы]]ның жүнді болуы — гипертрихоз, гипертрихоздың гені Ү хромосомамен тіркесіп тұқым қуалайды. Ер бала Ү хромосоманы тек әкесінен алады, сондықтан ол ген балаға толық беріледі.

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Биология]]


{{Biosci-stub}}