Әділ Халықұлы Тұрғынбаев

Тұрғынбаев Әділ ХалықҰлы —1929 ж. Ташкент облысының Жаңажол ауданында Көрік ауылында дуниеге келген.<ref>"Қазақстан баспагерлері мен полиграфистері", Анықтамалық,"Білім" баспасы, Алматы, 2005 ж., ISBN 9965-09-134-Х1981-89</ref>. 1935— 37 жылдары Ташкент қаласындағы №22 жетім балалар үйінде тәрбиеленген.

1938—1946 жылдары Шымкент қаласындағы №7 қазақ орта мектебінде оқып, сол мектептің жанындағы интернатта тәрбиеленген. 1946 жылыорта мектепті медальға бітіргеннен кейін, 1951 жьлға дейін сол кездегі С.М.Киров (қазіргі Ал-Фараби) атындағы Қазақтың мемлекеттік университетінің филология факультетінің құрамындағы, кейін философия факультетіне кірген логика жөне психология бөлімінде оқыған және сол бөлімді бітіргеннен кейін осында оқытушылыққа қалдырылады.

Қазақ университетінің философия кафедрасының тарихындағы бірінші Қазақ оқытушы болғандықтан, ол логика және философия пәндерін қазақ тілінде оқытудың бастамашысы болды. Ол кезде қазақ тілінде жазылған логика, философия оқулықтары мен құрадлары болмағаны былай тұрсын, орыс тілінен аударылған оқу құралдары да жоқ еді. Сондықтан жас оқытушысының ол пәндерді Қазақ аудиториясында өзі аударып оқытуына тура келді. Солайша көп қиындықтар көріп жүрген жас оқытушы Алматыда "Учпедгиз" деген оқулықтар шығаратын баспа бар екенін, онда орта мектепке арналған "Логика", "Психология" оқулықтары шығатынын есітіп, сол мекемені іздеп табады.

Баспаны Дінішев Мұса деген тәжірибелі журналист баскарады екен. Мән-жайды есітіп танысқаннан кейін ол кісі "Логика", "Психология" деген жаңа пәндерден орыс тіліндегі оқулықтарды қазақшалап шығару керек болып жатқанын, бірақ бұл пәндерден маман жоқ екенін айтады. Сөйтіп жас маманға университетте оқытушылық жасай жүріп, "Учпедгизде" редакторлық қызмет атқаруды ұсынады. Сөйтіп, Түрғынбаев Ә.Х. орыс тілінде шыққан "Логика" (авторлары Виноградов және Кузьмин, 1952, М.), "Психология" (авторы Теплов, 1951, М.) оқулықтарын аударып және редакциялап шығарады. Ол бұдан кейін, "Марксистік-лениндік философия негіздері", "КСРО тарихы" оқулықтарын т.б. қазақша аударуға катысады.

Түрғынбаев Ә.Х. журналистік жұмысты атқара жүріп, өзінің негізгі міндетін де естен шығармайды: 1964 жьлы философия бойынша кандидаттық диссертация, 1981 жылы докторлық диссертация корғайды. Екі мамандықты үйлесімді ұштастыра білген Әдекең сол 1951 жылдан бері логика, философия пәндерінен жастарға білім беруді әлі жалғастырып келеді, сол еңбегінің жемісі шығар — оған 1984 жылы "Қазақстан Республикасының жоғары мектебіне еңбек сіңірген қайраткер" деген құрметті атақ берілді.

Философия ғылымдарының докторы, профессор Түрғынбаев Әділ ХалықҰлы журналистік кәсіпті бүгінге дейіп токтатқан жоқ. Егер бүрын совет өкіметі тұсында "Логика", "Философия" оқулықтары мен оқу құралдарын тек орыс тілінен аударып қолдануға ғана құқықты болса, ал қазақ елі егемендікке жеткеннен кейін мемлекеттік қазақ тілінде оқулықтар шығару қажеттігі туды. Coндыктан Әдекең бұл мемлекеттік маңызы зор іске де өз үлесін косып, қазақ тіліндс соны философиялық, логикалық т.б. оқу құралдарын шығаруға ат салысып келсді. Олар: "Философия", (Тұрғынбаев және басқалар) оқулық, 1991 ж. "Рауан" баспасы, "Логика", Түрғынбаев Ә.Х., оқу құралы, "Білім", 2000, Алматы, "Философия" Түрғынбаев Ә.Х.,оқу құралы, Алматы, 2001 ж., "Социология" Түрғынбаев Ә.Х.және басқалар, оқу құралы, 2002 ж., "Қазіргі жараты лыстану концепциясы", Түрғынбаеи Ә.Х., "Оқу құралы" "Білім", Алматы. 2003 ж., "Логика", Түрғынбаев О.Х "Фолиант" баспасы, Астана, 200.1 "Тіларалық байланыстар мен қатынастартар диалектикасы", Монография, Тур ғынбаев Ә.Х.және НүсқабаеваЛ.Ж "Білім", Алматы, 2005 ж., "Филоео фия", Түрғынбаев Ә.Х.,"оқу құралы" 2-басшуы, Алматы, 2005 ж. және т.О

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}