Ерейментау-Қарқаралы ландшафттық облысы

Ерейментау-қарқаралы ландшафттық облысы , Қарағанды – Шыңғыстау провинциясының табиғи аймағы. Сарыарқаның шығыс бөлігіндегі Шерубайнұра өзенінің аралығын қамтиды. Е.-Қ. л. о-на Есіл, Нұра, Өлеңті, Шідерті, Ащысу өзендерінің жоғ. ағыстарын қамтитын өңірлер – Ертіс – Балқаш суайрығы таулы бөлігі кіреді. Жер бедері құрылымы ярусты келеді. Жерінің басым бөлігінің абсолютiк биіктігі 700 м-ге дейін жететін жартасты, қырқалы төбелі келген суайрықтарының ұсақ шоқылары мен шоқыаралық мүжіліп тегістелген жазықтары алып жатыр. Ландшафттық облыс негізінен граниттер қиып өткен кембрий мен ордовик жыныстарынан түзілген Ерейментау – Нияз және Тектұрмас антиклинорийлерінен тұратын ерте палеозойлық қатпарлы белдемге жатады. Антиклинорийлер арасында ортаңғы, соңғы палеозойда, сондай-ақ мезозойда ұзақ уақыт майысқан Қарағанды ойпаты жатыр. Қарағанды көмір алабының тас көмірлік тас және юралық қоңыр көмірлері ірі кен орны осы ойпатта орналасқан. Қарқаралы ауд-нда Көнтөбе магнетит кентастарының кендері барланған. Қарағайлы полиметалл кені игерілді. Климаты қоңыржай қуаң. Ауаның орташа температурасы қаңтарда –15 – 16°С, шілдеде 19 – 20°С, жауын-шашынның орташа жылдық мөлш. 350 мм. Нұра (салаларымен бірге) және Есіл, Сілеті, Өлеңті, Шідерті, Жарлы, Талды, Түндік өзендеріне қарағанда суы мол. Тұщы көлдері аз, тұзды көлдері (Қарасор, Балықтыкөл, Шыбынды, т.б.) басымырақ. Ландшафттық облыста жарықшақтық-қаттық, жарықшақтық карсты тұщы сулар көп тараған. Мезозой шөгінділері қабаттарында су мол әрі арынды келеді. Қат-қабаттың жоғ. бөлігіндегі су тұщы, төм. бөлігінде тұзды. Аллювийлі шөгінділерінің тұщы жер асты сулары 1 м-ден 5 м-ге дейінгі тереңдікте кездеседі. Самарқан, Жартас және Шерубайнұра бөгендері, Ертіс-Қарағанды каналдары салынған. Облыстың қызғылт қоңыр топырағында құрғақ бетегелі-бозды, жусанды бетегелі-бозды өсімдіктері басым өседі. Ерейментау, Нияз таулы қара топырақтарында петрофитті-түрлі шөпті дала өсімдіктері, сайларда көктерек пен қайың ормандары, қара шіріндісі аз оңт-тің карбонатты қара топырағында бетегелі-бозды дала өсімдіктері өседі. Қарқаралы, Кент, Қу, Боқты тауларында қарағанды сұлыбасты-селеулі, түрлі шөпті сұлыбасты-селеулі және түрлі шөпті сұлыбасты қызғылт бозды дала өсімдігі, таудың қара және қызғылт қоңыр топырағында, граниттерде қарағай ормандары, қайың, көктерек шоқтары, тауаралық аңғарларда үйеңкі, тал өседі. Облыс жері негізінен жайылым ретінде пайдаланылады. Тауаралық ойыстар мен өзен аңғарларында шабындық жерлер кездеседі. Тегіс жерлердің, әсіресе, батыс және солт. шығыс бөліктерінде дәнді дақылдар егістіктері орын алған. Гранитті жерлердегі қарағай ормандары мен тауаралық аңғарлар беткейлеріндегі қайың ормандарының су мен ылғалды қорғауда мәні зор. {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}} <ref name="test">Қазақ энцклопедиясы</ref>

Дереккөздер

<references />

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Ерейментау-Қарқаралы ландшафттық облысы|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}